Бұл қойылымның ерекшелігі – театр актерлерінің арасында АИТВ-мен өмір сүретін адамдар, бұрын есірткі пайдаланғандар мен сотталғандар бар. Сценарийге метаморфозаға, ізденуге, күмәнға, тіпті мистикаға толы жас жігіттің оқиғасы арқау болады. Тығырыққа тірейтін сұрақтарға жауаптар да кейде тым қарапайым.
Қойылымға «Реванш» кешенді қолдау орталығы» қоғамдық қорымен бірге AMEC Almaty, Алматы қаласы ЖИТС алдын алу және оған қарсы күрес орталығы ұйытқы болып, ЖИТС-тан қайтыс болғандарға бағышталды.
Спектакль басталар алдында ұйымдастырушылар көрермендерге Дүниежүзілік ЖИТС-тан қайтыс болған адамдарды еске алу күнінің нышаны – интерактивті квилт жасауды ұсынды. Қажет деп тапқандар спектакль алдында АИТВ-ға жедел-тест тапсырып, мамандардың кеңесін алды.
Спектакльге кіру донаттар, яғни қайырымдылық тұрғыда жүзеге асырылды. Донаттың мөлшерін әр көрермен өзі анықтады. Жиналған барлық қаражат театрды дамытуға жұмсалмақ.
Көп жағдайда ЖИТС-тан болатын ажал (АИТВ-инфекциясы асқынуының соңғы сатысы) АИТВ жұқтырған адамның мамандандырылған ем алуға мүмкіндігі болмауынан да туындайды. Алайда қазіргі медицина жетістіктері арқылы АИТВ-инфекциясы өлім санатынан созылмалы аурулар санатына ауысқанын айрықша атап өту керек. Егер АИТВ-ахуалды адам антиретровирустық препараттармен емделуді дер кезінде бастап, дәрігердің айтқанын бұлжытпай орындап отырса, ұзақ әрі ел қатарлы өмір сүре алады. Заманауи емдеу әдістерінің нәтижесінде АИТВ жұқтырғандардың өмірінің кәдімгі адамдардың өмірінен еш айырмашылығы жоқ.
Жоғарыда атап өткендей, егер елімізде кейінгі он жылда ЖИТС-тан болатын өлім-жітім екі есе азайса, бұл – АӨА диагнозы расталғаннан кейін бірден берілетін тегін антиретровирустық терапияның қолжетімділігін арттырудың басты нәтижесі.
– Соңғы үш жылда халықаралық және үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен ынтымақтаса отырып, елімізде АРВ-препараттарын сатып алу бағасын айтарлықтай төмендетуге қол жеткізілді. Қаражатты осылайша үнемдеу АИТВ-мен өмір сүретін адамдар үшін АРТ-мен қамтуды едәуір арттыруға мүмкіндік берді. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне қосымша емдеу тиімділігі жоғары және қауіпсіздік профилі бар 5 жаңа инновациялық АРВП енгізілді. Бүгінде 18 дәрі азаматтардың жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікпен амбулаториялық қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар тізбесіне кіреді, – дейді Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының директоры Асылхан Әбішев.
Жүйелі жүргізілген профилактикалық шаралардың нәтижесінде елімізде АИТВ-инфекциясының таралу деңгейі Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша шоғырланған сатыда сақталып отыр. Бір жыл ішінде тестілеу көлемі 15 пайызға артқан. Есепке қою кезінде жүкті әйелдерді тестілеумен қамту 99,6% құрайды.
БҰҰ-ның 2021 жылғы Саяси декларациясының мақсаттары мен ЮНЭЙДС 95-95-95 мақсаттарын орындау шеңберінде Қазақстанда АӨА бағалау санынан 81%-ы өзінің АИТВ ахуалын біледі, оның ішінде АРТ-ны – 79%-ы қабылдайды, айқындалмайтын вирустық жүктемесі бар – 86% науқас бар.
Ал енді жоғарыдағы «Реванш» әлеуметтік театрының қойылымына оралатын болсақ, актерлер арасында АИТВ-мен өмір сүретін адамдар мен негізгі топтардың өкілдері де болды.
– АИТВ-инфекциясы қашан да өзекті мәселе. Сондықтан алдын алу шараларын жүзеге асыру, АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың денсаулығын сақтауға және өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік беретін арнайы антиретровирустық ем қолдану маңызды, – дейді Алматы қаласы ЖИТС орталығының бас дәрігері Марат Төкеев.
– Біздің қор өмірлік қиын жағдайға тап болған, соның ішінде АИТВ-мен өмір сүретін әйелдерге белсенді түрде көмектеседі. Оған қоса әлеуметтік, медициналық, психологиялық, заңгерлік көмек көрсетеміз. Өкінішке қарай, бізде мұндай әйелдер үшін баспана мен орталықтардың жетіспеушілігі байқалады. Мемлекет пен бизнес-құрылымдар тарапынан көмек қажет, – дейді «Реванш» кешенді қолдау орталығы» ҚҚ директоры Елена Билоконь.
Спектакль режиссерлер Надежда Пляскина мен Наталья Лукьянованың жетекшілігіндегі труппа жасаған түпнұсқа сценарий бойынша қойылды.
«АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға таптаурын көзқарастар мен кемсітуді азайту – «АИТВ індетін бақылаудың Алматы моделі» жобасының мақсаттарының бірі». Барлық адам АИТВ-ахуалына, басқа да жыныстық ерекшеліктеріне қарамастан, өзін, өз армандары мен қабілетін жүзеге асыра отырып, толыққанды өмір сүруге құқылы болуы керек. Спектакльге қатысқан әртістер Алматының мыңдаған бояулар қаласы ғана емес, армандар орындалатын мүмкіндіктер қаласы екенін өз тәжірибесінен көрсетеді», дейді Орталық Азиядағы Колумбия университетіндегі ICAP орталығының директоры Анна Дерябина.
АЛМАТЫ
