7 сәуірдегі биржалық сауда-саттықта ұлттық валюта алдыңғы күнгі орташа сауда бағамынан 0,37%-ға әлсірей отырып, бір долларға 430,80 - 430,85 теңге аралығында саудаланады. 30 наурыз бен 7 сәуір аралығында ұлттық валютаның бағамы 6,8 теңгеге немесе 1,6% төмендеді.
Қазақстандық валютаның әлсіреуі сыртқы және ішкі факторлардың әсер етуі аясында жүруде, бұл жолғы өзгерістерге мұнай бағасы мен Ресей рублінің динамикасы себеп болып отыр.
Өткен аптаның басынан бастап Brent маркалы мұнай бағасы 4,1% төмендеді. Теңгерімсіздік тәуекелдері мұнай нарығында сақталады, бұл бірқатар еуропалық елдерде карантиндік шектеулерді күшейту жағдайында ұсыныстың сұраныстан асып кетуіне байланысты. Германияда, Австрияда және Францияда күрделі эпидемиологиялық жағдай қалыптасуда, онда ауруханаға жатқызылған адамдар саны тез өсуде.
Мұнайдың құбылмалылығы альянсқа мүше елдер алдағы 3 айда өндіріс квотасын тәулігіне 1,15 миллион баррельге көбейту туралы шешім қабылдаған 1 сәуірдегі отырыстан кейінгі ОПЕК + шешімінен кейін күшейе түсті. Сонымен қатар, Сауд Арабиясы өз еркімен тәулігіне 1 миллион баррельге өндірісті қысқартудан бас тартты. Иранға салынған санкциялардың ықтимал алынып тасталуы, содан кейін нарыққа ұсыныстың ұлғаюы және АҚШ-тың тақтатас секторындағы бұрғылау қондырғыларының санының артуы да мұнай бағасына қысым жасауда.
Геосаяси және санкциялық тәуекелдердің өсуі және шетелдік инвесторлардың рубльдік облигациялардан қашуының жалғасуы жағдайында импорт бойынша негізгі сауда серіктесі - Ресей рублінің айырбас бағамының күрт әлсіреуі теңгеге қысымның қосымша факторы болды. Рубль дамушы нарықтағы валюталар арасындағы ең нашар көрсеткішті көрсетіп отыр, өткен жылдың қарашасынан бері алғаш рет доллар үшін 78-ден асты. Өткен тәулікте рубльдің айтарлықтай әлсіреуі Украинаның оңтүстік-шығысындағы жағдайдың шиеленісуі аясында орын алды. Нәтижесінде өткен аптаның басынан бастап Ресей рублі шамамен 3%-ға арзандады.
Ресейдің мемлекеттік облигацияларындағы резидент еместердің үлесі 2015 жылдың тамыз айынан бастап алғаш рет 20%-дан төмендеді, бұл санкциялар қатеріне байланысты шетелдік инвесторлардың жаңа шығарылымдарға қатыспауымен байланысты. Сонымен бірге, РФ Қаржы министрлігі бюджеттік ереже шеңберінде шетел валютасын сатып алу көлемін ағымдағы жылы максималды көлемге дейін көбейтеді. 7 сәуірден 7 мамырға дейінгі аралықта бюджеттік ереже шеңберінде шетел валютасын сатып алуға 185,7 миллиард рубль бөлу жоспарланып отыр, бұл 2,4 миллиард долларға тең болады.
Жалпы алғанда, дамушы елдердің валюталарына АҚШ мемлекеттік бағалы қағаздарының кірістілігінің өсуіне және эпидемиологиялық жағдайдың нашарлауына байланысты белгісіздіктің артуына байланысты қысым жалғасуда. Сонымен қатар, жедел дамып келе жатқан инфляция мен жекелеген дамушы елдер үшін ерекше күйзелістерді күту ақша-несие саясатының жұмсарту циклінің аяқталуына әкеледі.
Сыртқы факторлармен бірге теңге бағамына қысым жасауға ықпал ететін ішкі факторлар да бар. PMI индексі оң аумаққа көшіп, наурыз айында 50,6-ға жетті және 2020 жылдың басынан бері алғаш рет 50 межеден асып түсті. Кәсіпкерлік қызметтің қалпына келуі кәсіпорындардың операциялық және инвестициялық қызметі шеңберінде валютаға сұраныстың өсуіне ықпал етеді.
Сонымен қатар, сәуір айының басынан бастап қазақстандық компаниялар дивидендтер төлей бастады, оны акционерлер ішінара айырбастайды және валюта нарығында қосымша сұраныс тудырады.
