– Таэквондо шеберімен ең алғаш қалай кездесіп едіңіз?
– Сені осы сұхбатың арқылы алыста қалған сол сәтті есіме түсіресің. Мұстафа Мюнхенге қонаққа келгенде, онымен алғаш рет кездестім. Ол мені үнемі аялдамада күтіп тұратын. Үнемі кешкі асқа шақыратын, сөзі, жүріс-тұрысы аса мәдениетті жігіт болды. Шынымды айтсам, осыған дейін ондай мәдениетті адамды кездестірген емеспін. Сол үшін бұл күндері оны сағынамын, сағынышым шексіздікке жалғасады. Оған айтар сырымды күнге, түнге айтамын. Егер біреу менен «Дүниеде шексіз әрі ұзақ не бар?» деп сұраса, мен «Ол – сағыныш» деп жауап берер едім.
– Мұстафа Өзтүрік ең алғаш таэквондо мектебін ашқан қазақтың бірі. Сол мектептердің қазіргі жағдайы қалай?
– Менің білуімше, оның жаттықтыру мектептері Қазақстанның бірнеше қаласында ашылған болатын. Ал қазір сол мектептер туралы ештеңе білмеймін, оны кімдердің ашқаны, жұмыстары қалай жүріп жатқаны, қазіргі жағдайы дегендерден мүлде хабарсызбын. Өйткені ешкім бізге ақпарат бермейді. Егер күйеуім ірге тасын қалаған сол таэквондо мектептері туралы ақпарат ала алсам, төбем көкке жеткендей қуанар едім. Себебі ол мектепті ашуға Мұстафа бар күш-қуатымен, ерік-жігерімен, қала берді жүрегімен кіріскен еді. Мен үшін Мұстафаның әр істеген ісі қымбат һәм қастерлі.
– Ол кісі кезінде «Алтай» атты фильмнің сценарийін өзі жазып, бас рөлін өзі ойнапты, бұл киноны қайдан көруге болады?
– Сіз айтып отырған «Алтай» атты фильм 1987 жылы Түркияның Ыстанбұл қаласында түсірілген, егер интернеттен іздесеңіз, таба аласыз. Бұл да Мұстафаның артына қалдырған бір еңбегі.
– Марқұм ағамыз Қазақстан мен Түркияның қарым-қатынасына айрықша ықпал еткен тұлға болды дегенді естідік...
– Дұрыс айтасыз, Мұстафа екі елдің президенттерінің кездесуіне, екіжақты іскерлік қатынас орнатуына өз үлесін қоса білді. Тіпті екі ел басшыларының кездесіп, жиналыстар өткізуіне де себепкер болды. Бұл жөнінен ол өзінің елінің алдындағы азаматтық парызын өтей алды.
– Жиырма жылдан астам Германияда тұрып жатырсыздар, елге қайту жоспарыңыз бар ма?
– Иә, мен көп жылдардан бері Германияда тұрып келемін. Осында үйреніп қалдық. Мұстафа екеуміз осында шаңырақ көтеріп, балаларымызды өсірдік, тәрбиеледік. Мұстафа атажұртымыз Қазақстанға барып, сонда тұрғысы келді. Бірақ Алланың басқа орналастыруы бар екенін кеш білдік.
– Тұрып жатқан елдеріңіз сіздерге несімен ұнайды?
– Маған бұл жердің халыққа жасайтын көмегі мен ішкі тәртібі көбірек ұнайды. Бұл елде мұқтаж жандарға арнайы көмек беріледі, әр адамда медициналық сақтандыру бар. Өмір сүруге ыңғайлы, қоғам әділетті.
– Балаларыңыз немен айналысып жатыр?
– Ұлым Назирбек суретші болып жұмыс істейді. Ал үлкен қызым Нәсілихан әнші, композитор. Екі баланың анасы. Кіші қызым Асылихан Мюнхендегі патенттік мекемеде менеджер маманы.
– Күйеуіңіздің өлімі туралы шындық әлі толық ашылмады ма?
– Бар шындықты Алла ғана біледі деп ойлаймын. Оның өлімі туралы әркім әртүрлі айтып жатады. Бірақ шындық ашылған күнде де, енді ешкім оны тірілтіп бере алмайды ғой. Медициналық сараптама оны уланған деді. Бірақ оның өмірден өтуінің өзі ешкім шеше алмайтын жұмбақ күйінде қалды.
– Мұстафа Өзтүріктің орындалмаған армандары бар ма?
– Мұстафаның арманы өте көп еді. Тіпті ол кей арманын жүзеге асыру үшін өзін тәртіпке бағындырып, еңбек етті. Бірақ орындалмаған арманы әлі де көп болатын. Амал не?! Айналасындағыларға қолұшын бергенді жаны қалайтын. Кейінгі күндері еліне қызмет ету туралы көп айтып жүрді, адамдарды бай, кедей деп бөлмейтін қасиеті де бар еді.
– Еуропадағы қазақтарда ана тілін ұмыту қаупі жоқ па?
– Ана тілі – ана сияқты. Ананы ешқашан ұмытуға болмайды. Германиядағы қазақтар түрікше, қазақша сөйлейді. Қазақ мәдениетін дамыту қоғамы да біз тұратын қалада орналасқан.
– Сізше Отан деген қандай ұғым?
– Балаларым қайда болса, менің Отаным сонда.
Әңгімелескен
Дүйсенәлі Әлімақын,
«Egemen Qazaqstan»
