Конгресстің ашылу барысында сөз сөйлеген Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары-Хатшылық меңгерушісі Ж.Түймебаев «Бұл жиынды Тұңғыш Президент – Елбасы, Қазақстан халқы Ассамблеясының Төрағасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақ тілі баршаны біріктіретін, жастарды жақындастыратын татулық тіліне айналуға тиіс» деген сөзімен бастағым келіп отыр. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев былтырғы жылы халыққа арнаған Жолдауында «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді деп есептеймін» дей келе, мемлекеттік тіл мұндай дәрежеге жету үшін бәріміз даңғаза жасамай, жұмыла жұмыс жүргізуіміз керектігін қадап айтты. Осы тапсырмаларды жүзеге асыру мақсатында Қазақстан халқы Ассамблеясының мемлекеттік тілді дамытуға арналған Ұлы даланың ұлтаралық тілі» республикалық форумын тұрақты ұйымдастырып келеді. Нұр-Сұлтан қаласында жүзеге асқан алғашқы форумға барлық облыстан қазақ тілін жатық білетін, күнделікті тұрмыста қолданып, мемлекеттік тілдің дамуына өзіндік үлес қосып жүрген жүзден астам делегация келді. Нәтижесінде, ұлт өкілдері жастарының арасында қазақ тілін жетік меңгергендердің көптігіне көз жеткіздік», деп атап өтті.
Келесі кезекте сөз алған Ақпарат және қоғамдық даму вице-министрі М.Әзілханов «Ұлтаралық татулықтың қазақстандық моделі туралы айтқанда Тұңғыш Президент-Елбасы, Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерен еңбегін ерекше атап өтуге тиіспіз. Сондай-ақ Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев халыққа Жолдауында «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді» деген болатын. «Тілі бірдің – тілегі бір» деген халқымыз. Ел бірлігінің негізі – тіл бірлігінен бастау алатыны белгілі» деп атап өтіп, Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі еліміздегі этномәдени бірлестіктермен қашанда тығыз қарым-қатынаста байланыс орнатуға мүдделі екендігін жеткізді. М.Әзілхановтың айтуынша, 2014 жылдан бері этномәдени бірлестіктер жанында мемлекеттік тіл мен әр этностың өз ана тілін оқыту курстары ұйымдастырылып келеді. Күні бүгінге дейін этнос өкілдерінің 81 пайызы оқыту курстарынан өтсе, 2011 жылдан бастап мемлекеттік тіл оқыту орталықтарында жарты миллионнан астам ел азаматтары тіл үйренген.
Республика өңірлерінен келген этнос өкілдерінің жастары қазақ тіліне деген құрметін білдіре отырып, тіл үйренудегі өзіндік тәжірибелеріне тоқталды. Өзін «Әзербайжан отбасында дүниеге келген қазақпын» деп таныстырған Алматы облыстық «Огни Алатау» газетінің тілшісі Эмиль Курбанов Талдықорған қаласының тумасы. «Бала кезімнен қазақша сөйлеп, қазақтардың ортасында өскендіктен, өзімді әзербайжан сезінген жоқпын. Сұраған адамға үнемі «қазақпын» деп жауап беретінмін. 3 жасымда қазақ балабақшасына бардым. Жоғары оқу орнына түсерде құжаттарымды қазақ тобына тапсырдым» деген Э.Курбанов атасының жер жәннаты Жетісуға бауыр басып, бүгінгі ұрпағымен Қазақстанға қызмет етіп жатқанын жеткізді.
«Тіл меңгеруде әдістемелік топтамаларды жинақтау керек» деген ұсынысын ортаға салған Алматы облысы, Қарасай ауданы, Қошмамбет мектебінің бастауыш сынып мұғалімі, «Қазақ тілі сабағын меңгеруде үстел ойындарын қолдану» әдістемелік нұсқаулығын дайындаған Эльнара Таштанова тіл төңірегінде онлайн топтардың қажеттігін ұсынды. Ал Ақсу ауданы Қапал ауылдық округі әкімі аппаратының бас маманы Владимир Чепель «Мемлекеттік қызметшілерді тіл үйрену үшін ауылға жіберу керек» деген ұсынысымен бөлісе келе, «Туған елдің мемлекеттік тілін білу міндет. Ал қазақ тілі – ұлы даланың ұлтаралық тілі болатынына сенімдімін. Халқымыздың «Ынтымақты елде бақ тұрады» деген мақалы ұлы Абайдың «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» айтқанымен ұштасып жатыр» деп атап өтті.
Тараз қаласынан келген журналист Виктория Трегубова «Абайдың өлеңінсіз өмірімді елестете алмаймын» дейді. «Өзімді ұдайы «орыстың қазақ қызымын» деп таныстырамын. Қазақ ауылында өсіп, қазақ мектебін бітіргендіктен, мемлекеттік тілді жетік білемін. Ана тіліміздің мәртебесін арттыруда Ассамблея мүшелері болып қазақ тілі арқылы жеткен жетістіктерімізді көрсеткенде тіл үйренушілердің қатары көбейеді» деп сенім білдірді. Сонымен қатар Тараз қаласындағы №34 орта мектептің директоры Динара Нұралиева, «Каспий» университетінің ректоры, «КУЯБ» этномәдени бірлестігінің мүшесі Зульфия Таипова, Алматы облыстық «Туған тіл» татар-мәдени орталығының жетекшісі, «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысы аймақтық штабының төрағасы Руфина Усанова, Түркістан облысы, Корей этномәдени бірлестігінің мүшесі Сабина Пак, Іле ауданы, №18 Қараой орта мектебінің мұғалімі Валентина Талюс, өзін Қызылорда облысының қызымын деп таныстырған Светлана Крюгер, «Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Нұр-Сұлтан қалалық «Жаңғыру жолы» РЖҚ штабы төрағасының орынбасары Наргизам Махмудова, тағы басқалар тіл үйренудегі әдіс-тәсілдерін ортаға салды.
Жас делегаттардың жүрекжарды пікірлеріне ризашылықтарын білдірген жазушы, С.Елубай, «Қазақ үні» газетінің бас редакторы Қ.Иса, «Алматы» телеарнасының бас директоры Н.Жалауқызы, тағы басқалар мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту, тіл мәртебесін арттыру жолдары туралы ұсыныстарын ортаға салды.
Конгресс қатысушылары арнайы үндеу қабылдап, қазақ зиялыларын Қазақстан халқы Ассамблеясының мемлекеттік тілді насихаттау жөніндегі қызметін ілгерілетуге, оның осы бағыттағы жобаларын – «Даналық әліппесі» және «Абай» интерактивті кешендерін енгізуге, «Қазақтану» және «Мың бала» республикалық мәдени-ағарту жобасы, «Мәміле» қазақ тілі клубтары және тағы басқа жобаларды іске асыруға атсалысып, қолдау көрсетуге шақырды.
АЛМАТЫ
