Өнер • 07 Шілде, 2022

Толқын шашып шапқан ат

357 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Көркемөнерде әрбір деталь үлкен мағынамен шектесіп жатады. Көкірекке тұнған көркем ой тазалыққа іңкәрлік танытқан шақтан бастап, салалы саусаққа сіңген құдіретті оятады. Жанға тылсым күш, ыстық қайрат, бұла сезім құятын дәруменнің түпбастауы сол. Ып-ыстық иіріміне тартып ала жөнелер сыршыл бояулар жүрекке жол төсеген сәтте басқа кеңістіктен пана іздейсіз.

Толқын шашып шапқан ат

Суретші Қалилолла Ахметжан шы­­ғар­машылық ізденіс жолында импрес­сио­низмнен бастап, жапондық графиканың техникасына дейін сан алуан бағытты қамтыды. Өзіне ерекше ұнағаны ХІХ ғасырда Франция елінде қарқынды дамыған «пуантилизм» стилі. Сол стильде жазған шығармалары өзінің ерекше сезімталдығымен, нәзік әрі таза мөлдірлігімен оқырманды бірден баурап алды. Бұл оның «Толқын шашып шапқан ат» туындысында көрініс тапқан.

Дәл осы туындыларда суретші таби­ғаттың бастапқы сұлулығы мен шы­найылығын сақтап қалғандай. Қаламгер шығармашылығының басты тақырыбын мәңгілік шабыт көзіне арнайды. Сол әлемде өзі еркін қалып демалады, тыныштықпен жалғыз үндеседі, арманы жүйріктей алысқа шабады. Оның бейнелеген табиғатының әрбір көрінісі, жазық дала, орман, тау бөктері, жүйрік тұлпар болсын ерекше махаббатқа толы. Қолданған түстерінің қосындысы бір-бірімен үйлесім тауып, тепе-теңдігін сақтай келе, жарық пен көлеңкенің айырмашылығын оңай шешеді.

Форманы іздестіру нәтижесінде қылқалам иесі өзіне ғана тән кескін­демелік техникасын құрастырды. Сурет­шінің негізгі қызығушылығы, қоз­ғау­шы күші мен кенептерінің басты өзге­шелігі – түс пен форма. Сол арқылы ком­пози­цияға ерекше жарық береді.

Негізінен қылқалам шеберінің бейнелеу стилистикасы француз кескіндемесін еске түсіреді. Десе де ол басқа жанрлармен қазақ сәндік-қолданбалы өне­рін біріктіру арқылы ортақ композиция жаза алды. Олар нәзік гамма арқылы ерекшеленеді. Түс арқылы кеңіс­тік пен жарықтың, бояулардың қай­талануы шашыраңқы болғанымен, шы­ғармада біртұтастылық, үйлесімділік жоғалмайды.