Алтын аймақ Ақтөбеден – Ер түріктің бесігі Түркістанға

Былтыр «Арайлы Ақтөбеден – киелі Түркістанға» тақырыбымен Ақтөбе топырағынан түлеген ақын жазушылар мен тарихи тұлғалардың шығармалары мен жүрген жолын насихаттау мақсатында келген рухани керуен көші де түркістандық зиялы қауым өкілдері мен кітапсүйер оқырмандардың алғысына ие болған-ды. «Алтын бесік Ақтөбеден – Ер түріктің бесігі Түркістанға» тақырыбындағы биылғы сапарларының да ауқымы кең.

Түркістан қаласында «Рухани жаңғыру» бағдарламасының бес жылдығына орай Ақтөбе облысының мәдениет күндері өтті. Облыс орталығының тұр­ғын­дары мен қонақтарына Ақ­төбе өңірінің тыныс-тірші­лігі таныстырылды, ауыл шаруа­шы­лығы өнімдері, бірқатар мәдени және ойын-сауық іс-шаралары ұсынылды. Ал этно­ауыл аума­ғында қолданбалы өнер шебер­лерінің көрме-жәрмеңкесі, ше­берлік сабақтары, облыстық та­рихи-өлкетану мұражайы қо­­ры­ның этнографиялық кол­­л­ек­циясының көрмесі, театр­лан­дырылған көрініс, дәстүрлі орын­даушылардың концерттік бағ­дарламалары өтті. Жергілікті жұрт «Керуен сарай» туристік ке­ше­нінде ақтөбелік әншілердің «Алтын аймақ – Ақтөбе» кон­церт­тік бағдарламасын тамашалады. Ал Түркістан музыкалық драма театрында Ғ.Жұбанова атындағы филармония ұжымы әзірлеген И.Сапарбайдың «Сы­ған серенадасы» музыкалық спек­таклі, қазақ тарихындағы ең жарқын кезең – Алтын Ор­да­ның 750 жылдығы аясында сах­­наланған өр рухты ба­тыр­дың ерлігін дәріптейтін тұң­ғыш қойылым – «Ер Едіге» этно­фольклорлық тарихи драма­сы сахналанды. Қазақ тарихынан сыр шертетін спектакль­ге облыс тұрғындары мен қонақ­та­ры, Ақтөбе облысының әкі­мі Оң­дасын Оразалин мен Түр­кіс­тан облысының әкімі Өмір­зақ Шөкеев қатысты. Отанға деген сүйіспеншілік, аманатқа адал­дық, сертке беріктік, бірлік пен ынтымақ насихатталған пье­са авторы – «Дарын» мем­­ле­­кеттік сыйлығының лау­реа­­ты, «Құрмет», «Отан» орден­де­рінің иегері Светқали Нұр­жан, қоюшы режиссері – халық­аралық фестивальдар лау­реа­ты Данияр Базарқұлов, режис­сері – өнер магистрі Алмат Ша­ри­пов. Қойылымды музыкамен өр­нектеген облыстық филар­мо­­нияның қазақ камералық хо­­ры және «Арайлы Ақтөбе» фоль­клорлық ансамблі. Едіге рөлін – Мейірбек Шәкенов, Тоқтамыс ханның бейнесін танымал әртіс, «Мәдениет сала­сының үздігі» Мағзом Бақыт­жанов сомдады. Тарихи қойылым соңында Ақ­төбе облысының әкімі Оң­да­сын Оразалин өз пікірін біл­дір­­ді. «Аты ежелден аңызға айналған Түркістан өңірі қайта түлеген сәтте ел болып асарлатты. Ақтөбеліктер де үлес қосып, осы отырған әсем ғимаратты тарту етті. Бүгінгі қойылымның басты кейіпкері елдің тұтастығы үшін жанын пида қылған, мем­лекетшіл тұлға – Едігенің бейнесі қай заманға да үлгі. Өзге де кейіпкерлері арқылы сол өткен алтын ғасырдың жар­қыраған және көлеңкелі тұстарын салыс­тыруға мүмкіндік береді. Осы қойы­лымның алдағы күндері өрісі кеңейіп, түбі бір түркі елде­ріне де берер тағылымы мол болары сөзсіз», деді О.Оразалин.

Ал Исраил Сапарбайдың «Сы­­ған серенадасы» музыкалық спектаклі алғаш рет Ғ.Жұбанова атындағы Ақтөбе облыстық фи­­­­­­л­ар­­мониясының тарихында «Өнер орталығы» концерттік залында көрсетілген екен. Рес­пуб­ликалық деңгейдегі премьера­сы Түркістан қаласынан бас­тау алып отыр. «Сыған серенадасы» қойылымында ән падишасы атанған әйгілі Шәмші Қал­даяқовтың тағдыры бейнеленген. Жас Шәмші жаңбырлы күн­­дердің бірінде Сағыныш есім­ді арумен танысады. Бірақ екеуінің сүйіспеншілікке толы сырлы сезімдері оларды бір арнада тоғыстыра алмайды. Сазгер махаббат пен жалғыздық күйін кешіп жүргенде сығандар тобырына кез болып, Изольда есімді қызға ғашық болады. Шәмшіге сыған қызының да махаббаты оянады. Алайда сыған халқы ер­кін, көшіп-қонып жүрген ел бол­ғандықтан, қазақ жерінен ке­тетін сәт жетеді. Сол уақытта ға­шықтардың қимастықпен қош­тасуына тура келеді. Себебі Шәм­­­ші туған жерін, елін тас­тап, сүйгеніне еріп кете алмайды. Осылайша, дүниеге «Сыған сере­надасы» әні келеді. Басты рөл­дерді Нұржан Қаражанов пен Әлия Бисенбаева сомдаған қойылым көрерменнің жоғары бағасын алды. Спектакльге фи­лармонияның 80-нен аса әртісі қатысты. Поэзиямен және ән­мен өрнектелген қойылым аншлаг­пен өтіп, түркістандық көрер­мен Ғ.Жұбанова атындағы Ақтө­бе облыстық филармониясы ұжы­мына үлкен қошеметпен қол соқты.

Осылайша, екі күнге созылған мәдениет күндері Түркістандағы «Конгресс холл» сарайында өткен «Сәлем, Түркістан» гала-концертімен түйінделді. Концертте Ақтөбе облысының танымал эстрада жұлдыздары, би топтары, оркестр ұжымдары мен дәстүрлі әншілері өнер көрсетті. Дәстүрлі ән, күйлермен қатар клас­сикалық әншілер шеруі, «Саз» балалар студиясының орын­дауында «Ақтөбе – алтын бе­сігім» мюзиклі шырқалды. Ақын Ә.Асылбековтің өлеңі­не жазылған композитор Б.Орал­ұлының «Түркістан маршы» әні Түркістанда алғаш рет орын­­далды. Сондай-ақ бұл кү­ні Farab кітапханасында ақ­­тө­­­бе­лік ақындар мен жазу­шы­­­­лар оқырмандармен кездесті. «Ала­қай» қуыршақ театры «Жа­дыра, жайна, дос­тар» қойы­лы­мын көр­сет­ті. Ақтө­белік сурет­шілердің көр­месі ұйым­дасты­рылды. Облыс бас­шы­лы­ғы екі өңірдің арасында бұрыннан бар рухани-мәдени алтын көпірді нығайту, аймақаралық қарым-қатынасты ұдайы дамытып отыруды мақсат еткен ақтөбелік ағайындарға өз ризашылығын білдірді.