Қаржы • 21 Қаңтар, 2022

Сыртқа қанша ақша кетті?

361 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Қазақстандық жеке тұлғалар 2021 жылы ақша аударымдарының жүйесі көмегімен шет мемлекеттерге қаржы аударған. Қаңтар-қараша аралығында сыртқа жіберілген қаржы көлемі – 921,3 млрд теңге. Бұл 2020 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 29,2 пайызға көп.

Сыртқа қанша ақша кетті?

Ал шетелдерден келген ақша қара­жатының көлемі – 256,2 млрд теңге. 2020 жылдың қаңтар-қарашасы аралы­ғында келген ақша көле­мінен 0,8 пайызға төмен. Сонда шетке шыққан ақша сырттан келген ақша көлемінен 4 есе көп екенін байқауға болады. Қазақстаннан аударылған ақшаның ең көп үлесі Өзбекстанға (278,5 млрд теңге) тиесілі. Мұндай деректі Ranking мәлімдейді. Одан кейінгі орындарда Түркия (189,2 млрд теңге), Ресей (162,1 млрд теңге) елдері. Ал Қазақстанға жіберілген ақша көлемі тұрғысынан Ресей (48,7 млрд теңге) көш бастайды. Одан кейін Өзбекстан (44,5 млрд теңге) мен Оңтүстік Корея (36,2 млрд теңге) орна­лас­қан.

Ақшаның сыртқа үлкен қарқынмен шығуы аса жақсы құбы­лыс емес. Қазірдің өзінде тек жеке тұлғалардың шекара асқан қаражатының көлемі 1 трлн теңге межесіне таяп қал­ған. Дәл осы мәселеге Пре­зи­дент Қасым-Жомарт Тоқаев ерекше назар аударып, капитал ағынын тежеуге тапсырма берген еді.

«Төтенше жағдайдың ен­гі­зі­л­­уіне байланысты жеке­ле­­­ген қаржылық және өнеркә­сіп­­тік топтардың капиталын шетелге, оның ішінде жалған мәмілелер жасау арқы­лы шыға­ру қаупі жоғары. Біз қазір­дің өзінде жекелеген тұл­ға­лар­дың шоттарындағы қозғалыс­тар­ды анықтадық. Ұлттық банкк­е Қаржы нарығын қада­ға­лау және мониторингтеу агент­тіктерімен бірлесе отырып елден қаражатты негізсіз шығарып жатқан тұлғалар мен барлық транзакцияларға нақты тексеріс пен бақылау жасауды тапсырамын», деген еді Президент Мәжіліс отырысында.

Былтыр шетке жіберілген қаражаттың 80 пайызы «Золо­тая Корона» төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылыпты: 736,1 млрд теңге. Одан кейін Contact (86,7 млрд тг), Western Union (55,6 млрд тг), «Юнистрим» (28,8 млрд тг) және MoneyGram (10,2 млрд тг) жүйелері орналасқан.

Осы мәселеге орай Мемле­кет бас­шысының тап­сыр­ма­сы­нан соң Ұлттық банк тө­р­а­ғасы Ерболат Досаев қа­таң қа­­дағалау енгізілетінін жа­рия­­лады.

«Нақты ереже бұзушылық байқалған жағдайда мұндай мәндегі операциялар жедел түрде тоқтатылады. Қабыл­дан­ған шаралар ақшаны шы­ға­руға қарсы күрестің үздік әлемдік тәжірибесіне негізделген және KYC (know your client) қағидаттарын то­лы­­ғымен жүзеге асырады. Бұл трансшекаралық капитал ағынының ашықтығын қам­­тамасыз етеді. Сыртқы эко­­но­микалық қызметке адал қа­ты­сушылардың, оның ішін­де резиденттер мен рези­дент еместердің құқық­та­ры бұзылмайтынын және халық­ара­лық мәміле­лер­ді жү­зеге асы­руда шектел­мей­ті­нін рас­та­ғым келеді», деді Ерболат Досаев.