Екпе ұжымдық иммунитет қалыптастырады

Жұқпалы ауруларға қарсы вакциналау нәтижелі

«Халықты толық вакциналау нәти­же­сінде «ұжымдық иммунитет» қалып­тасады, ауруды тасымал­дау деңгейі тө­мен­дейді. Шешек қоздырғышымен қалай күрескенімізді еске алайық. Бүгінде планетаның 99,9% полиомиелиттен, ал Қазақстан безгектен арылды. Қызылша мен қызамық, паротит вирустарынан да түбегейлі құтылатын күн жақын», деді А.Қуатбаева.

Мамандар сондықтан да коронавирус инфекциясын жеңу үшін вакциналаудың қажет екенін айтады.

«Егер ұжымдық иммунитет қалып­тас­тыру үшін жаппай вакцина салдырсақ, әр­қай­сымыздың Covid-19 пандемиясын тоқтатуға үлкен үлес қосқанымыз бо­лар еді», деді аталған орталық дирек­то­ры­ның орынбасары.

Сонымен қатар алдын алу шараларын да ұмытпаған дұрыс: маска кию, арақашықтықты сақтау, адам көп жиналатын орындарға бармау немесе мүм­кін­дігінше шектеу, жеке гигиена шара­ларын, жөтел этикетін сақтау өте өзекті.

Жағдайы ауыр пациент көп

Бүгінде науқас саны азайғанымен, ауру­ханалардағы жағдайы ауыр пациент­тер қатары өсуде. Ұлттық фтизиопуль­мо­нология ғылыми орталығы дирек­то­рының клиникалық және ғылыми жұ­мыс­тар жөніндегі орынбасары Ләззат Ералиеваның айтуынша, коронавирус инфекциясы созылмалы ауруларды асқындырады және оның ағзаға салдары ауыр. «Біз COVID-19 туралы көп нәрсе білгенімізбен болашақта SARS-CoV-2 коронавирусының жаңа әсері де байқалуы мүмкін», дейді ол.

SARS-CoV-2 коронавирусы суық және жылы мезгілге де төзімді. Сон­дық­тан ауру тіркелгенде инфек­ция­лық қауіпсіздік шараларын сақтауды жал­ғас­ты­ру қажет.

«SARS-CoV-2 коронавирусы тұмау вирусы сияқты мутацияға ұшырайды. Егер тұмауға қарсы вакцинаны мысал ретінде алсақ, онда өндірушілер әр 6 ай сайын вакциналардың құрамын уақытқа және аймаққа қарай тұмау штаммына байланысты өзгертеді. Егер SARS-CoV-2 вирусы маусымдық вирустар санатына ауысса, онда өндірушілер эпи­демиялық белсенді штаммға бай­ланысты Оңтүстік жарты шарда немесе Солтүстік жарты шарда вакцина құра­мын өзгертеді», деді Л.Ералиева.

Яғни мутацияның жылдамдығы үнемі өзгеріп отырады және оған қарсы тұру жаңа дәрі-дәрмек пен вакциналардың қаншалықты тез пайда болуына тәуелді. Сондықтан мүмкіндігінше адамдар тезі­рек екпе салдырғаны абзал.

Онкологияға шалдыққандар қалай емделеді?

2020 жылдың қорытындысы бо­йынша республикада 100 мың тұрғынға шаққанда қатерлі ісікпен сырқаттану 173,5-ті құрады. Абсолютті түрде 32 526 жаңа жағдай анықталды. Сырқат­тан­­ғандар саны 11,4% төмендеді. «Қазақ онкология және радиология ғы­лы­ми-зерттеу институты» АҚ Бас­қар­­ма төрайымы, еліміздің бас онкологы Диляра Қайдарова онкологиялық нау­қас­тар­­ды коронавирус инфекциясына қарсы вак­циналау бойынша халықаралық са­рап­­шылардың ұсыныстарын айтты.

«Онкологиялық аурумен ауыратын пациенттерді жағдайына қарай вак­ци­налау қажет. Иммунсупрессивті нау­қастарда иммунитет қалыптасуы қиын болуы мүмкін екенін ескерген жөн», дейді NCCN, МСК, ASCO ұсы­ныс­тарын айтқан Д.Қайдарова. Со­нымен қатар қазір вакцина екі рет салы­натынын ескере отырып, онколог емдеуді бастау немесе жалғастыру мер­зіміне қарай шешім қабылдауы керек. Әсіресе, бұл енді ем бастаған науқастарға қатысты. Мұн­дайда вакциналауды тек мРНҚ вак­ц­иналармен жүргізу керек. «Қалай болғанда да, мРНҚ-ны вакциналармен егу туралы шешімді онколог және муль­ти­дисциплинарлық топ қабыл­дай­ды», деп түсіндірді академик.

Шешім қабылдау кезінде пациент үшін қауіптер, жасы, жалпы жағ­­дайы, қандағы лейкоциттер мен нейтро­филдердің дең­ге­йі, пациенттің бол­жамы бағаланады. Мысалы, тек гор­мон­дық терапиямен ауы­ратын нау­қастар COVID-19 вакциналауына жатпайды. Хирургиялық емдеуге жібе­рі­­летін пациенттер хирургиялық ара­ла­су­ға дейін немесе одан кейін вакциналанады. Қатты ісігі бар пациенттер маман­дандырылған ем басталғанға дейін 2 апта бұрын (мүмкіндігінше) вак­ци­наланады. Цитостатикалық ем қа­был­­дайтын пациенттер қажет болған жағ­дайда ем аяқталғаннан кейін вакциналанады. Хирургиялық емдеуге жібе­рілетін пациенттер хирургиялық ара­ласуға дейін немесе одан кейін вакциналанады. Қатты ісіктері бар пациенттер мамандандырылған ем басталғанға дейін 2 апта бұрын (мүмкіндігінше) вакциналанады. Цитостатикалық ем қабылдайтын пациенттер қажет болған жағдайда ем аяқталғаннан кейін вакциналанады.

«Айта кету керек, қазіргі уақытта онко­­логиялық науқастарда COVID-19 тура­­лы мәліметтер аз. Тірі вакциналармен вакциналау бойынша зерттеулер жүр­гізілген жоқ. Ресейде онкологиялық нау­қастарға Спутник V вакцинасы бо­йынша клиникалық зерттеулер енді ғана басталды. Қазақстандық вакцина бойынша деректер жоқ. Ең бастысы, әр па­циентке жеке көзқараспен қа­рау қажет. Бұл ретте антиденелердің дең­­гейін тексерудің қажеті жоқ», деді Д.Қайдарова.