Өмірі көпке өнеге

Жеке қорлар және ондағы құ­жаттар кеңестік дәуір және қазіргі кезеңдегі саяси элита өкіл­­­дерінің өмірі мен қыз­ме­тін, олар­дың рес­публи­ка­ның дамуы­на қосқан үлесін көрсететін то­лықтыру көз­де­рі­нің бірегей жиын­тығы бо­лып саналатыны баршаға мәлім. Демек біз осы қор құ­жат­тары арқылы бел­гілі бір оқиғалар мен фак­тілерді немесе сол бір кезеңдегі оқи­ғаларға қа­тысушылар мен куәгер­лер­дің естеліктерін көр­се­те аламыз.

Сұлтан Сүлейменұлы Ал­ма­ты қаласында құрылған атақ­­ты 100-жеке қазақ атқыштар бригадасының құра­мын­да со­­ғысқа қатысқан және ауыр сынақтардан өткен аз адам­ның бірі. С.Жиенбаев  – Ұлы Отан соғысына қатысқан қазақстандықтардың батырлық ер­лік­тері, өзінің жолдастары, еңбек жолы, өткен дәуірдегі белгілі тұлғалармен атқарған қыз­меттік тарихы баяндалған бір­қатар өмірбаяндық кітап­тар­дың авторы. Сұлтан Сү­лей­­менұлы ұзақ жылдар бойы Д.Қонаев, Б.Әшімов, Ш.Жә­ні­беков, Н.Назарбаев және бас­қа да мемлекеттің танымал тұл­ға­ларының жанында қызмет атқарды.

1953 жылы С.Жиенбаев Мәскеу қаласындағы КСРО Сауда министрлігінің Жоғары сау­да мектебін сәтті бітіріп, нә­ти­жесінде кейінгі қызметі сауда, қаржы, тамақ, жеңіл өнер­кә­сібі салаларымен байла­нысты болды. «Міндеттерді бөлу бойынша сауда органдарынан басқа, мен жеңіл, тамақ және ет-сүт өнеркәсібінің, әкімшілік органдардың, азаматтық қор­ға­ныс жүйесінің жұмысына жетекшілік еттім. Ортаазиялық әскери округ құрылған кезде мен округ құруда күнделікті көмек көрсетумен тығыз айна­лыстым: облыстарда жер учас­келерін бөлу, әскери бө­лім­дерді орналастыру, оларды үй-жаймен қамтамасыз ету және тағы басқа міндеттер ма­ған жүктелді», деп еске алады С.Жиенбаев Министрлер Кеңесі Төрағасының орынбасары лауазымындағы жұмысы туралы баяндаған кітабында. Құр­мет­ті демалысқа шыққаннан кейін С.Жиенбаев Д.Қонаевтың ұсынысы бойынша 1985 жыл­дың 15 ақпанынан бастап Ес­керт­кіштерді қорғау қоғамы Орталық кеңесінің төралқасын 1988 жылдың 22 шілдесіне дейін басқарды. 1992 жылдың соңында С.Жиенбаевтың бас­та­масы бойынша Д.Қонаевтың халықаралық қоғамдық қоры құры­лып, оның бірінші прези­денті болған еді. С.Жиенбаев қандай лауазымды атқарса да, өз жұмысына толықтай бері­ліп, атқарған салалардың қыз­­меттерін жақсарту үшін бі­лі­мі мен қабілетін аямады. Ол кеңестік Қазақстанның жо­ғар­ғы сайланбалы билік орган­да­ры­ның құрамына ене отырып, халық пен Отанның игілікті бола­шағы жолында ерен еңбек үлгісін көрсете білді.

С.Жиенбаевтың жеке архив құ­жаттары 2003 жылдың 20 нау­рызында өз өтініші бо­­­­йынша Қазақс­тан Республикасы Пре­зи­дент Архивіне тап­сы­рыл­­ған болатын.

Жеке қор құжаттарының ара­сында партиялық орган­дар­­дағы, мем­­лекеттік мекеме­лер­дегі, ве­домс­тволардағы және қоғам­дық ұйым­дардағы қызметін растайтын қызметтік куәліктері, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты, Қазақстан КП ОК, Қазақстан КП Алматы қалалық комитетінің мүшесі болып сайлануы туралы, Қазақ КСР, РСФСР ордендерімен, ме­­даль­да­рымен, құрметті атақ­­­та­ры­мен және тағы басқа мем­лекет алдындағы сіңір­ген еңбегі және қоғамдық қыз­меттегі жетістіктері үшін ерек­шелік белгі­ле­рі­мен наградтау туралы, әртүрлі шараларда сөйлеген сөздері, жаз­ған мақалалары, баяндамалары, басқа да құжаттары бар. Аталған құ­жаттармен қатар Сұл­тан Сүлейменұлының жеке қор құжаттар құрамы жеке су­рет­тері және туыстарымен, әріп­тестерімен республиканың айтулы оқиғаларына арналған түрлі іс-шараларда, сал­танатты жиындарда түскен фотосуреттермен толыққан.

Сұлтан Сүлейменұлының жеке архивтік құжаттары оның өмір ағысы барысында жасақ­тал­ған ғұмыр тарихы, мемлекет және қо­ғам­дық қызметтерінің белгілі бір саласы мен аясының да­муы­н­а қос­қан үлесін көрсе­те­тін дереккөздер ретінде ұлттық құн­ды­лық­та­рымыздың қа­та­рында.

Жәнібек ЗЕЙНЕЛОВ,

Қазақстан Республикасы Президенті Архивінің Басқарма басшысы