Желтораңғы туралы аңыз

– Бұл балетте біз ағаш бейнесі арқылы халқымыздың өр рухы мен қайраты жайлы ой өрбітеміз. Адамдардың табиғатқа зиян келтіруі, адам мен табиғат арасын­дағы қайшылық негізгі мәселе ретінде көтеріледі, яғни қойылымның өзегі осы негізде тарқатылады. Біздің мақсатымыз – адам мен қоршаған орта арасындағы үйлесімділікті табу. Айтулы балет Қуат Шілдебаевтың музыкасын тыңдаған кез­дегі өзімнің ішкі толқынысымның көрінісі – ұлттық, сонымен бірге заманауи, қазіргі көрерменге түсінікті сезім иірім­дері, – дейді хореограф.

Балеттегі оқиға қазақ даласында та­мыр жайған ғажайып ағаштың тө­ңі­регінде өрбиді. Құм көшкініне төтеп берген Тораңғы қатайып, тамыры терең бойлайды. Бірақ күтпеген жерден отын­шылар келіп, ағашты шаппақшы бол­ғанда, бір бозбала Тораңғыны қорғап қалады. Ал ағаштың желтораңғы аталатын себебі – желсіз күнде де оның бұтақ­тары тербеліп тұрады екен.

Спектакльде көтерілген негізгі идея – басына бұлт үйірілген тұстағы халықтың асқақ рухын суреттеу. Осы күш-қуат То­раңғы бейнесімен өрілген. Сонымен бір­ге қоюшы-хореограф адамзатқа ор­тақ өзекті мәселелерді де қозғайды, ол – табиғат пен адамдар арасындағы конфликт. Сахнада ол қатыгез тайталасқа ұла­сады. Сөйтіп адамдардың табиғатқа ойланбастан, қасақана қол салуының залалын айқын көрсетеді.

– Бұрын барлық адам, әсіресе, біз­дің қазақ халқы айналадағы тіршілік атаулының жаны бар деп сенетін. Сол себепті табиғатты аялайтын. Мекиен да­лада көк атаулы аз болғандықтан, әр ағаш киелі саналатын. Далада ағашты көр­сеңіз, бұл жақсылыққа баланатын. Оның саясында тынығуға болады, оған құстар ұя салады. Мұның бәрі – біздің пайымымыз жете бермейтін сұлулықтың көрінісі. Оны аялап, оған қорған болу керек, – дейді либретто авторы Бақыт Қайырбеков.

Тораңғы партиясын «Астана Балет» театрының жетекші солистері Аңсаған Көбентай мен Әсел Жанғасқаева орындап шықты. Бозбала партиясын Фархад Бөриев пен Сүндет Сұлтанов, ал нәзік те асқақ Тораңғы жанын Дилара Шомаева мен Дарина Қайрашева сомдады.

– Қазақ философиясы мен мәдение­тінде әйел затының алар орны ерекше. Ол рух секілді, барша тіршілік атау­лының бастау бұлағы. Спектакльде бұл Тораңғы бейнесі арқылы берілген. Ол ұлт­тық нақыштағы орман нимфасы іс­петті, – дейді театрдың жетекші солисі Дилара Шомаева.

Спектакльді көркем безендіруді «Ас­тана Балет» театрының шеберлері жүзеге асырды. Әсем декорация мен костюмдер қазақ биінің бай мұрасы мен классикалық биді ұштастырған хореографтың бірегей пластикалық тілін ажарландыра түсті.

– Премьераны асыға күттім. Қойы­лым билетін алдын ала сатып­ алып, осы спектакльді көзімен көрген ба­қыт­ты жандардың қатарынан табылдым. Спектакльдегі әр деталь өз­ара бай­ланысқан. Үндестік бар. Музыка болсын, хореография болсын, декорация немесе бейнекөрініс болсын – бәрі бірімен-бірі сәтті үндескен. Жаныңды тебірентер сәттер қаншама?! Әртістер кемеліне жеткен, өте нанымды ойнап шықты, – деген ойымен бөлісті спек­такльден соң көрермендердің бірі Нұр­гүл Есенгелді.

Орайы келгенде айта кетейік, «Астана Балет» ұжымы жақын күндері көрермен назарына тағы бір премьера ұсынады. Ол – жас хореограф, «Астана Балет» театрының жетекші солисі Айнұр Әбіл­ғазина қойған «Триумф» бір актілі балеті. Ал 14 қарашада талғампаз көрермен назарына Мукарам Авахридің «Саломея» және Рикардо Амарантенің «Longing» («Құштарлық») бір актілі балеттері ұсынылатын болады.