Ұшақ қонды. Бәріміз жапа-тармағай коридорға жетуге асықтық. Күтіп алу залында тұрмыз. Бір уақытта тіркелу орны жақтан бір жігіттің дауысы қатты шығып жатты. Басында назар аудармаған едім, бара-бара дауысы шығандап тұрған жігіттің «Қабанбай» деген сөзін естіп қалдым. Сөйтсек, әңгіме былай екен. Семейге қонаққа барған бұл жігітке сонда тұратын досы Қабанбай батырдың портретін сыйға беріпті. Бабасының бейнесін төріме ілетін болдым деп алқын-жұлқын әуежайға жеткен жігітке әуежай қызметкері: «Бұл портретті ұшақ ішіне алып кіруге болмайды, тіпті осылай бос күйінде жүк бөліміне де жібере алмаймыз» демесі бар ма? Олай деп айтарын күтпеген жігіт не дерін білмей тұрып қалып, сәлден соң қолында ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен елін, жерін қорғаған Қабанбай қолбасының портреті тұрғаны есіне келіп, айқайға басыпты. «Осы бабамыз болмаса сенің де, менің де осы күніміз болмас еді, кеше бүкіл елін қорғаған Қабанбай батырдың бейнесі бүгін алып ұшақтың ішіне сыймай қалғаны күлкілі емес пе?! Қалай болмасын, мен бұл портретті алып кетемін, Алматыдағы үйімнің төріне ілемін» деп бой бермей тұрғанын көрдік. Әуежай қызметкерлері де өз дегендерінен қайтпады. Ақыры әлгі жігіт сауда дүкенінен орағыш әкелді де: «Өзің қорғаған далаңның кең төсінен ұшатын ұшаққа портретің сыймады-ау, Қайран, Қабанбай» деп қолындағы портретін орап жатты. Заңдылық деп құндылыққа көз қырын салмайтын жас әуежай қызметкерлері Қабанбайдың кім екенін, оның суретін көтеріп жүрген мына жігіттің кім екенін білген де жоқ.
«45 квадрат»
Семейге бара жатқан ұшақта отырмыз. Қанаты бар көлікке отырғанына қорықты ма, әлде бір жері ауырды ма, қасымда отырған жолаушының қішкентай қызы мазасызданып, жылай берді. Анасы жейтін тәттілер берсе де, алданбады. Ақыры шарасыздықтан сөмкесінен смартфонын суырып алып, алдын ала дайындап қойған ойындарды қойып беріп тыныш болды. Жағы талмай жылаған балаға қарап, тыжырынғандар да жоқ емес.
Сәлден соң оның қасында отырған әжесі сөз бастап, «Елордада тұрасың ба?» деп сұрады. Жауабын айттым. Әрі қарай ол кісі өзі көсіліп сөйлей бастады. «Он жыл бұрын осы қалада тұрамыз деп ауылды тастап, көшіп келгенбіз. Ұлым мен келінім әртүрлі жұмыс істеп, бізді асырады. Қалаға барып, сол жерде мекендеп қаламыз деп ойлап ек, ол ойымыз жүзеге аспады. Міне, ауылға қайта кетіп барамыз, он жылдан бері әр жерде пәтер жалдап тұрдық, енді ойласам, қазіргі қазақтың көбінің арманы «45 квадрат» пәтерге ие болу екен. Біз де сондай арманмен өмір сүрдік, ақыры қысқа жіп күрмеуге келмей, туған ауылымызға қайтып бара жатырмыз», деді. Сосын қарт ұшақ терезесінің пердесін сырып, ақшулан бұлттарға қарап, ұзақ ойланды. Оның асыл арманы, аппақ үміті сол бұлттармен ілесіп қалықтап жүргендей. Айтарын айтып алып, оған өзі налып қалған егде кісінің жүзіне қарадым, әлдебір көңілсіздік иектеп алғаны білініп тұр. Оймен айтылған сөздің ой туындататыны бар емес пе?! Көпке дейін қарт кісінің «45 квадрат» деген сөзі жадымда жаңғырып тұрып алды. Бәлкім, талай ата-ана балаларымыздың «45 квадрат» пәтері болса деп күні-түні армандап жүрген шығар?! Эх, «45 квадрат»!!!
