Әдебиет • 27 Қазан, 2020

Әдебиеттің әліппесі

958 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Әжесінің етегіне оралып өскен әрбір баланың ертегіге құмар келетіні ертеден белгілі. Құлынының кірпігі ілінгенше қадағалап отыратын апалардың тәтті әңгімесінен бұғанасы енді қатып келе жатқан балдырған рухани ләззат алатыны хақ. Оның үстіне ежелден ертегімен өренін тәрбиелеген, қиялын дамытып, арманын асқақ етуге мән берген халқымыздың осынау жанры әдебиеттің әліппесі секілді. Жақында жарыққа шыққан Жұмабала Балақаранованың «Ертегілер әлемі» атты кітабынан соны аңғардық.

Әдебиеттің әліппесі

Жетісу жұртшылығына «Ертегіші әже» атанып кеткен Жұмабала апамыз – халық ертегілерін насихаттауға өзіндік үлесін қосып келе жатқан зиялы жан. Биыл Алматы облысының әкімі Аман­дық Баталовтың қолдауымен жас оқыр­манға жол тартқан сәулелі кітап автор­дың көптен көкейде жүрген бір тілегі еді. Жас жеткіншектердің жү­ре­гіне жол табар бұл туындының ғұмыры ұзақ болары сөзсіз.

Ж.Балақаранова жаңа кітабын­да халық ертегілерінің ең бір шұрай­лысын, мазмұны мен мәні тереңін таңдап алыпты. Көп ізденіс, терең талғаммен баспа бетін қай­та көрген қазақ ертегілерінің таңда­малысы деп аталған кітапты айшық­тауға негіз бар.

Мәселен, тың туындыға енген бір ғана «Сүлеймен патша мен бай­ғыз» атты ертегіні қайта бір еске алайық­шы: әйелінің айтқанын екі етпей­тін Сүлеймен патша зайыбының өтінішімен құс сүйегінен әлемде жоқ сарай салып бермекші болып, құс біткенді дәргейіне келтіреді емес пе? Сонда байғыз ғана шақыртуға құлақ аспаушы еді ғой. Арнайы ш­а­қырт­қанда барып патша құзырына жет­кен байғыз келмеу себебім көп ойланғаным, дүниеде аз бен көптің парқына жетуге сана жетелеткенім деп жауап беріп, ерден әйелдің көп екенін білгенін, өйткені әйелінің сөзіне ерген ерлерді жаулықтылар санатына қосқанын айтады. Сонда зайыбының сөзіне еріп, құс біткенге залалын тигізе жаздаған Сүлеймен тәубесіне келеді. Міне, осындай мазмұнды да ғибратты ертегілер Ж.Ба­лақара­нованың «Ертегілер әлемі» кітабына топтастырылған.

Кітап авторы 2000 жылы «Жазу­шы» баспасынан жарық көрген 6 том­дық «Қазақ ертегілері», 1992 жылы «Дәуір» бапасынан оқырманға жол тартқан «Әлем ертегілері», 1983 жылы «Жазушы» баспасынан шыққан «Казахские народные сказки» кітаптарынан ертегілерді сұрыптап, ең ғажап дегендерін өзінің кітабына жинақтапты. Аталған кітапта, 260-тан астам қазақ және әлем ертегілері топтастырылған.

Ендеше, жас оқырмандардың олжа­­сына айналар осынау кітап «Ертегі­ші әженің» руханиятқа қосқан өзіндік үлесі екенін айшықтап өтуге негіз бар. Адам өмірінің нұрлы шағы – ба­лалықтың бағдаршамы болар туындының оқырманы көп болуын тілейміз!

 

Соңғы жаңалықтар