Балалар интернаттарының жағдайы мәз емес

Отырысқа қатысушылар мектепке баратын ерекше ба­лаларды әдістемелік сүйе­мелдеу мәселелерін талқы­лады. Кеңес мүшесі, «Бола­шақ» қоры­ның басшысы Ди­нара Шай­жүнісова­ның ай­туын­­ша, педагог-ассистент­тер­дің шамадан тыс жүктемесі бүгінде түйінді мәселелердің бірі болып отыр. «Қазіргі таң­да олар айына 90 мың тең­ге жал­ақыға жұмыс істеп, кем де­генде 2 баланы оқытып, қол­ғабыс жасайды. Мамандар тұрақтамайтындықтан, балалар оқи алмай, қамқорлықсыз қа­лады. Осының салдарынан кейде балалар толық бір оқу жылы бойы білім ала ал­­ма­­ған жағдайлар да бар. Біз­­­­дің жобада 300-ге жуық пе­да­гог-ас­систент жұмыс іс­тейді. Олар­­дың барлығы еңбе­к­­ақы­­­ның аздығынан жұмыс­тан кет­кілері келеді», деді Д.Шайжүнісова.

Білім және ғылым министр­лігінің ақпаратына сенсек, елімізде мыңға жуық педагог-ассистент жұмыс істейді, қо­сымша пән мұғалімдері ар­­найы курстардан өтуде. Ал жал­ақының төмен болуы олар­дың біліктілік деңгейіне бай­­ланысты көрінеді.

Отырыс барысында Кеңес мүшелері интернаттардың да жай-күйін талқылады. Бүгінде елімізде барлығы 577 интернат бар, оларда 147 мыңнан астам бала тұрады. Бұл – көру, есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы интернаттар, медициналық-әлеуметтік мекемелер және дарынды балаларға арналған маманданған, сондай-ақ көп­балалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан балаларға арналған интернаттар, мектеп жанындағы интернаттар, мектеп-интернаттар.

Кеңес төрағасы, Мәжіліс депутаты Динара Закиева атап өткендей, 2019 жылдың ақпан айында партиялық тың­дауларда кеңес кейбір интер­наттық мекемелердегі адам шошыр­лық жағдай туралы мәселені көтерген болатын. Nur Otan араласқаннан кейін ғана 19 интернат жөнделіп, кәріз жүргізілді, жиһаз бен жаб­дық жаңартылды. Алай­да бұл мәселе барлық ин­тер­­наттық мекемелердегі бала­лардың өмірін түбегейлі өзгер­ту және жақсарту үшін үнемі назар аударуды және жүйелі жұмысты талап етеді.

«Тиісті депутаттық сауал осы жылдың ақпан айында жолданды. Осыған қарамастан, Білім министрлігі тарапынан ешқандай жүйе­лі іс-қимыл атқарылмады. Білім және ғылым министрлігі елі­міздегі балалардың құ­қық­тарын қорғауға жауапты екенін түсіне ме? Біз өңір­лік кеңестерден интернат­тар бойынша өз бетінше жұ­мыс жүргізуді, олардың әрқайсы­сындағы жағдайды жақсарту үшін әкімдіктермен бірлесіп шешім қабылдауды сұрадық. Содан кейін ғана біздің қолы­мызға қандай интернатта күр­делі немесе ағымдағы жөн­деу жүргізілгені немесе жүр­гізі­ле­тіні, не қажет екені туралы нақты ақпарат тиді. Бұл бағыттағы жұмыстарды жал­ғас­тырамыз, ал өңірлік ке­ңес­­тер әрбір интернаттағы жағ­­­дайды жақсарту бойын­ша міндеттің орындалуын бақы­лауға алады. Біздің мақсаты­мыз – еліміздегі барлық интернатты балалардың өмір сүруіне қолайлы ету», деді ол.

Кеңес мүшелері 534 интернат мекемесіндегі жағдайды зерттеген. Д.Закиеваның айтуынша, барлық интернатты күрделі және ағымдағы жөндеуден өткізген жалғыз аймақ – Павлодар облысы. Сон­дай-ақ бұл істе Қостанай об­лы­сы да алда келеді: облыс­тағы 36 интернаттық ме­ке­менің 29-ы жөнделген. Соң­ғы 3 жылда интернаттары мүлдем жөндеу көрмеген Қызылорда мен Маңғыстау об­лыс­тарындағы жағдай бәрі­нен нашар.

«Алматы облы­сында тек 3 мекемеге күр­делі жөндеу жүргізілсе, ал қал­ған мекемелерде тіпті жоспар­лан­баған. Түркістан облысында тек 1 мекемеде күрделі жөндеу жүргізілді, бұл – біз барып, мәселе көтерген интернат. Бірақ өңірде бұдан бас­қа 40 интернат бар. Қара­ған­ды­дағы №68 мектеп-интернатта жатақ­хана мектептің бірін­ші қаба­тында орналасқан, мұн­да бір бөлмеде 15-тен 25-ке де­йін бала тұрады. Осы жағ­­дай­ға Қарағандыдағы әріптес­терімнің назарын аударғым келеді», деді кеңес төрағасы.

Интернат мекемелеріндегі жағдайды жақсарту үшін Ақтөбе, Қызылорда, Ақмола және Маңғыстау облыстарында тиісті жоспар жоқ. Білім және ғылым бірін­ші ви­це-министрі Шолпан Кари­нова­ның айтуынша, бірлескен бұй­рық жобасы әзірленген. Оған сәйкес балалардың, оның ішін­де ата-анасының қамқор­лы­ғын­сыз қалған жетім бала­лар­­дың білім алуға, тамақ­тану­ға, тасымалдауға, дема­луға құқықтарын сақтау мони­торингі мен бақылауы жос­парлы түрде жүргізілетін болады. Бұдан басқа, «Әкімші­лік құқық бұзушылық туралы» кодекске тексеру қорытын­дылары бо­йын­ша шығарылған нұсқа­ма­ларды орындамағаны үшін әкімшілік жауаптылыққа тарту құқығын беру бөлігінде түзетулер енгізіледі.

Отырыс қорытындысы бойынша аталған кеңес Білім және ғылым министрлігінен 2022 жылы инклюзивті білім беру үшін жағдай жасау жос­парланып отырған меке­мелер­дің тізімін, сондай-ақ анық­талған проблемаларды, олар­ды шешу мерзімдері мен жол­дарын көрсете отырып, ин­тер­наттық мекемелер мони­то­рингінің нәтижелері бойын­ша есеп беруді сұрады. Соны­мен қа­тар кеңес мүшелері ин­тер­нат­тық мекемелер бойынша нор­мативтік-құқықтық акті­лерд­і қайта қарауды ұсынды.