Өнер • 31 Желтоқсан, 2021

Туған жердің топырағы

7400 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Тарихқа сүйенсек, Кеңес Одағы 1954 жылы тыңайған жерді жыртуды қолға алды. Бұл про­цестің басым бөлігі Қазақстанда жүзеге асқаны белгілі. Осылайша, жаппай тың жер­лерді игеру қозғалысы басталды. Талай шұрайлы топырақ тозаңға айналып, қараша халық қайғыға батты. Біз мысалға алып отырған картина соның айғағы.

Туған жердің топырағы

Қазақстанның еңбек сіңір­ген өнер қайраткері, белгілі сурет­ші Әу­бәкір Ысмайылов «Тың игеру. Ерей­­­ментау қиырла­ры» шығар­ма­сы арқылы тұмса табиғатымыз кеңес­тік идео­логияның құрбаны болға­нын көрсеткісі келгендей. Қараңызшы, тың игерілген облыстарда 700 қазақ мектебі жабылып, балалар мектеп-интернаттарда орыс тілінде білім алды. Олар тек то­пырақты ғана емес, қазақтың са­насын улады.

Жалпы, Әубәкір Ысмайылов бейнелеу өнеріне 30-жылдары келген буын өкілі. Оның шы­ғар­машылық ғұмыры Қазақ­стан­дағы бейнелеу өнерінің басталу және қалыптасу тарихымен тығыз байланысты. Бізге «Хан Тәңірі», «Бартоғай», «Жуалы жа­зық­тарында», «Бес шатыр» сынды ғажайып романтикалық пейзаждары бар көптеген көркем дүние сыйлады. Оның туындылары – қашанда бейнелеу масштабымен, бояуларының ашықтығымен, музыкалық әуенділігімен, екпінді ырғағымен, таңданыс шаттығымен арбап алатын көріністерге толы.

«Тың игеру. Ерейментау қи­ыр­лары» картинасы панора­малық пейзаж жанрына жатады. Суретші Ерейментау же­рінің көріністерін бейнелегені соншалық, көрермен тау жақтан өзінің алдынан ашылған кө­рі­ніске қарап тұрғандай әсерде бо­лады.

Қылқалам шебері назарын күн батқан кездегі атырапқа аударған. Картинаның алдыңғы бөлігінде жел тегістеген тау жоталары бей­неленген. Атырап бірте-бірте төмендей береді де, біздің алдымыздан елік табыны жайылып жүрген аласа төбелер шығады. Өзен бұралаңдап барып батқан күннің шұғыласы түсіп тұрған көлге құюда. Тұмса табиғатты трак­торлар жыртқан егістік пен тың игерушілердің вагондары бұзып тұр. Суретші көлдің жанына адамдардың сұлбасын қосқан. Олар қосалқы мәнге ие.

Автор жасыл түстің әртүрлі реңкін қолдана отырып, бұлтты жарып шыққан жарықтың шөп түсін қалай өзгеретінін көрсеткен. Күн көкжиекке асылған қалпы төбелердің баурайын қызыл түс­ке, ал бұлттарды ақшыл қызылға, са­рыға, тіпті қызғылт түске бояйды. Қор­шаған орта жұмбақ әрі тылсым әсемдікке байланып қалғандай.