Екі министрлік «екілік» алды. «Еңбек» бағдарламасын іске асыруда көзбояушылық көп

Жұмыспен қамтудың жалған фак­тілері, жұмыспен қамту орталық­тарының есебіндегі айла-шарғылар, бюджеттік несиелерді мақсатсыз пайдалану және «Еңбек» нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту мемлекеттік бағдарламасының орындалу мәселелері Nur Otan-ның Партиялық бақылау комитетінің кезекті отырысында талқыланды.

Комитет мүшесі, Мәжіліс депута­ты Әлия Әбсеметованың айтуынша, «Еңбек» бағдарламасын іске асыру үшін кейінгі 4 жылда республикалық бюджеттен 600 млрд. теңгеге жуық қаржы бөлінген. Алайда бағдарламаның нысаналы индикаторлары бір-біріне ұқсап қана қоймай, көбінесе бірін-бірі қайталайтын болып шықты. Бұл – қазына қаржысы босқа шашылып жатыр деген сөз.

Сонымен қатар Партиялық бақы­лау комитетінің мүшелері азаматтар­ды жұмысқа тек қағаз жүзінде қабылдау фак­тілерін анықтады. 2019 жылы 118,8 мың азаматтың жұмыспен жал­ған қам­тылғаны әшкереленген. Яғни мұндай көзбояушылық тұрақты жұ­мысқа орналасқандардың жалпы санының 31пайызына дейін жеткендігі дабыл қағарлықтай.

«Мәселен, жұмыс берушілер өз қызметкерлерін жұмыстан шығарып, оларды жұмыспен қамту орталықтары арқылы әлеуметтік жұмыс орындарына қайта жұмысқа алады. Нәтижесінде, адам­дар бұрынғыша жұмыс істей бере­ді, бірақ мемлекет олардың табы­сының 35 пайызын субсидиялайды. Осылайша, жұмыс берушілер өз шығындарын мемлекет есебінен жауып отыр», деді Әлия Әбсеметова.

Жаппай кәсіпкерлікті дамытуда да жағдай оңып тұрған жоқ. Партиялық бақылау комитетінің ақпараты бойынша, прокуратура органдары 1,3 млрд теңгенің несиесі негізсіз берілген 341 фак­­тіні, жалпы сомасы 555,3 млн. тең­ге­ні құрайтын бюджеттік несие мақсат­сыз пайдаланылған 180 фактіні анық­таған.

«Кәсіпкерлікпен айналысамын дегендердің басым бөлігі бюджеттік несие алғаннан кейін бірден өз қыз­метін тоқтатады. Сөйтіп, тиісті бақы­лаудың болмауы салдарынан адамдар бюджеттік несие есебінен басқа банк­тердегі қарыздарын жауып, үй мен көлік сатып алады», деді Әлия Әбсе­ме­това.

«Еңбек» бағдарламасы аясындағы жастар тәжірибесінің тиімділігі де мардымсыз. Мамандық бойынша бюджет есебінен оқытылғандардың жалпы санының 25 пайызы ғана жұмысқа орналасады.

Партиялық бақылау комитетінің төрағасы, Мәжіліс депутаты Артур Пла­тоновтың айтуынша, жұмыспен қамту сияқты маңызды салада жауапсыздық пен бюрократизм фактілерінің санына жете алмайсың.

«Осы салаға жауапты орталық жә­не жергілікті билік органдарының лауа­зымды тұлғалары көбіне көрсет­кіш­тердің соңына түсіп, нақты ахуалдың өздері әдемілеп «бояған» есептерден айырмашылығы көп екенін бай­қа­майды»,  деді Артур Платонов.

Өз кезегінде Еңбек және халық­ты әлеуметтік қорғау министрі Серік Шәп­­кенов кейінгі 4 жылда «Еңбек» бағ­­­дар­­ламасы аясында тұрақ­ты жұ­мыс­қа 1,4 миллионнан астам адам орна­лас­тырылғанын, бей­ресми жұ­мыс­пен қамтылғандар саны 400 мың адам­ға қыс­қарғанын, ал жұ­мыссыздық деңгейі 4,9 пайыз деңгейінде сақтал­ғанын ха­барлады. Сон­дай-ақ ол мемле­кеттік бағ­дарла­маны жетілдіру бойынша атқарылып жатқан шаралар туралы айтып берді.

«Жұмыспен қамтудың жалған факті­лерімен күресу үшін осы жылдың мамыр айынан бастап жұмыссыз ретін­де тіркелу, бюджеттік несие алуға өті­нім беру және өзге де қызметтер элек­трон­ды еңбек биржасы арқылы он­лайн фор­матта көрсетіледі», деді ми­нистр.

Отырыс қорытындысы бойынша Партиялық бақылау комитеті Еңбек министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігінің «Еңбек» бағдарламасын жүзеге асыру аясындағы жұмысын қанағаттанарлықсыз деп тануға қаулы етті. Еңбек вице-министрі Ержан Біржа­новты «ескерту» түріндегі партиялық жауапкершілікке тарту, ал Қарағанды және Түркістан облыстарының Жұ­мыспен қамтуды үйлестіру және әлеу­меттік бағдарламалар басқарма­лары­ның басшылары Әсем Жүніс­пекова мен Әсия Темірбаеваға «ескертпе» түрін­дегі партиялық жаза қолдану ұсы­нылды.

Бұған қоса, Партиялық бақылау комитеті Еңбек және Ұлттық экономика министрліктеріне жұмыспен қамту бағдарламасын бағалау әдістемесін әзірлеп, оны сарапшылық және ғылыми ортада талқылауды, сондай-ақ жыл сайын бағдарламаны жүзеге асыру нә­ти­желерінің ашық қолжетімді көздер­де жариялануын қамтамасыз етуді ұсынды.