Министрдің айтуынша, биыл жалпы астық жинау көлемі шамамен 18 млн тоннаны құрайды, бұл еліміздің ішкі қажеттілігін толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда Жамбыл облысында дәнді дақылдарды жинау жұмыстары аяқталды, Түркістан және Батыс Қазақстан облыстарында аяқталу сатысында. Шұғыл деректерге сәйкес, бүгінгі таңда республика бойынша барлығы 9,9 млн га дәнді және бұршақты дақылдар немесе олардың жалпы жинау алаңының 63% жиналды (ал өткен жылы осындай күні 5,1 млн га немесе 34% жиналды). Орташа өнімділік 11,7 ц/га болғанда 11,5 млн тонна астық бастырылды (2019 жылы – 5,8 млн тонна).

Сонымен қатар 2020-2021 маркетингтік жылға арналған экспорттық әлеует ұнды есепке алғанда шамамен 7 млн тоннаны құрайды, бұл ретте жаңа егіннің көлемі мен сапасына байланысты экспорт көлемін 7,5-8 млн тоннаға дейін ұлғайтуға болады. Осы жылдың экспорттық стратегиясы өткен жылғыдан өзгеше болмайды және дәстүрлі нарықтарда (Орталық Азия елдері (Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Түрікменстан), Ауғанстан және Иран) басым позициялардың сақталуымен сипатталады. Сондай-ақ қол жеткізілген уағдаластықтар аясында перспективалы бағытта – Қытайға экспорт қарқынын қолдау қажет.

2019 жылдың қорытындысы бойынша АӨК өнімдерінің экспорты әлемнің 67 еліне $3,2 млрд сомаға 14,4 млн тоннаны құрады, оның ішінде АӨК өнімдеріне ветеринарлық және фитосанитарлық карантиндік талаптарды ҚХР, ЕО, Парсы шығанағы елдерімен, Иранмен, Жапониямен, Үндістанмен келісу бойынша келіссөздер жүргізілуде. Еуропалық Одақпен қазақстандық бал, ет және сүт өнімдерін жеткізу бойынша ветеринарлық талаптарды келісу бойынша келіссөздер жүргізілуде (қазіргі уақытта балық және балық өнімдері ЕО-ға экспортталады).

"Қазіргі таңда біз бал өнімдері мен өңделген күнбағыс майын ЕО елдеріне экспорттауды ұлғайтуды жоспарлап отырмыз. Сондай-ақ Жапонияға жылқы еті мен сиыр етін экспорттау көзделіп отыр, сонымен қатар Қытай елдеріне, Таяу Шығыс елдеріне де экспортты ұлғайтамыз. Егер бүгінгі таңда бізде 67 ел болса, жыл соңына қарай бұл санды 80-ге дейін көбейтеміз деп ойлаймын", деді С.Омаров.

Бүгінгі таңда ҚХР-мен АӨК өнімдерінің 19 түрін, соның ішінде бидай, зығыр тұқымдары, арпа, жоңышқа, жүгері, бидай кебегі және жем, рапс күнжарасы, бидай ұны, соя бұршақтары, балық және балық өнімдері, бал, жүн, сүт өнімдері, жылқы тұқымдас жануарлар, союға арналған жылқы тұқымдас жануарлар, сиыр еті, қой еті және шошқа етін экспорттау бойынша хаттамаларға қол қойылды. Сондай-ақ министр қазіргі таңда электрондық форматта жер беру бойынша заң жобасы әзірленіп жатқанын хабарлады. Бұл ретте, Жер комиссиясы алынып тасталады, қағазсыз қызмет көрсету енгізіледі, жер учаскелерін беруді коммуналдық қызметтермен келісу рәсімі автоматтандырылады.

Цифрландырудың арқасында жер телімдерін беру мерзімдері айтарлықтай қысқарады, мысалы, жер учаскесін тікелей беру бойынша жалпы мерзім 1 жылдан 30 күнге дейін қысқарады. Өз кезегінде коммерциялық мақсаттарға арналған жер учаскелері Қаржы министрлігінің (МемТізілім) электрондық сауда алаңы арқылы сауда-саттықта (конкурстарда, аукциондарда) беріледі. Кез келген ниет білдіруші азамат мемлекеттің жер учаскесін аукционға қатысу арқылы, оны жария картада таңдап ала алады. Бұл беру мерзімін 3 айдан 10 күнге дейін қысқартуға мүмкіндік береді.

"АӨК-ті цифрландыру бойынша жоспарларымыз көп, бірақ мен үш негізгі мәселені атап өтейін. Біріншісі – жер қатынастарын цифрландыру. Заң жобасы қабылданғаннан кейін барлық жерлер электрондық форматта берілетін болады. Негізгі міндет – адам факторын, бюрократия мен сыбайлас жемқорлықты жою, сондай-ақ өтінімдерді қарау мерзімдерін қысқарту. Екіншісі – ауыл шаруашылығы өнімдерінің қадағалануы және үшіншісі – ауыл шаруашылығы өнімдерінің электрондық саудасы", деп атап өтті ауыл шаруашылығы министрі.

Өз кезегінде, элеваторлардың жұмысын цифрландыру олардың қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге және астықты ұрлау мен бүлдіру фактілерінің алдын алуға мүмкіндік беретіндігін атап өткен жөн. Бүгінгі таңда қолда бар ақпаратқа сәйкес республикада 40-қа жуық элеватор астықты автоматты тазалау, кептіру жүйелері, электрондық таразылар сияқты элементтермен технологиялық жарақтандырылған, сондай-ақ зиянкестердің залалдануын бақылау жүйесі орнатылған. Қоймалауды автоматты есепке алу жүйесі белсенді түрде енгізілуде.

"Елімізде астық қабылдау кәсіпорындары қызметінің ашықтығын арттыру жұмыстары белсенді түрде жүргізілуде. Елімізде 2 жылдан астам уақыт электрондық астық қолхаттары жұмыс істеп келеді, олар элеваторларда астықты қосып тіркеуге қарсы енгізілді. Бұл жұмыс жалғасады. Қазіргі таңда 10-ға жуық АТ-компания өз бағдарламаларын әзірлеп жатыр. Біз солардың ішінен таңдаймыз. Бұл жерде цифрландыру астық қабылдау кәсіпорындарына қосымша қаржылық шығындар әкелетінін түсіну қажет, сондықтан бұл мәселені бизнеспен талқылау қажет", деп түйіндеді С.Омаров.