Алматы облысында «оптика» құрылысы 2018 жылдың қараша айында басталған болатын. Бірінші кезекте жоғары жылдамдықты интернет облыс орталықтары мен ірі ауылдарға жеткізіліп, сол жерден шалғай ауылдарға байланыс желісі тартылды. Аймақтағы талшықты-оптикалық байланыс желілерінің жалпы ұзындығы 2019 жылы 1443 километрді құраса, биыл тағы 696 шақырым «оптика» тартылды.
Ұлттық байланыс операторы «Қазақтелекомның» қоғаммен байланыс қызметінің хабарлауынша, байланыс желілерін тарту әдістері сол жердің түрлі ландшафтына байланысты өзгеріп отырды. Мәселен, Алматы облысының тау-тасы, өзен-көлдері, орманы мен байтақ даласы арнайы техниканың жолында түрлі кедергілер тудырғанын айта кету керек. Техника Қызыл кітапқа енген өсімдіктер мен бағалы тастарға келіп тірелгенде, бекітілген сызба жоспарды өзгертуге тура келген кездер көп. Барлық жұмыс қатаң түрде табиғатты қорғау қызметінің рұқсатымен аса сақтықпен жүргізілді.
– Талшықты-оптикалық байланыс желілерін жүргізу белгілі бір техникалық дағдыларды талап етеді, осы жұмыс дұрыс орындалған жағдайда деректерді тарату жылдамдығы жоғары болып, қалыпты жұмыс істейді. Бұл жобаны жүзеге асыру бағытында жобалау, құрылыс-монтаждау жұмыстарына жүздеген адам қатысты, бірлескен күш-жігердің арқасында жоба сәтті аяқталды. Телекоммуникация желілерін дамыту мұнымен тоқтап қалмайды, алда көптеген басқа жобалар бар, – дейді «Алматытелеком» өңірлік телекоммуникация дирекциясы (ӨТД) телекоммуникация желілерін дамыту жөніндегі директор орынбасары Вадим Ревенко.
Жұмысшылар әрбір шалғай ауылға ең сенімді әрі сапалы оптикалық желіні жеткізу үшін әр түрлі кедергілерді еңсеріп, ең қиын учаскелерден өтті. «Алматытелеком» өңірлік телекоммуникация дерекциясы Панфилов атындағы желілік торап бастығы Руслан Құрбановтың айтуынша, Еңбекші ауылының жанында жұмыс істеп жатқан кезде құрылысшылар бригадасы ені 80 метр плотинадан өтті.
– Бастапқыда, жоба бойынша мұнда көлденең бұрғылау әдісі арқылы құбыр тарту жоспарланған болатын, бірақ таулы-рельефті жерлерді еңсеруге арнайы техниканың да тегеуріні жете бермейді. Техника жолында тіпті биіктігі адам бойынан асатын үлкен тастар кезікті. Жобаны уақытында аяқтау үшін желіні тарту әдісі қайта қаралып, тиісті рұқсат алынып, көпір арқылы талшықты-оптикалық байланыс желілері жүргізілді, – дейді Р.Құрбанов.
Айта кету керек, өңірге талшықты-оптикалық байланыс желісін тарту жобасы аяқталған соң «Алматытелеком» өңірлік телекоммуникация дирекциясы, қолданыстағы стансалардың техникалық параметрлерін жақсартуға және ауыл тұрғындары үшін телекоммуникация қызметтерінің ауқымын кеңейтуге мүмкіндіктер қарастырды.
Алматы облысы Жамбыл ауданы, Саурық батыр ауылында талшықты-оптикалық байланыс желісі мектеп пен фельдшерлік-акушерлік стансаға қосылғаннан кейін ауыл тұрғындарына байланыс қызметтерін ұсынудың техникалық мүмкіндігі пайда болды. «Алматытелеком» «бір нүктеден көп нүктеге» әдісімен сымсыз желіні тартып, радио көпір ұйымдастырды және абоненттерді қосу үшін база жасады. Қазіргі кезде ауыл тұрғындарының 83%-ы Megaline Internet және ID TV Online қызметтерін пайдаланады.
Саурық батыр ауылының тұрғыны, фермер Серік Жұмабековтің айтуынша, интернет күнделікті тұрмыс салтын өзгертуге сеп болған.
– Мен мал бағумен айналысамын. Бұрын анықтама алу үшін облыс орталығына баруыма тура келетін. Енді мұның бәрін үйден шықпай, интернет арқылы жасауға болады. Үйде үлкен немерем Бекзат бар, бесінші сынып оқушысы. Оның онлайн білім алуы да жеңілдеді. Немерелерім үй шаруашылығына көмектеседі. Бос уақытында маған және әжесіне гаджеттерді қолдануды үйретеді, – дейді.
Сонымен қатар «оптика» пайда болған кезде қолданыстағы байланыс желілерінің техникалық параметрлері едәуір жақсарды. Атап айтқанда, Алматы облысы ауылдарының байланысқа бұрынырақта қосылған тұрғындарының үйінде интернет жылдамдығы төрт есеге дейін өсті. Көрсетілетін қызметтердің ауқымы біртіндеп кеңеюде: байланыс қызметін пайдаланушылар саны өсіп келеді, көптеген үйлерде цифрлы теледидар пайда болды. Цифрлық мемлекеттік қызметтер, телемедицина және онлайн білім беру тек облыс орталықтарында ғана емес, сонымен қатар халық саны 100-ден асатын шалғайдағы ауылдарда да қолжетімді болды.
– Жаңа желі бойынша интернет мектепке осы көктемде, карантиндік шектеулер жарияланғанға дейін қосылды. Қазір білім беру платформалары үзіліссіз, тұрақты жұмыс істейді, мұғалімдердің электронды журналдарды толтыруына ыңғайлы. Балалар қашықтан оқиды, осындай оқу форматын тез қабылдап, бейімделіп алды. Олар тапсырмаларды қуана орындайды. Біз оқушылармен негізінен WhatsApp желісі арқылы байланыс жасаймыз, – деп қуанышымен бөлісті Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Саурық батыр ауылындағы орта мектептің оқу бөлімінің меңгерушісі әрі бастауыш сынып мұғалімі Раиса Баяхметова.
Қала мен ауыл арасындағы цифрлық алшақтықты азайтуға бағытталған ТОБЖ жобасы телекоммуникацияларды одан әрі дамытудың негізгі инфрақұрылымы болып табылады. 250+ жобасы аясында ұялы байланыс операторлары «Қазақтелеком» салған байланыс желілері негізінде Алматы облысында 84 базалық станса салынатын болады.