Орталық қызметінің негізгі бағыты – сайлауға, оның ішінде сайлау учаскелерінде бақылау мен мониторинг жүргізу арқылы сайлау процесіне жүйелі түрде қатысу. Орталықтың филиалдары еліміздің барлық өңірінде орналасқан. Партиялық емес байқау орталығының төрағасы Төлеген Күнәділов бұқаралық ақпарат құралдары үшін брифинг өткізіп, өңірлердегі сайлау үдерісін бақылау нәтижесі жайлы баяндап берді.
Сайлауды «Партиялық емес байқау орталығы» аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің әкімдерін сайлауды байқауға белсенді қатысты. Дауыс беру күні таңғы сағат 7.00-ден бастап орталықтың 2000-нан астам байқаушысы республиканың барлық облысындағы ең шалғай сайлау учаскелерін қоса алғанда, 1845 сайлау учаскесінде дауыс беруді бақылауға қатысты. Өңірлердегі сайлауды бақылау бойынша Партиялық емес байқау орталығының жұмысына серіктес үкіметтік емес ұйымның 95 өкілі тартылды. Орталық жанында ахуалдық орталық жұмыс істеді, онда өңірлерден келіп түскен деректер өңделіп, талданды. Өңірлік байқаушылар штабтарымен жедел байланыс орнатып, 14 облыста филиалдардың басшылары жұмысты үйлестіріп отырды», деді Төлеген Күнәділов.
Барлық байқаушы сайлау учаскелеріне қолданыстағы сайлау заңнамасына, сондай-ақ санитарлық-эпидемиологиялық нормалардың талаптарына сәйкес жіберілгені айтылды. Байқаушылар электораттың белсенділігін атап өткен. Сондай-ақ сайлау комиссияларының жұмысына шағым мен теріс пікір түспеген, сайлау учаскелерінде заң бұзушылық тіркелмеген.
«Байқаушыларымыз анықтаған заң бұзуға тырысушылық әрекеттердің басым бөлігі техникалық сипатта болғанын және жергілікті жерлердегі сайлау комиссияларының мүшелері бұл мәселелерді тиісінше шешіп отырғанын атап өткен жөн. Байқалған заң бұзуға тырысушылық әрекеттерінің ішінде жекелеген азаматтардың өз отбасы мүшелері үшін дауыс беруге тырысқаны, дауыс беру кабинасына екі адамнан кіру, кейбір азаматтардың куәландыратын құжатсыз бюллетень алуға ниет білдіруі, әлеуметтік қашықты сақтамаудың жекелеген фактілері кездесті. Біздің байқаушылар осындай 12 заң бұзуға тырысушылық әрекеттерді тіркеді. Жалпы, оларға жергілікті жерлердегі сайлау комиссияларының мүшелері дер кезінде ден қойып, тиісінше шара қолданғандықтан, сайлау процесінің заңдылығы мен ашықтығына ешқандай әсер етпеді», деді Партиялық емес байқау орталығының басшысы.
Байқаушылар сайлау учаскелерінде сайлау процесінің соңына дейін болып, дауыстарды санауға қатысты да шағым түспегенін мәлімдеген. Олар дауысты санау рәсімінің жариялылығы мен ашықтығын атап өткен. Осы жайларды баяндаған Партиялық емес байқау орталығының төрағасы Төлеген Күнәділов байқаушылардың этика кодексін әзірлеуді ұсынды.
«Партиялық емес байқау орталығы алдағы уақытта байқаушылардың этика кодексін әзірлеуді ұсынады. Өткен сайлау байқаушылардың барлығы бірдей өз миссиясын адал атқармайтынын көрсетті. Байқаудың негізгі мақсаты – заңнаманың сақталуын қамтамасыз ету екеніне қарамастан, кейбір байқаушылардың өздері кейде осы талаптарды бұзып жатады. Бұл олардың мінез-құлқымен, сондай-ақ сайлау заңнамасын дұрыс білмеуімен немесе тәжірибелерінің жоқтығымен байланысты.
Бірақ сайлау процесінің беделін түсіру үшін әдейі арандатушылық әрекеттер жасайтындар да бар. Сондықтан байқау институтын кәсібилендірудің және жалпы байқау процесінің барлық қатысушылары сақтауы керек бірыңғай нормаларды әзірлейтін уақыт келді. Біз байқаушылардың кәсіби пулын даярлау үшін жүйелі және жоспарлы түрде жұмыс істейтін боламыз», деді Т. Күнәділов.
