Ел Президенті өз сөзінде жыл сайын бөлінетін 50 мың грант қажетті мамандықтар сұранысына сәйкес келмейтініне назар аударды. Бұл олқылық бюджет қаржысының босқа кетуіне әкеліп соғады. Мемлекет қаржы салуға қызығушылық танытатын мамандықтарды таңдау мәселесі барған сайын күрделене түсуде. Бір жағынан, көп жағдайда балаларын оқыту үшін ақша төлейтін ата-аналардың дәстүрлі тәсілдері бар. Екінші жағынан, еңбек нарығының құрылымы тез өзгеріп, жаңа, кейде түсініксіз болып көрінетін мамандықтарға сұраныстың артуы байқалады. Соның салдарынан біз университеттер ұсынатын мамандардың ұлттық экономиканың нақты қажеттіліктеріне сәйкес келмеу проблемасына тап болдық. Дәстүрлі кәсіптерде де мамандар тапшылығы байқалады. Бұған пандемия кезінде сұранысқа ие бірқатар мамандық бойынша медицина қызметкерлерінің жетіспеушілігі сезілгендігі айғақ.
Мемлекет басшысының Үкімет алдына қойған тағы бір міндеті – қазақстандық жоғары білімнің жоғары сапасын қамтамасыз ететін шешуші шараларды қабылдау. Бұған дейін сапасыз білім беру қызметін ұсынатын университеттерді жабу туралы шешім қабылданған болатын. Алайда процесс баяу жүруде. «Кейбір университеттер әртүрлі процедуралық әрекеттерді қолдана отырып, жабылу процесін бір жарым жылға дейін «созады» және осы бағыттағы Білім және ғылым министрлігінің шешуші қадамдарына қарсы тұтас ақпараттық науқан жүріп жатыр», деп атап өтті Мемлекет басшысы. Ұлттық статистикаға сәйкес, соңғы үш жылда елдегі университеттердің саны азаюдың орнына, 122-ден 125-ке дейін өскен. Бұл ретте ел Президенті Үкіметке тиісті шараларды қабылдау, соның ішінде академиялық адалдықты бұзушылық пен сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға қатысты университеттердің жауапкершілігін одан әрі күшейту, тіпті лицензиядан айыруға дейінгі шараларды қабылдау туралы тапсырмалар берді.
Осы маңызды мәселелердің барлығын Үкімет жаңа оқу жылы басталғанға дейін шешуі керек. 1 шілдеге дейін Үкімет қаржыландырудың тәсілдері, кезеңдері мен көлемдері көрсетілген егжей-тегжейлі жол картасын әзірлеп, ұсынады.
Зарема ШАУКЕНОВА,
Президент жанындағы Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының директоры
