Филология ғылымдарының кандидаты, «Жұбановтану» ғылыми-зерттеу орталығының жетекшісі Мұхтар Миров 5 маусымда болатын референдумға университет ұжымы бір кісідей атсалысуға дайын деген пікірде. Осы кезге дейін оқу орны қабырғасында конституциялық реформаның 45 бағыты бойынша жүйелі іс-шаралар өткізілген.
«Қазақстан қоғамы саяси реформалар табалдырығында тұр. Мұның негізгі бағыттары – суперпрезиденттік басқарудан түбегейлі бас тарту, билік өкілеттіктерінің қайта бөлінісі, Парламенттің рөлі мен мәртебесінің өзгеруі, халықтың ел басқару ісіне араласуы, азаматтардың құқын қорғау тетіктерінің күшейтілуі. Біз енді қоғамдық-саяси жаңару бағытына бет түзейміз, реформалар жемісін халық көп кешікпей сезіне бастайды», деді университеттің қазақ тілі мен филология факультетінің деканы, филология ғылымдарының докторы Гүлжан Шоқым.
Доцент Нұрбол Сәдуақас референдумның тарихи мәні мен маңызына тоқталды. «Конституция мен басқа да маңызды заңдарға өзгерістер ел тұрғындарының ұсыныс-пікірлері арқылы жолға қойылады. Сол үшін әр отандасымыздың референдумға қатысуы өте маңызды. Азаматтарымыз өте белсенді, кей ұлт жанашырлары қазақ тілінің мәртебесін көтеру туралы да ұсыныс білдірді. Расында да, қазақ тілінің басқа тілдермен бәсекелестікке төтеп беруі үшін не істейміз деген сұрақ бәрімізді де ойландыруға тиіс», деді ол.
Құқықтану кафедрасының оқытушысы Лаура Тайжанова ел Конституциясына енгізуге ұсынылған өзгерістер мен толықтырулар бойынша түсіндірме жасады. Ол Конституциялық реформа қоғамның сұранысы мен ұсынысынан туындағанын айта келе, Президенттің саяси реформаларды жүзеге асыру мақсаты – билік пен халықтың арасында диалог құру екендігіне тоқталды.
Оқытушылық құрамды Конституциялық Кеңес пен Конституциялық сот өкілеттіліктерінің айырмашылығы қызықтырды. Жаңа өзгеріс бойынша Конституциялық сот он судьядан тұрса, оның алтауын Парламент, төртеуін Президент тағайындайтын болады. Конституциялық Кеңеске қатысты сұрақтардың аудандарды аралағанда бірнеше рет көтерілгенін атап өтті университет оқытушысы, доцент Нұрдәулет Алдашев. Оның айтуынша, жұрт Конституциялық сот пен Конституциялық Кеңестің айырмашылығын білгісі келеді. Ендігі жерде Конституциялық сот тағайындайтын судьялар тәуелсіз болады, құқықтық органдардың заңдары мен шешімдерін осы жоғары құзырлы орган ғана жоя алады. Конституциялық Кеңесте қаралған мәселе бұрын тікелей Президент төрағалығымен шешіліп, Кеңес төрағасы көтерілген мәселенің Конституцияға сәйкес не сәйкес еместігін анықтаумен шектелетін.
Оқытушылық құрам мен студенттер қоғам күткен өзгерістер заңмен бекітілсе, оны орындау әрбір саналы азаматтың жауапкершілігіне жататындығын атады. Пікірталасқа қатысушылар референдум азаматтық қоғамға жетектейтін жол деген қорытындыға келді.
Ақтөбе облысы
