Жасыратыны жоқ, аграрлық салада қордаланған мәселе аз емес. Қазақстан халқының 40%-ы ауылды жерде тұратынын ескерсек, олардың басты табыс көзі де осы атакәсіп саналады. Ауыл халқының 90%-ы қазақтар екенін естен шығаруға болмайды. Сондықтан агроөнеркәсіптік кешенді, оның ішінде ауылды жерлердегі өндірісті жолға қоймаса, тұтастай елімізді дамыту туралы айтудың өзі қиын болады. Өкініштісі сол, салаға жауапты министрлік оны дамытудың орнына керісінше құзға құлатып жатқандай әсер қалдырады. Айталық, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің өнімдерін, әсіресе өсімдік және ет өнімдерінің экспортын шектеп, саланы шатқаяқтатуға жол беріп отыр. Мұның салдарынан Қазақстанның азық-түлік өндірушілері, атап айтқанда, картопты өсірумен шұғылданатын шаруалар 300 мың тоннаға жуық өнімді қайда саудалайтынын білмей дал. Демек ертең өнімнің барлығы далада қалып, шіриді. Бұдан кейін аталған азаматтарда ауыл шаруашылығымен айналысуға қандай ынта-жігер болады?!
Еріксіз осының нәтижесінде ауыл халқы жұмыссыз қалып, онсыз да жұмыссыз жүрген тұрғыны көп қалаларға жаңа миграцияның легі қосылады. Осы мәселені қолға алмаса, таяу арада әлеуметтік шиеленіс туындауы ғажап емес.
Ет шаруашылығында да осыған ұқсас жағдай орын алып отыр. Ет өндірушілердің өнімін көршілес Өзбекстанға сатуға тыйым салып, өзіміздің ішкі нарығымызда, нақты айтқанда, олигархтардың қалтасына арзан бағаға сатуға мәжбүрлеп отыр. Бұлай жалғаса берсе ертең фермерлер малмен айналысуды доғарады. Былтыр қуаңшылықтың салдарынан онсыз да ауыл халқына оңай тимегені белгілі. Ауыл шаруашылығы министрлігі азық-түлік қауіпсіздігі мәселесін құнттаудың орнына керісінше жағдайды одан сайын күрделендіріп жіберді. Оның нақты дәлелі 5-6 жылдың ішінде субсидияға бөлінген 2 трлн теңгенің жымқырылуы. Яғни аграрлық секторда сыбайлас жемқорлық белең алып тұрса керек. Оның басы-қасында тұрғандар ауыл шаруашылығына жауапты шенеуніктер. Олардың құзыретінсіз бұған ешкімнің дәті бармайтыны анық. Осы айтылған мәселе шұғыл арада шешілмесе, бұл ведомствоны халыққа қарсы жұмыс істейтін министрлік деп айтудан басқа амал жоқ!
Сапарбай ЖОБАЕВ,
экономика ғылымдарының кандидаты
