Әрбір халықтың жан дүниесі оның күлкі-сықақ, әзіл-оспағынан да көрінеді. Белгілі бір халықтың сатира-юморында оның бүкіл тарихы, күрес жолы, әр дәуірдегі көңіл күйі көрініс табады. Сан қырлы сатира-юморынан сол елдің болмыс-бітімін, тұрмыс-тіршілігін, ең аяғы, қай қоғам қандай дәрежеде ғұмыр кешіп жатқанын да бағамдауға болады. 1976 жылы сатирик-драматург Қалтай Мұхамеджанов түріктің ғажап сықақшысы Әзиз Несинмен орыстың белгілі актері Аркадий Райкиннің өнер кешіне барады. Қалағаң шығармашылық кешті көріп отырған Әзиз Несиннен бей-жайлығын сұрағанда: «Әрине, Райкиннің жақсы-ақ актер, бірақ әр қоғамдағы әр халықтың күлкісінің өз нысаны, мақсаты, әшкере етер кесел-кесірі болады. Біздегі қоғамның нысанасы басқа, осы тұрғыдан алсақ, сіздердегідей майда-шүйдеге күлетін дәрежеге біз әлі жеткен жоқпыз» депті.
Әр елдің сатира-юморы сол халықтың тұрмыс-тіршілігіне, болмысына орай жазылып, соған сай өз мақсат-мүдде өресінен табылатыны сөзсіз. Ал түрік сатирасының дарабозы Әзиз Несиннің де шығармалары біздің қоғаммен үндесіп, оның уытты сатирасының қазақ оқырманының талғам-талап үдесінен шығып жатуы қуантады. Түрік әзілінің бізге аударма арқылы жетіп жатуы да құптарлық дүние. Әзиз Несинді бұған дейін қазақ сатириктері аударып келгені белгілі. Ал қалың оқырманға ұсынылып отырған жинақта оның тың шығармаларының аударылып берілуі құптарлық нәрсе.
Негізінде жинақ орыс сатирик-юмористерінің туындыларын көбірек қамтыған. Ертеректегі классик Михаил Зощенкодан тартып, орыс сатирик-жазушыларының бетке ұстарлары Михаил Жванецкий, Михаил Задорнов, Лион Измайлов бастаған Аркадий Арканов, Виктор Коклюшкин, Аркадий Инин, Герман Дробиз, Павел Асс, Семен Альтов, Леонид Французов, Евгений Голубев, Анатолий Тушкин, Лев Лайнер, Юрий Ищенко, Александр Хорт сияқты басқа да сатира сардарлары шығармаларының жинаққа енуі кітаптың мазмұнын аша түсіп, қалың оқырманның қызығушылығын арттырады. Жинақтағы әңгімелерді оқып отырып қоғам қайшылықтарын шенеген тапқыр тақырыптарға, оғаш оқиғаға орай құрылған суреттемедегі пенде болмысындағы ұқсастықтарға риза боласың. Әңгімелердегі кереғар қылықтар біздің де болмысымызға жат емес.
Осы туындыларды аударған сатирик Берік Садырдың көркем әдебиеттің сатира-юмор жанрына үзбей атсалысып келе жатқанына қырық жылдан асты. Ұсынып отырған «Әлем әзіл әңгімелері» атты жинаққа бір кездері баспасөз беттерінде жарияланған аудармаларының өзін сұрыптап топтастырыпты. Қазақ сатирасының белді өкілінің талғамынан шыққан шетел әзіл әңгімелерінің аудармасы әдебиетімізге қосылған соқталы дүние болып, қалың оқырман қауым ризашылығына бөленері сөзсіз.
Қай әңгімені алсаңыз да қысқа-нұсқалығымен ерекшеленеді. Жарық көрген осы жинақтан оқырман бақандай 352 шағын әңгіме оқи алады. Ал соншама әңгімені оқи отырып қайталанған тақырып, пішіндес мазмұндағы қос әңгімені кездестіре алмайсыз. Бұның өзін автордың кітап құрастырудағы аса жауапкершілігі деп білеміз.
Автор әңгімелерді аудару барысында оқиға желісінен ауытқымай, тек кей тіркес-тіркемелерді өз оқырмандарымыздың талғамына сай беруі құптарлық әдіс-тәсіл. Оқиға баяндауда артық-ауыс тұстар жоқтың қасы. Тіл кестесі де орнықты, көпшілікке етене жақын қарапайым да көркем тілмен өрнектеп шыққан.
«Егемен-ақпарат»
