Алапесті кей кезде Хансен ауруы деп те жатады. Бұл дерт ағзасы «нашар қарсылық ететін» адамдарға жұғу арқылы тарайды. Алапес кең тараған жерлерде балаларды, әсіресе алапеспен ауыратын адаммен бірге тұратындарды әр 6-12 айда тексеріп тұрған жөн. Дәрігер мамандар тұтас денеде, әсіресе бетте, қолда, арқада, жамбаста және аяқта ақтандақтың бар-жоғын назарға алу қажеттігін айтады.
Әрине, 297 отандасымыздың алапеспен ауырғаны жан жабырқататын жағдай. Алайда бұл көрсеткіш елдегі алапес ауруының төмендегенін байқатып отыр. Соңғы 10 жылда – 5, аурудың қайталануымен 4 науқас анықталды. Бүгінде науқастар арасында балалар мен жасөспірімдер жоқ. Есепте тұрғандардың орташа жасы – 68 жас. Ең жас азамат 40 жаста болса, ең ересегі – 91 жаста. Алапеспен халықтың тек ересек тобы ғана ауырады. Бұл жағдай аталған инфекция ошақтарының сөну көзіне тән.
Қазақстанда алапесті осыдан жүз жылға жуық уақыт бұрын, яғни 1929 жылдан бастап КСРО Халық Комиссарлар Кеңесінің қаулысымен Қазақ КСР-де лепрозорий ұйымдастыру туралы шешім қабылданған кезде емдей бастады. Бүгінде Қазақ еліндегі лепрозорий – ерекше емдеуді ғана емес, өз пациенттерін оңалтуды да жүзеге асыратын ерекше үлгідегі мамандандырылған емдеу мекемесі. Лепрозорий Қызылорда облысында орналасқан. Екі диспансері бар. Пациенттердің арасында тұрақты медициналық күтімді қажет ететін мүгедектер, үйсіздер, бас тартушылар, туыстары жоқ және белгілі бір тұрғылықты жері жоқ науқастар, әлеуметтік баспанаға мұқтаж адамдар бар. Алапеспен ауыратын науқастар дертінің қайталану қаупіне байланысты өмір бойы диспансерге алынады.
Алапесті емдеудің бүкіл тарихында ел дәрігерлері әртүрлі тәсілдерді қолданды. Бастапқыда іс-шаралар негізінен науқастарды анықтауға және оқшаулауға бағытталды. Кейін химия терапияны жүргізу міндеті бірінші орынға қойылды. Бүгінде алапес ауруының алдын алу һәм науқастарды оңалту – өзекті мәселенің бірі саналады.
– Бүгінде аурудың алдын алу мәселелеріне маңызды мән беріледі. Алайда алапес ауруының ерте клиникаға дейінгі алдын алу мәселелері өкінішке қарай, әлі зерттелуде. Бұл ретте, қайталама профилактика, алапес салдарларын (асқынуларын) емдеу, аурудың қайталануының алдын алу басым міндет болып қала береді, – дейді Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының директоры Асылхан Әбішев.
Дәрігерлер науқастарға қатысты стигма мен лепрофобияны халық арасында ғана емес, медицина қызметкерлері арасында да бар деп отыр. Бұл пациенттердің толыққанды медициналық және әлеуметтік көмек алуына теріс әсер етеді. Халықаралық ұйымдардың анықтамасы бойынша Қазақстанның алапеске қатысты эндемикалық аудандары айқын иммундық жеткіліксіздігі бар адамдар тұратын экологиялық апат аумақтарына жатады. Бұл жағдай дертке шалдығу қаупін арттырады.
