Игі бастамалар бүгінде іске асырылып, тұрғындар тарапынан оң бағалануда. Қаланың кітапхана жүйесін жаңғыртудың жаңа стратегиясы Шымкент қаласының әкімі Мұрат Әйтеновтің тапсырмасы бойынша жыл басында басталып, осы жүйедегі жұмысты жетілдіруге бағытталды. Бұл жұмыс 2025 жылға дейін жалғасады. Кітапханаларды жаңғырту аясында қаланың 10 кітапханасы жаңартылып, заманауи талаптар мен нормаларға сәйкестендірілді, яғни Community Centre-ге айналды. Күні кеше Шымкент қаласында жаңғыртудан өткен Абай кітапханасының екі филиалының ашылу салтанаты болды. Балалар кітапханасының филиалы да жаңғыртудан өтті. Жаңғыртудан өткен №2 кітапхана бөлімшесі 1963 жылы соғылған көпқабатты үйдің бірінші қабатында орналасқан. Ол үйде композитор Шәмші Қалдаяқов тұрған. Үйдің алдындағы оң жақ бұрышына 2005 жылы Ш.Қалдаяқовтың 75 жылдық мерейтойына орай ескерткіші орнатылған. Жаңғыртудан өткен кітапхананың ашылуына қатысқан қала әкімінің бірінші орынбасары Шыңғыс Мұқан, қалалық мәслихат хатшысы Бахадыр Нарымбетов және мәслихат депутаттары Шәмші Қалдаяқов ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. Жаңартылған кітапханадағы өзгерістермен танысты. Айтулы іс-шараға Ш.Қалдаяқовтың туған қарындасы да қатысып, жылы лебізін білдіргенін айта кетелік. Жаңғыртудан өткен кітапхана интерьері музыка тақырыбында жасалған. Бұл кітапхана енді музыка, би, өнертану, мәдениет салалары бойынша кітаптарды оқырман назарына ұсынатын болады. Жалпы жаңғыртудан өткізілген кітапханалардың ерекшелігі – олар әдеттегі оқу орындары шеңберінен шығып, үйірме жұмыстарын жүргізу, іс-шаралар өткізу, коворкинг, қауымдастықтар мен клубтарды дамыту мүмкіндігі бар комьюнити орталықтар болып табылады, бірақ бұрынғыша оқу мен жұмыс істеу үшін ыңғайлы орын болып қала береді.
Community Centre сияқты жаңартудың бұл түрі, әдетте, тұрғын үй массивтерінен жаяу жүргіншілерге қолжетімді қаланың тұрғын үйлер аудандарында ыңғайлы орналасқан демалу үшін қоғамдық кеңістікті ұйымдастыруды қамтиды. Негізгі аймақтарды толтыру ғимараттың орналасқан жеріне және мақсатты аудиторияға байланысты, кітапханалар мен басқа да мәдени нысандарды дамыту үшін тамаша перспективалы алаң болып саналады. Шымкенттегі Community Centre-дің жаңа тұрғын аудандарда, ғимараттардың төменгі қабаттарында дамуы қала дамуын үйлестіруге, жатын аудандарда қосымша өсу нүктелерін қалыптастыруға, сондай-ақ әртүрлі жастағы және халықтың әлеуметтік топтары үшін бос уақытты дамытуға ықпал етеді.
Қалалық мәдениетті дамытудың маңызды бағыттарының бірі – қоғамда отбасылық құндылықтар мен отбасылық демалысты ілгерілету және дәріптеу. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев демалыс сапасы мен мәдениеттің қолжетімділігін жақсарту керектігіне үнемі назар аударып келеді. Бұл орайда қала әкімдігінің жобалауынша, сапалы отбасылық уақыт өткізудің танымал орындарының бірі жаңа форматтағы кітапханалар – «Отбасы кітапханалары» болуы тиіс. Мысалы, көктемде еліміз бойынша алғашқы «Отбасылық кітапхана» Шымкентте ашылды. Балалар кітапханаларының орталықтандырылған жүйесінің «Забадам» филиалы және орталық балалар кітапханасының өзі «Отбасылық кітапханалар» болып қайта құрылды, онда оқырман абонементі отбасының барлық мүшелеріне беріледі, яғни кітапханаға бір отбасы мүшелері келген кезде олардың жеңілдік билеттерін алу рейтингісі өсетін болады. Кітапхананың ерекшелігі – отбасымен бірге тиімді уақыт өткізуге және балалар демалысы үшін қолайлы жағдай жасалған. Мұнда үйірме жұмыстарын жүргізуге, іс-шаралар өткізуге, коворкинг, қауымдастықтар мен клубтарды дамытуға мүмкіндік бар. Яғни тұрғындар кітап оқумен қатар шахмат, тоғызқұмалақ ойнап, әңгіме-дүкен құра алады. Мотивация жүйесіне ерекше назар аударылды, атап айтсақ жаңа кітапханаларда тұрақты оқырмандарға Шымкент қаласының мәдениет басқармасы өткізетін ойын-сауық іс-шараларына, спектакльдерге тегін билеттер ұсынылады. Жаңа ашылған отбасы форматындағы алғашқы кітапхана өзінің орналасқан жерімен қуантады, себебі қаланы орталықтандыру, дамыту қағидасы ескерілді және жаңа форматтағы кітапхана өз есігін орталықта емес, қала шегінде ашты, бұл ауданда жаңа тартымды нүктеге айналуы тиіс.
Сондай-ақ Тәуелсіздіктің 30 жылдығы аясында мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасының бастамасымен іске асырылған «Зағиптарға кітап сыйла» акциясы да оң нәтиже берді. Көзі көрмейтін және нашар көретін азаматтарға арналған арнайы кітапхананың дыбыс жазу бөліміне келген театр актерлері мен белгілі өнер иелері акцияға өз үлесін қосты. Оқуға ұсынылған авторлардың арасында елімізге белгілі жергілікті ақын-жазушылардың шығармалары бар. Кітапханадағы кітап қоры 140 мыңнан асады. Оның ішінде 45 611 «сөйлейтін» кітапты тыңдауға болады. Дыбыс жазу бөлімінде бүгінде 677 кітап оқылған, көбейтілгені – 5 931 дана.
Қала күні қарсаңында Шымкент қалалық орталықтандырылған көпшілік кітапханалар жүйесінің орталық кітапханасы жаңғыртудан кейін Abay Community Centre ретінде өз есігін қайта ашты. Бұл кітапхананың негізі 1954 жылы қаланған. Кітапханаға қарасты 23 филиал кітапхана бөлімшелері қала тұрғындарына кітапханалық қызмет көрсетеді. Кітапхана аумағында оқу аймақтары, кітап және оқырмандар залы, Music and Art Community Space залы, кофехана ашылды. Сондай-ақ биыл «Отырар» қалалық ғылыми-әмбебап кітапханасы Әл-Фараби атындағы қалалық ғылыми-әмбебап кітапханасы болып өзгертілді. Жаңғырту жұмыстары жүргізіліп, Әбу Насыр әл-Фарабидің астрономия ғылымына арналған «Планетарий залы», оқырманның қазақ және әлем әдебиетінің үздік шығармаларын оқу және тыңдау мүмкіндігін ұсынатын «Аудио зал», Шымкент қаласының тарихынан сыр шертетін «Қайырымды қала» залы, Әл-Фарабидің өмір жолы туралы толық мәлімет алатын «Әл-Фараби» залы ашылды. Аса құнды рухани және маңызы бар кітаптар мен қолжазбаларды сақтайтын сирек кітаптар қоры бөлімі Әл-Фарабидің жазбаларының көшірмелерімен толықтырылды.
ШЫМКЕНТ
