Президенттің Қазақстан халқына Жолдауының "Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі" деп аталуы оның еліміздің алдындағы сын-қатерлер мен қауіптерді еңсеру жөніндегі аса шұғыл әрі жан-жақты шараларға бағытталған мазмұнын паш етіп отыр.

Мемлекеттің тек ішкі мәселелеріне және оларды шешу жөніндегі дер кезінде ұсыныстар әзірлеуге арналған бұл құжаттың нақтылығы ерекше назар аудартады.
Мемлекет басшысы алға қойған міндеттердің ерекшелігіне қарамастан, ол әлем дамуының жаңа жағдайларында ауқымды іс-қимыл бағдарламасы жарияланған алдыңғы Жолдауды іске асырудың заңды жалғасы деп айтуға болады.
Егер Президенттің экономикалық өзгерістер саласындағы тапсырмаларын қарастыратын болсақ, онда әлемде қалыптасқан қолайсыз жағдайға негізделген шұғыл шаралардың қажеттілігі айқын.
Сонымен қатар Жолдауда саяси өзгерістер, ең алдымен адам құқықтарын қорғау саласындағы міндетті шарттар болып табылатын «әділетті мемлекет» құруды көздейтін бағыт-бағдарымыздың бұлжымайтыны расталды.
Президенттің екі Жолдауының арасында осы бағытта айтарлықтай жұмыстар атқарылды: саяси партиялар туралы; сайлау туралы; бейбіт жиналыстар туралы; Парламенттің қызметі туралы, оның ішінде парламенттік оппозицияның болуын көздейтін заңдар қабылданды, жеке адамның құқықтарын қорғау саласындағы заңнама жетілдірілуде.
Президент айтқандай, бұл реформалардың бастамасы ғана.
Азаматтарды мемлекеттік басқару процесіне неғұрлым белсенді тарту арқылы жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытуды жеделдету осыған байланысты негізгі бағыттардың бірі болып табылады.
Бұл тұрғыда мәслихаттар ерекше маңызды рөл атқаруы тиіс, сайлаушылардың тыныс-тіршілігінің кез келген мәселелері бойынша мұң-мұқтажын білдіру олардың өз міндетіне кіреді. Сонымен қатар, заңда оларға жергілікті ресурстардың жұмсалуын бақылауға дейін біршама құқықтар берілген, іс жүзінде мәслихаттар өз өкілеттіктерін жеткілікті дәрежеде іске асыра алмай отыр. Мемлекет басшысы мұны «саяси анахронизм» деп атады. Халық пен жергілікті билік органдары арасындағы үнқатысудың жеткіліксіздігі салдарынан азаматтар орталық билікке жергілікті проблемалармен жүгінуге мәжбүр. Коронавирустық пандемиямен күрес сабақтары мұны көз алдымызға әкеліп көрсетіп отыр.
Мәслихаттар жұмысының ашықтығы және міндетті онлайн-трансляцияларды енгізудің арқасында азаматтық қоғамға жергілікті деңгейде шешімдер қабылдауға нақты қатысуға мүмкіндік береді.
Мәслихаттардың рөлін нығайтуға Парламент Сенаты өз үлесін қосып келеді, мұнда Жергілікті өкілді органдармен өзара іс-қимыл жөніндегі кеңес құрылып, жұмыс істейді. Кеңес аясында Қазақстандық заңгерлер одағының қолдауымен мәслихаттар депутаттарының халық мүдделерін білдіру, жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жөніндегі жұмысының тиімділігін арттыруға байланысты жұмыстар жүргізілуде.
Жолдауда Мемлекет басшысы басымдық ретінде айқындаған адам құқықтарын қорғау жөнінде жаңа шаралар қабылдау туралы тиісті тапсырмалар бергені аса маңызды деп аталды.
Бала құқықтары туралы Конвенцияның үшінші Факультативтік хаттамасына қосылу да жеткілікті түрде заңды болып отыр, бұл қазақстандық балаларға осы Конвенцияда бекітілген құқықтарының бұзылуы туралы БҰҰ-ның Бала құқықтары жөніндегі комитетіне шағым жасауына мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта көптеген әскери қақтығыстарға, мәжбүрлі жаппай көші-қонға, әлемге жайылған коронавирустық пандемиясына байланысты балалар қауіпті аймақтағы ең әлсіз әлеуметтік топ болып табылады.
Бұл қадам еліміздің негізгі жалпыға танылған халықаралық-құқықтық нормалар мен стандарттардан айнымайтындығына кезекті мәрте дәлел болады. Қазақстан бүгінгі таңда БҰҰ-ның төрт комитетінің: Адам құқықтары жөніндегі комитеттің, Азаптаудың алдын алу жөніндегі комитеттің, Нәсілдік кемсітушілікті жою жөніндегі комитеттің және Әйелдерге қатысты кемсітушілікті жою жөніндегі комитеттің жеке шағымдарды қарау құзыретін мойындады.
Құқық қорғау органдарын реформалау аясында Президент бірқатар жаңа тапсырмалар берді, олардың ішінде құқық қорғау органдарында міндетті бейнебақылауды енгізуді атап өтуге болады.
ҚР Бас прокуратурасының деректеріне сәйкес, 2019 жылы "азаптау" 146-бабы бойынша 86 қылмыстық құқық бұзушылық тіркелген. 2020 жылдың бес айында осы бап бойынша 131 осындай жағдай тіркелді.
Бұл ұсынылған жаңалықтар ерекше өзгеше шара емес. Ол Азаптауларға қарсы конвенцияға Факультативтік Хаттамада көзделген, оған Қазақстан 2008 жылы қосылып, азаптаулардың алдын алу жөніндегі ұлттық алдын алу тетігін құрды. Осыған байланысты, Жолдаудағы «әлеуетті құрылымдар жұмыстың озық әдістеріне неғұрлым көп сүйенетін болса, олардың халықаралық тәжірибеге сай келу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады» деген сөз ерекше мәнге ие болады.
Әсіресе, қазіргі уақытта "әлеуметтік-экономикалық дамудың бірде-бір аспектісі заң үстемдігінсіз және азаматтарымыздың қауіпсіздігіне кепілдік берусіз сәтті жүзеге асырыла алмайды" деген тұжырым да өзекті және уақтылы болып отыр.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауы әлемдік дамудың теңдесі жоқ жағдайларында елдің одан әрі дамуы үшін сенімді, берік негіз болып табылады.
Асқар ШӘКІРОВ,
ҚР Парламенті Сенаты Төрағасының орынбасары
Хромтауда үйде жарылыс болып, 7 адам зардап шекті
Аймақтар • Кеше
Батырмұрзаев алтын, Дәулетбеков қола алды
Күрес • Кеше
Қазақстан • Кеше
Музей қоры құнды картиналармен толықты
Өнер • Кеше
Ұлттық жаңғыруға жол ашқан бағдарлама
Қазақстан • Кеше
Аймақтар • Кеше
Өзгелерді тамсантсақ өнерменен
Өнер • Кеше
Руханият • Кеше
Ғылым мен «жасыл экономика» симбиозы
Ғылым • Кеше
Ғылым – қоғамды дамытудың қайнар көзі
Ғылым • Кеше
Қазақстан • Кеше
Азаттық үшін күрестің бір айғағы
Тарих • Кеше
Белгілі сәулетші Бақытжан Әшірбаев дүниеден өтті
Оқиға • Кеше
Үш мың литрден астам контрафактілік алькоголь тәркіленді
Аймақтар • Кеше
Ақтөбеде көпқабатты тұрғын үйден өрт шықты
Оқиға • Кеше
Құдалық өткізген мақтааралдық жауапқа тартыла ма?
Аймақтар • Кеше
Ақтөбедегі шошқа фермасының басшысы тергеуге алынды
Аймақтар • Кеше
Елорда әкімі азаматтарды қабылдады
Елорда • Кеше
11 сәуір – Бүкіләлемдік паркинсон дертімен күрес күні
Медицина • Кеше
Өскеменде әуе қатынасы бір айға тоқтатылады
Аймақтар • Кеше
Қарағанды облысында каналда балық аулауға тыйым салынады
Аймақтар • Кеше
Юсуп Батырмұрзаев Олимпиада жолдамасына иелік етті
Спорт • Кеше
Аймақтар • Кеше
Ақтөбеде су тасқынынан 20 адам эвакуацияланды
Аймақтар • Кеше
Алматыда Lexus көлігі жедел жәрдемнің өтуіне кедергі жасады
Аймақтар • Кеше
Ақтөбеде такси жүргізушісі мектеп оқушысын қағып кетті
Аймақтар • Кеше
Боралдай ауруханасының дәрігерлері антына берік
Медицина • Кеше
Алматыда карантинді бұзған нысандар белгілі болды
Аймақтар • Кеше
Пневмониядан 5 адам қайтыс болды
Коронавирус • Кеше
Елімізде 1222 науқас коронавирустан айықты
Коронавирус • Кеше
Өткен тәулікте 2842 адамда коронавирус анықталды
Коронавирус • Кеше
Әйелдер күресіне жерлестерімізге жалғыз жолдама бұйырды
Спорт • 10 Сәуір, 2021
Көкшетауда сауда үйінің терезесінен құлаған жігіт мерт болды
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Зооволонтерлердің бастамаларын қолдауға қанша грант бөлінді?
Қоғам • 10 Сәуір, 2021
Киік мүйізінің 293 данасы тәркіленді
Оқиға • 10 Сәуір, 2021
Батыс Қазақстандағы Бөрлі ауылында карантин шаралары күшейтілді
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Иманбек Зейкеновтің жаңа туындысы жарыққа шықты
Өнер • 10 Сәуір, 2021
Динара Сәдуақасова турнирге қатысудан не себепті бас тартқанын айтты
Қазақстан • 10 Сәуір, 2021
Елорда әкімі мердігерлерге ыңғайлы жол салуды тапсырды
Елорда • 10 Сәуір, 2021
Маңғыстауға «Sputnik V» вакцинасының кезекті партиясы жеткізілді
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Мәдениет министрінің қатысуымен қызметкерлер 300 түп ағаш екті
Экология • 10 Сәуір, 2021
Алматыда түске дейін 55 тұрғынға вакцина егілді
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Аграрлық мамандықтарға бөлінетін ауыл квотасы артты
Білім • 10 Сәуір, 2021
Санкт-Петербургте Жамбыл Жабаевқа арналған кітап көрмесі ашылды
Руханият • 10 Сәуір, 2021
Орталық мемлекеттік архивке жаңа басшы келді
Тағайындау • 10 Сәуір, 2021
ІІМ Риддердегі бала өліміне байланысты үндеу жасады
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
«Нұр-Сұлтан – Теміртау» тас жолын су шайып кетті
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Шымкенттің төрінде «Егемен Қазақстан» көшесі ашылды
Аймақтар • 10 Сәуір, 2021
Татьяна Ахметова Олимпиада жолдамасын иеленді
Күрес • 10 Сәуір, 2021
«Орталық Азия» халықаралық сауда орталығы құрылатын болды
Үкімет • 10 Сәуір, 2021
«Mega Silk Way» сауда орталығында індетке қарсы вакциналау басталды
Елорда • 10 Сәуір, 2021
Әзербайжанда «Қазақ әдебиеті апталығы» өтіп жатыр
Қазақстан • 10 Сәуір, 2021
Алтай Көлгінов елорданы велосипедпен аралап шықты
Елорда • 10 Сәуір, 2021
Президент Ханзада Филипптің қайтыс болуына байланысты көңіл айтты
Президент • 10 Сәуір, 2021
Республика бойынша 8 өңір қызыл аймақта тұр
Қазақстан • 10 Сәуір, 2021
Елордада Жоғарғы сот судьясы қамауға алынды
Оқиға • 10 Сәуір, 2021
Нұрсұлтан Тұрсынов Алматыдағы турнирдің жеңімпазы атанды
Спорт • 10 Сәуір, 2021
Риддерде жоғалып кеткен 2 жасар баланың денесі табылды
Қоғам • 10 Сәуір, 2021
Аида Балаева журналистермен этносаяси сауаттылықты дамыту қажеттілігін талқылады
Қоғам • 10 Сәуір, 2021
Елордалық оқушылар IV тоқсанда қалай оқиды?
Білім • 10 Сәуір, 2021
Пневмониядан 1 науқас қайтыс болды
Коронавирус • 10 Сәуір, 2021
Ұқсас жаңалықтар