Көзге түртсе көрінбейтін қою түтін пәтер ішіне кептеліп қалыпты. Түртпектеп жүріп жол тапқан. Дәлізде адам қарасы байқалмады. Ілгері озған. Бір кезде ас үйдегі газ баллоны қолына ілікті. Сумаңдаған жалын тілі сәл кешіксе, баллонды шарпитындай. От тиісімен жарылуы әбден мүмкін. Жалма-жан ағытып, терезеден шығарды. Оқиға орнын мұқият зерттегені абырой болыпты. Жатын бөлмеде ес-түссіз, сұлық жатқан адам бар екен. Қолқаны қапқан қою ащы түтінге уланып қалған. Өз бетімен шыға алар түрі жоқ.
Көкшетау қалалық №10 өрт сөндіру бөлімшесінің қарауыл бастығы Әділет Серік кезекші бөлімге хабар түскеннен кейін Гастелло көшесіндегі №6 үйге аттанған. Осы оқиғаның өрбуі жадында жатталып қалыпты.
– Бір өрт сөндіру есебімен оқиға орнына лезде жеттім, – дейді Әділет Алтынбекұлы. – Келсек, үй жанып жатыр екен. Темір есікті бұзу ұзақ уақыт алар еді, терезеден кірген жылдамдау. Жеке құрамға өрттің жайылып кетпеуін қадағалау туралы тапсырма бердім де, пәтерге терезеден ендік. Өртенген үй ішінде адам болуы да ықтимал. Алдымен, қауіпке душар болғандарды құтқарған ләзім. Тыныстау аппаратын кигеннің өзінде қою қара түтін түк көрсетпейді. Қарманып жүріп таптық. Жанымдағы құтқару қызметінің аға сержанты Әлімжан Мұстафин екеуміз ес-түссіз жатқан адамды далаға алып шықтық. Көрер жарығы бар екен, аман қалды.
Оқиға орнына шақырылған жедел жәрдем қызметі іле жетіп, түтінге тұншығып, енді болмағанда отқа орана жаздаған адамды ауруханаға жеткізген. Осылайша, өрт сөндірушілер адам өмірін сақтап қалды. Қызыл жалынның құрбаны болған дүние-мүлік садақа. Ең бастысы, адамның аман қалғаны.
Тағы бір жолы Боровской шағын ауданындағы №56 үйде өрт шықты деген суық хабар түскен. Бұл кез сәуір айы еді. Оқыс оқиға көпқабатты үйдің бірінші қабатында орын алыпты. Бұл жолы да темір есіктің топсасын бұзуға уақыт көп кетеді деп есептеген. Жалма-жан үйді айналып көрсе, бірінші қабаттағы балконнан сыздықтап түтін шығып тұр. Қол сатымен көтерілген. Су шашар оқпанды алып, қызыл жалыннан қорғайтын арнайы жеңдерді киіп, терезені сындырған кезде пәтердің ішінде кептеліп тұрған қою қара түтінмен жалғаса ыстық жалын лап ете түсті. Ішкі түйсік әлдебір қауіптен хабар бергендей. Іште адам болуы әбден мүмкін. Аға сержант Олжас Оқапов екеуі лезде тапқан. Кереуеттің жанында басын көтере алмай бүк түсіп жатыр екен. Абырой болғанда қара түтін төбеге жиналғанымен, төменде талғажау болар ауа бар екен. Соның өзінде қас қағым сәт кешіксе, әлдеқандай жағдай болар еді. Қолтығынан демеп, екеулеп көтеріп, алып шықты. Сөйтіп тағы да бір адам өмірінің аман қалуына себепші болды.
– Жүрек қалауымен таңдаған мамандығымыз болғаннан кейін қауіп-қатерге етіміз үйренген, – дейді Әділет Серік. – Бұл біздің жұмысымыз ғой. Біз істемесек, кім істейді?!
Таяуда облыс орталығындағы Е.Әуелбеков көшесіндегі көпқабатты үйді өрт шалыпты. Төрт бірдей балкон ұйытқи соққан жел екпінімен лаулаған қызыл өртке оранған. Өрт сөндірушілер оқиға орнына жеткен кезде құлақ тұндыратын жарылыс та болып жатыр. Тағы да терезе арқылы кіру қажет болды. Әуелі үш иінді қол сатыны орнатқан. Жоғары қабатта болған соң бір сатымен бойы жетпей, екінші сатыны жалғауға тура келді. Қарбаласа жүріп қызыл жалынның бетін қайтарған.
Енді кейіпкеріміз туралы бір ауыз сөз айта кетелік. Әділет Серік Бурабай ауданына қарасты Мәдениет ауылының тумасы. 2015 жылы Төтенше жағдайлар министрлігі Көкшетау техникалық институтын үздік бітірген. Кейін Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университетінің өмір тіршілік негіздері факультетін үздік аяқтап, магистратурада білім алуда. Дипломды су тасқынының алдын алу тақырыбынан үздік қорғаған. Ең жоғары балға ие болыпты.
Көкшетау өңірі кейінгі жылдары су тасқынының зардабын тартып келе жатыр. Жас маман Атбасар, Астрахан, Сандықтау аудандарындағы Жабай, Колутон өзендерінің көктемгі тасу себептерін зерделеген, алдын алу шараларын ойластырған. Айталық, суда өсетін өсімдіктердің шіріндіге айналып, шөгіп қалуы табиғи себеп болса, адам қолымен жасалатын кедергілер де орын алуда. Мәселен, өзенге көпір орнату үшін жүк машиналары өтетін етіп топырақ төгіп, жол жасайды. Кейін жұмыс біткен соң құрылысшылар өздері салған уақытша жолды жинамай кетеді. Судың еркін ағуына бөгет болатын осындай да жай бар. Жас маманның тапқан жаңалығы көпір астына арнайы қондырғы орнату. Қар суымен мелтектеген өзен деңгейі қондырғыға жеткен кезде мобильдік қосымша арқылы хабар түседі. Қауіпті жағдайдан құлақтанған тұрғындар сақтық қамын жасамақ.
Бір өзі бірнеше адамның өмірін сақтап қалған өрт сөндіруші өжет қимылы үшін министрлік, департамент тарапынан әлденеше рет марапатқа ие болыпты. Өз айтуына қарағанда, ең үлкен марапат өмірлерін сақтап қалған адамдардың жалғыз ауыз алғысы. Одан артық ештеңе тілемейді де.
Көкшетау
