Референдум-2022 • 19 Мамыр, 2022

Халық белсенді болуы керек

438 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Қазақстандық қоғамдық даму институтының пікірталас алаңында Sarap эксперттік клубының мүшелері «Конституциялық референдум – жалпыхалықтық дауыс» тақырыбы төңірегінде ой-пікірлерін ортаға салды.

Халық белсенді болуы керек

Клуб мүшелерімен бірге қоғам қайрат­керлері, саясаттанушылар референ­думға қатысты маңызды мәселелерді көтеріп, жалпыхалықтық дауыс беру елдің саяси жүйесіне қалай әсер ететінін талқылап, ой жарыстырды.

Іс-шараны «Қазақстандық қоғамдық даму институты» КеАҚ басқарма төраға­сы Қазыбек Майгелдинов жүргізді. «Референ­дум азаматтардың мемлекеттік басқару­ға неғұрлым кең қатысуын көздей­тін, халықтың қолдауымен еліміздің жаңа саяси жүйеге көшуіне барынша ықпал етуге бағытталған», деді ол өз сөзінде.

Журналист, Amanat партиясы саяси бюросының мүшесі Мақсат Толықбай Жаңа Қазақстан ұранының күн тәртібінен түспей тұрғанын, алайда бұл бастаманың алдымен заң, құжат жүзінде сөйлеу керектігін алға тартты.

«Қоғам нақты қадамдарды күтеді. Сондықтан референдум билік үшін емес, алдымен халық үшін керек. Референ­дум­ға барғанда ақпарат біліп бару маңызды. Себебі, Конституцияның 33 бабы­на толықтырулар енгізілмек, бірақ ертең дауыс берерде осы өзгерістерді қол­дайсың ба деген сұраққа «иә» және «жоқ» деген екі жауап қана болады. Бүгін­де референдум бойынша түсінікті тіл­мен жазылған қысқаша бейнеролик­тер әлеуметтік желілерде жақсы пікірлер жинауда. Түсіндіру жұмыстары бойынша әлеуметтік желілердің де мүмкіндігін пайдаланған дұрыс», деп референдумның өтуі қоғам үшін маңызды екенін атап өтті. Саясаттанушы Ислам Кураев: «Рефе­рендумға халық қатысу үшін, оларға үгіт-насихат жүргізу керек. Сарапшылар қауымдастығы референдумда дауыс беру­ге шақыра отырып, халыққа бұл мүм­кін­діктің не беретіні туралы ашып айтуы қа­жет. Сонда халық референдумға барады. Халыққа қарапайым тілмен түсіндіру өте маңызды» деді.

Ал Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Әкімшілік басқару департаментінің директоры Жанат Чукеев референдум еліміз үшін іргелі өзгерістерге жол ашады деп санайды. «Конституциялық реформа – қоғамды демократияландырудың шынайы қадамы. Бұл референдум суперпрезиденттік модельден Парламенттің рөлін кү­шей­ту, халықтың елді басқаруға қаты­суын кеңейту, азаматтардың құқық­тарын қорғаудың конституциялық тетіктерін күшейту сияқты іргелі өзгерістерге жол ашады», деді сарапшы. Сонымен қатар «Қазақстан халқына» қоғамдық қорының ресми өкілі, журналист Әйгерім Есенәлі «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының көрінісі референдум екендігін айтты.

«Жаңа Қазақстан дегеніміз – әділет­тілік ережелері қалыптасқан қоғамы бар мем­лекет. 2019 жылы алғаш сөз еткен «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының өмірдегі, прак­ти­калық көріністерінің бірі – референ­дум. Әрбір азаматтың мемлекеттік құры­лым­ның, реформалардың, даму механизм­дері­нің бір бөлшегі, қозғаушы күші ретін­де жауап­кершілігін арттыруда үлесі зор тари­хи процесс оң нәтижелерге бастайтынына сенейік», деп атап өтті қордың рес­ми өкілі. «Еліміздің әрбір азаматы сая­си реформаларға қатысуы тиіс. Референ­думның мақсаты да сол, мемлекет азаматтардан құралады, референдум халық үнін есту жолындағы тиісті механизм», деді Елбасы Академиясы жобалық кеңесінің басшысы Болат Бұхарбай.

Отырысқа қатысушылар референдумды өткізу идеясын қолдап, Конституцияға енгізілетін түзетулер жобасы саяси институттардың құрылымдық қайта құруларын қамтитынын атап өтті. Іс-шара Референдумды қоғамдық қолдау республикалық штабының қолдауымен өткізілді.