Өрт сөндіруші мен құтқарушы қызметтерін қатар ұштастыру оңай емес. Оттан қорғайтын ауыр киім мен қажетті құрылғыларды арқалай жүріп, жалын шашқан «тілсіз жаудың» өтінде, опырылып түскелі тұрған қабырғалардың арасында қалған адамды санаулы секунд ішінде алып шыға білу құтқарушының ерік-жігерін ғана емес, дене күшінің дайындығын да талап етеді. Жалынмен алысқан қас қағым сәт өрт ішінде қалған адам тағдырын шешеді.
Ол 2008 жылы еліміздің Қарулы Күштерінде әскери борышын өтеп келген бойда бірден Ақтөбе қаласындағы №1 мамандандырылған өрт сөндіру бөліміне қатардағы құтқарушы болып орналасты. Көп кешікпей Санкт-Петербургтегі өртке қарсы қызмет институтында оқып, диплом алып келгеннен кейін таңдап келген мамандығының қыр-сырына тереңдей түсті. Адам мен техникаға әл бермей арпалысқан от-жалынның бетін қайтару кезінде көк түтін мен улы газдың арасында қалған адамды құтқару, әсіресе, жас балаларды аман алып шығу құтқарушының жылдамдығын, мықтылығын, шұғыл әрекет ете білу қабілетін сынға салады. Екінші жағынан от ортасына түскенде төтенше жағдай кезінде қолданылатын сақтық ережелерін мұқият сақтап, өз басын да аман алып шыға білу керек. Кез келгеннің қолынан келе бермейтін ерлік осындайда көрінеді.
Он үш жыл ішінде облыстағы ең күрделі өрт сөндіру операцияларына қатысқан тәжірибелі маманның есінде талай жүректі ауыртар көріністер қалды. Өрт сөндіруші де адам. Кейбір қып-қызыл өрт жадында өшпес сурет болып қалып қояды. Қанша уақыт өтсе де, кездейсоқ сол маңнан өтіп бара жатқанда еріксіз көз алдына елестейді.
Мұқан өткен жылдың қара күзінде қала орталығындағы «Алатау» сауда үйінен шыққан өртті әлі ұмытқан емес. Дабыл түсе салысымен жеделдете жеткен топ оператор бөлмесінен шыққан жалын ұясын тез анықтап, сөндіруге әрекеттенгенімен, от әп сәтте аумағы мыңдаған шаршы метр, биік ғимараттың шатырына қарай өрледі. Көрші ғимаратқа қарай өршіп кетуі әбден мүмкін еді. Оның үстіне, сауда орталығындағы сөрелерде тез тұтанғыш материалдар жеткілікті. Әйтеуір, ғимарат ішіндегі адамдар дер кезінде сыртқа шығарылды. Аралары бөлінген сауда нүктелерінің қабырғалары ағаштан қаланғандықтан, өрттің күшею қаупі тым жоғары. №1 бөлімшенің бірнеше өрт өндіру техникасының күші жетпегендіктен, қаладағы барлық өрт сөндіру қызметі түгел осы жерге жұмылдырылды. Аз уақыттың ішінде көптің күшімен от сөндіріліп, жалынның басқа ғимараттарға шарпуына жол берілмеді.
Өрт сөндіру қызметі – нағыз ерлердің жұмысы десек, бұл салаға білек пен жүректің күшін ұштастырған, қажет кезде басын қатерге тігіп тәуекел ете алатын азаматтар керек. Бұл мамандықтың ең маңыздылығы – адам өмірін сақтап қалуда. Абайсызда тұтанған сіріңкеден адамдардың жылдар бойы жинаған дүние-мүлкінің бір сәтте күлге айналғанын көзбен көру де ауыр. Сондықтан да өрт сөндірушілер ересектерге үй-жайды ұзақ уақыт қараусыз, жас балаларды бақылаусыз қалдырудан абай болуды ескертуден жалықпайды. Өйткені көп жағдайда өрттің шығуына адамдардың бейқамдығы мен салғырттығы себеп болып жатады.
Мұқан Әмір 2020 жылдың соңғы айында өзі қызмет ететін №1 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімі бастығының міндетін атқарушы болып тағайындалды. Осы қызметке келген жас қызметкерлерге он үш жыл адам өмірін құтқарумен айналысып келе жатқан Мұқанның еңбек жолы үлгі. Ол қолы бос уақытында жаттығу залынан шықпайды. Өйткені өміріне қауіп төнген адамды құтқару, лапылдаған отпен арпалысу осалдың ісі емес. Өрт болып жатқан көп қабатты тұрғын үйлер мен ғимараттарға 20 метрлік су толы оқпанды иыққа іліп, автосатымен жоғары өрмелеуге қандай күш қажеттігін бағамдай беріңіз. Бұл тұрғыда спорттың берер пайдасы зор. Мұқан Әмір болса, бірнеше жылдан бері спорттың грепплинг, джиу-джитсу түрлерімен шұғылданады. Отбасында 3 қыз, 2 ұл тәрбиелеп отырған бақытты әке осылайша қай жағынан да қатарластарына үлгі. Өмірде айналасына шуақ шашып жүретін, жауапкершілігі мол, ісіне тиянақты, сөзіне берік Мұқан сияқты азаматтар қай кезде де керек-ақ.
Ақтөбе облысы
