Украина мен Ресей арасындағы келіссөздердің екінші раундының нәтижесі бойынша гуманитарлық дәліз құру туралы келісім жасалғаны мәлім болды. Келіссөзден кейін Ресей президентінің көмекшісі – Ресей делегациясының басшысы Владимир Мединский тараптар келіссөздер барысында 3 түрлі мәселені – әскери, халықаралық-гуманитарлық және болашақта шиеленісті саяси реттеу мәселесін талқыға салғанын айтты. Алайда келесі күнгі оқиғалар гуманитарлық дәліз туралы келісімнің орындалмағанына көз жеткізді.
Украина аумағында соғыс өрті тұтанғанына он күннен асты. Шабуыл тоқтамады. Украинаның бірқатар қалаларындағы атыс туралы хабарламалар бар. Ресей армиясы Киевтің солтүстік-батыс шетіндегі Ирпен қаласын атқылағаны туралы айтылды. Елдің оңтүстігіндегі ахуал тіпті күрделі. Мариуполь қаласында атыс жалғасып жатыр. Бейбіт халықты қаладан шығару үшін атысты тоқтата тұру туралы келісім жүзеге аспағанға ұқсайды, Ресей әскері бірден қайта атқылауға көшкен. Украинаның шығысында орналасқан Харьков пен Сума да оқ астында қалған. Харьков қаласы ұрыстан кейін қатты зардап шеккені байқалады. Украина астанасынан солтүстік-батысқа қарай Гостомель әуежайының айналасында да ауыр шайқастар жалғасқан. Ресей әскері Киевті қоршауға алу үшін соққылауды жалғастырып жатыр. Дегенмен, Киев пен Харьковты үздіксіз бомбалағанмен, екі қала да Украинаның бақылауында екені хабарланды.
Ресей жалға алынған ұшақтарда орындалатын көптеген халықаралық рейстерді тоқтатуға тырысып жатыр. Бұл қадам санкциялар қолданылатын елге келген кезде ұшақтарды алып қоюдың алдын алуға бағытталған. Ресейдің мемлекеттік авиация басқармасы шетелде жалға алынған әуе кемелері бар ресейлік авиакомпанияларға 6 наурыздан бастап және шетелдерден Ресейге 8 наурыздан бастап жолаушылар мен жүктердің рейстерін тоқтата тұруды ұсынды. Ресейдің «Аэрофлот» ұлттық авиакомпаниясы 8 наурыздан бастап Беларусь-Ресей бағытынан басқа барлық халықаралық рейстерді тоқтатуды ұйғарды. Бұл шешім жұмысқа кедергі келтіретін «қосымша жағдайлар» себебінен қабылданды деп түсіндірілді.
Сондай-ақ АҚШ мемлекеттік хатшысы Энтони Блинкен Польша-Украина шекарасында Украинаның Сыртқы істер министрі Дмитрий Кулебамен кездесу үшін арнайы келді. Д.Кулеба АҚШ-қа көрсеткен көмегі үшін алғысын білдіріп, сонымен бірге одан әрі әскери қолдауға, атап айтқанда, Украина әуе кеңістігін ұшуға тыйым салынған аймақ ретінде мойындауды сұрады. Алайда бұл мәселеде НАТО-ның қолы байлаулы екені айтылған. Өйткені бұл әрекет арқылы Украина мен Ресей арасындағы дағдарысқа НАТО мүшелері де араласқанын білдіреді делінді. Осылайша АҚШ Украинаның барлық тілегін орындай алмайтынын білдірді. Украина президенті В.Зеленский осы үшін де Батыс елдерін сынға алған еді. Ресей президенті В.Путин де Батыс елдерін Украина әуе кеңістігінде ұшуға тыйым салынған аймақ құруға көмектескен елдер соғысқа араласты деп саналатынын ескертті.
Израиль премьер-министрі Нафтали Беннеттің Кремльге Владимир Путинмен кездесуге барғаны белгілі болды. Келіссөздер шамамен екі жарым сағатқа созылған. Н.Беннет кеңсесі бұл туралы Кремльдегі кездесуден бұрын АҚШ-қа хабарлағаны айтылды. Израиль үкіметі бұл дағдарыста шынымен делдал бола ала ма, жоқ па деген пікірталастар болғаны белгілі. Келіссөз туралы ұсыныс білдірген өзге де елдер бар. Дегенмен, бүкіл әлем Мәскеуден теріс айналып жатқан тұста Израиль премьер-министрінің жеке ұшып барғаны Н.Беннет ұсынысын жеңіл қабылдамау керек екенін көрсеткендей.
Мәскеу Украинаға қолдау білдірген елдерге шүйліге бастаған секілді. Ресейдің Сыртқы істер министрлігінің өкілі Мария Захарова Ресей Ұлыбританияның Киевпен немесе өзі айтқандай, «Украинаның ұлтшыл күштерімен» ынтымақтастығын ұмытпайтынын мәлімдеді.
«Роскомнадзор» Ресей аумағында Meta компаниясына тиесілі Facebook пен Twitter әлеуметтік желілерін блокқа қойғанын айта кеткен жөн. Одан бөлек кейбір бұқаралық ақпарат құралдарының жұмысы тоқтатылып, Украинадағы «арнайы операция» жайлы жалған ақпарат таратқандарға қылмыстық жаза қолданылатын болды. «Арнайы операцияны» соғыс деген қолданушылар, басылымдар немесе қаза болған сарбаздар туралы ресми ақпаратпен сәйкес келмейтін мәлімет таратқандар жауапкершілікке тартылады.
Владимир Путин Украинадағы соғыс туралы «жалған ақпарат» таратқаны үшін айыпталған адамдар үшін 15 жылға дейін бас бостандығынан айыруды қарастыратын заңға қол қойған соң Ресейден CBS News, BBC-дің АҚШ-тағы хабар тарату серіктесі және ABC News шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары жұмысын тоқтататынын мәлімдеді.
Украинамен қатар Еуроодаққа кіруге Молдова мен Грузия да өтініш білдірді. Болашағын Еуропалық одақпен байланыстырғысы келетін елдер бұл мемлекеттердің бағыт-бағдары демократия жолына сай келетінін және халқының қалауы осы екенін айтты.
Еуроодақ елдері үшін соңғы күндер күрделі болғаны анық. Ұйым шекарасында, Еуропа аумағында болып жатқан соғыс жылдам әрекеттерді қажет етті. Санкциямен қатар, Украинадан қашқан азаматтарды қабылдау керек болды. БҰҰ-ның Босқындар жөніндегі агенттігі жақында украин босқындарының саны 1,5 миллион адамнан асуы мүмкін екенін хабарлады. Еуроодақ шекарасына келген босқындарға бір жыл қалуға мүмкіндік беретіні белгілі болды. Сондай-ақ әлемнің ірі қалаларында мыңдаған адам Ресейдің Украина аумағына басып кіруін айыптап, көшеге шығып, қолдау білдіруді жалғастырып жатыр. Тбилиси, Прага, Франкфурт, Вильнюс, Лион, Братислава Лиссабон, Люцерн, Лондон, Сеул, Джакарта, Ла Пас және басқа да қала тұрғындары шеруге шығып жатыр.
Келіссөздердің үшінші раунды дүйсенбіде өтеді деген ақпарат бар. Осыған дейінгі екі кездесудің айтылған уақытта өтпегеніне қарап, бұл келіссөздің де нақты қашан өтетінін айту қиын. Және осыған дейінгі келіссөздердің аса сәтті өтпегенін, соңғы кездесуде келісілгендей бейбіт тұрғандардың кетуіне жол берілмегенін ескерсек, алдағы келіссөздің қалай өтетінін болжау мүмкін емес. Екі тараптың да ұстанымы белгілі.
Ресейдің әрекетін тоқтатып, тұсауға тырысқан санкциялар әлі де жалғасып жатыр. Киім, жиһаз, автокөлік, технология, жеңіл өнеркәсіп салаларындағы белгілі компаниялар бірінен соң бірі жабылып, енді бірі уақытша жұмысын тоқтатып жатыр. Ресей үкіметі Батысты «экономикалық қарақшылыққа» қатысты деп айыптап, Мәскеудің жауабы көп күттірмейтінін мәлімдеді.
Украинадағы жағдайға әлемнің ірі державаларының барлығы алаңдағанда одан Қытай елі де тыс қалмады. Бастапқыда Ресейдің әрекетіне бейтарап қараған Қытай екі елге келісімге келу керек деген де пікір білдірді. Дегенмен Батыс елдері секілді қарсылық білдірмегені үшін сынға қалып жатыр. Қытай билігі 2022 жылы ұлттық қорғаныс шығындарын 7,1 пайызға, яғни 1,451 триллион юаньға (229 миллиард доллар) дейін арттыруды жоспарлап отырғаны белгілі болды. Алайда Қытайдың Ресеймен жақын қарым-қатынасы Батыс елдерін алаңдатып отырғаны анық.
Ресейдің мұндай басқыншылық әрекетке баруы мүмкін екенін ескерткен АҚШ-тың барлау қызметінің мәліметіне көпшілік сенімсіздікпен қарады. Өкінішке қарай, Ресей Украинаға соғыс ашты. Келіссөздер әзірге нақты нәтиже беріп жатпағанын көріп отырмыз. Керісінше, соңғы кездесудегі гуманитарлық дәліз туралы келісім орындалмады. Әзірге Еуразия кеңістігіндегі ең ірі дағдарысты сырттай бақылап, экономикалық шығынын болжаудан басқа қолдан келер шара жоқ секілді.