Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан жолы–2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты биылғы Жолдауының стратегиялық маңызы айрықша. Өйткені, осынау стратегиялық құжат іспеттес Жолдауда өркениеттің шыңына жетуді мақсат ететін және оның жолдарын нақты белгілейтін кешенді бағдарлама ұсынылып отыр. Қоғамдық өмірдің түрлі саласын қамтып, ғылым, білім және жастар мәселесі ерекше орынға қойылған. Әсіресе, елдің экономикалық келешегіне төмендегіше талдау жасайды. Мәселен, ішкі жалпы өнімнің жыл сайынғы өсімін 4 пайыздан кем етпеудің жоспары белгіленуде. Ал экономиканың нақты секторына салынатын инвестицияның көлемін бүкіл ішкі жалпы өнім көлемінің 30 пайызына дейін ұлғайту бүгінгіден де маңыздырақ болмақ.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан жолы–2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты биылғы Жолдауының стратегиялық маңызы айрықша. Өйткені, осынау стратегиялық құжат іспеттес Жолдауда өркениеттің шыңына жетуді мақсат ететін және оның жолдарын нақты белгілейтін кешенді бағдарлама ұсынылып отыр. Қоғамдық өмірдің түрлі саласын қамтып, ғылым, білім және жастар мәселесі ерекше орынға қойылған. Әсіресе, елдің экономикалық келешегіне төмендегіше талдау жасайды. Мәселен, ішкі жалпы өнімнің жыл сайынғы өсімін 4 пайыздан кем етпеудің жоспары белгіленуде. Ал экономиканың нақты секторына салынатын инвестицияның көлемін бүкіл ішкі жалпы өнім көлемінің 30 пайызына дейін ұлғайту бүгінгіден де маңыздырақ болмақ.
Тәуелсіз еліміздің әлемдегі 30 елдің қатарына кіру мақсаты қойылып отырған сәтте экономиканың ғылыми қамтымды моделін енгізудің қажеттілігі Қазақстанның экспорттық әлеуетіне оң әсер етуі тиіс. Себебі, экспортқа шығарылатын сапалы өнімдердің арасында шикізаттық емес өнімдер үлесі 70 пайыздық деңгейге жетуі керек. Сонымен бірге, экономиканың жоғары технологиялық жаңа салаларын құру ғылымды қаржыландыруға басым бағыт берілуімен құндылығы арта түспек. Елбасы осы орайда ғылымды қаржыландыруға бөлінетін қаржыны ішкі жалпы өнімнің 3 пайызынан кем емес деңгейге дейін арттыруды ұсынды. Бұл отандық ғылымның дамуына, жаңа идеяларды ұсынатын ғалымдардың жаңашыл істеріне серпін береді деген сенімімізді нығайтып отыр.
Біз әлі де энергияны үнемдеуге бет бұра алмай келетініміз жасырын емес. Елбасы бүгінгі нарықтың дәуірінде үнемшіл болуды ұдайы айтып келеді. Биылғы Жолдауда да ішкі жалпы өнімнің энергия тұтыну ауқымын 2 есе азайтудың маңыздылығына тоқталды. Үнемшілдік болмаған жерде өнім өндірушілердің өзіндік құны арта беретінін, әсіресе, шағын және орта бизнес өкілдері мықтап түсінетін кез жетті. Қазір бұл сала өкілдері ішкі жалпы өнімнің 20 пайызын ғана өндірумен шектеліп қалып отыр. Енді шағын және орта бизнес 2050 жылға қарай Қазақстанның ішкі жалпы өнімінің кемінде 50 пайызын өндіруі тиістігіне назар аударылып отыр. Әрине, энергия тұтыну ауқымын кемінде 2 есеге азайта алсақ, бұл еңбек өнімділігін 5 есеге – қазіргі 24,5 мыңнан 126 мың долларға дейін арттыруға ықпал етеріне күмән жоқ.
Елімізде әлеуметтік саланы жақсартудың кешенді жоспары кезең-кезеңімен іске асырылып келеді. Нақ осы саланы одан әрі дамытудың 2050 жылға дейін басты бағдарларында ішкі жалпы өнім көлемі жан басына шаққанда 4,5 есе – 13 мың доллардан 60 мың долларға дейін арттырылмақ. Демек, бұдан халықтың басым бөлігін әлеуметтік тұрғыдан қолдайтын кешенді бағдарламалардың іске асырылатыны анық байқалады. Мұның астарында мемлекеттің қуаттылығы еліміздің әр аймағында тұрып жатқан халықтың әлеуметтік тұрмысымен өлшенетіні аңғарылып тұр.
Осы бағытта елімізде игілікті істер атқарылуда. Атап айтқанда, қала мен аудандарда балабақшалар салынып және жаңа мектептердің құрылысы аяқталып, жолдардың күрделі жөндеуден өтуі айрықша қуантады. Болашағымыз жастарға да көңіл бөлініп, олардың әлеуметтік мәселелеріне ерекше назар аударылуда. Мәселен, Атырау облысында жастардың баспана мәселесін шешудің тиімді жолдары белгіленіп, «Жас отау» бағдарламасы жүзеге асырылып отыр. Студенттердің жол ақысы жеңілдіктері қарастырылып, бұл мәселе де өз шешімін тапты.
Елдің экономикасын дамытуға, Қазақстанның халықаралық имиджін қалыптастыру барысында бүгінгі жастардың шетелдерде академиялық ұтқырлық арқылы білім алуына жағдай жасалуда. Соңғы екі жылда жүздеген студенттер мен магистранттар және оқытушылар «Болашақ» бағдарламасы және Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің қолдауы арқылы өз білімдерін Еуропаның ірі университеттерінде жетілдірді. Бұл үдеріс Болон декларациясына сәйкес тұрақты жүргізіледі.
Білім беру ісіндегі тәрбиенің орны қай кезде де маңызын жоймайды. Өйткені, білім беру ісі патриотизм, адамгершілік, рухани даму, заңға бағынушылық сияқты құндылықтармен астаса жүруі керек екендігі қоғам тарапынан қолдау тауып отырғанын айтуымыз керек. Айтылғандардың бәріне немқұрайлықпен қарамай, тәрбие ісінде ұсақ-түйек болмайтындығын барлығымыз жете түсініп, ата-ана, қоғам мүшесі ретінде көзқарасымызды айқын танытып, жастарымыздың бойына адами құндылықтарды сіңіре білсек, нұр үстіне нұр болар еді.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев биылғы Жолдауында да жастарға тәрбие беру жұмысын күшейту талап етілді. Білім беру мекемелері маман даярлаумен қатар, оның сегіз қырлы, бір сырлы, ерік-жігері мықты, елін, жерін қастерлейтін, алда тұрған асуларды қиналмай алуға қабілетті адам тәрбиелеуге міндетті. Сондықтан, біздің алдымызда тәрбие жұмысын түбірінен қайта құру міндеті тұр. Университетімізде жастар тәрбиесі саласында да тындырылған істеріміз аз емес. Жастарға патриоттық тәрбие беру және жемқорлықпен күрес жөнінде жасалған арнайы бағдарламаларға сәйкес әрбір факультет пен кафедра ұжымы қыз-жігіттердің ой-өрісін кеңейту, отансүйгіштік сезімін күшейту, парақорлықтың алдын алу жолында тұрақты жұмыс істеп келеді. Жолдауға сәйкес бұл бағдарламаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізіп, жұмысымыздың мазмұнын жаңа шаралармен байыта түспекпіз.
Жас ұрпаққа сапалы білім мен тәрбие беру отбасынан, балабақшадан және орта мектептен бастау алады. Елбасының Жолдауда осы мәселеге және бір рет көңіл аударуы қоғамдағы сенімділікті нығайтып отыр. Себебі, қоғамның аса маңызды құндылықтарының бірі – білім. Жалпы, биылғы Жолдауды елімізді серпінді, екпінді өркендетудің басты темірқазығын айқындап берген стратегиялық құжат ретінде бағалауға болады.
Бейбіт МАМРАЕВ,
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік
университетінің ректоры, филология
ғылымдарының докторы, профессор.
