Ал жылдың өткен алты айының қорытындысына қарағанда, аймақтың аграрлары 179,2 млрд теңгенің өнімін дайындаған. Яғни салыстырмалы түрде алғанда саладағы табыс арғы жылдың тиісті кезеңіне қарағанда 3,6 пайызға артып отыр. Сондай-ақ жыл басынан бері облыстағы ірі қара малының басы 4,8 пайызға өскен екен. Қазір аймақ шаруаларының қорасында 776,6 мың бас мал бар. Оның ішінде жылқы саны 251,1 мың бас болса, түйе түлігі 7,4 мың бас болыпты. Ал тізімге енген қой мен ешкінің саны 2 млн 988 мың басқа жетті.
Мал басы көбейген сайын одан алынатын өнімнің де үлесі артатыны белгілі. Яғни есеп бойынша жарты жылда тірі салмақта өндірілген еттің көлемі 131,6 мың тонна болып, бұрнағымен салыстырғанда 2,4 пайызға көбейген. Сол сияқты агроөнеркәсіп бағытындағы сүт өндірісі 255 мың тоннаны, ал жұмыртқа дайындау 275,8 млн данаға жетіп отыр.
Жалпы, қазір төрт түлік малдың дені жеке адамдардың қолында. Жұрт мал өсірудің табысы көл-көсір болатынын баяғыда-ақ ұғынған. Соның нәтижесінде қорадағы ірі қара мен уақ малдың басы жыл сайын көбейіп отыр. Дерекке қарасақ, Алматы облысында ірі қараның 49,4 пайызы, қой мен ешкінің 36,5 пайызы, жылқының 45 пайызы, түйенің 0,07 пайызы және құстың 0,07 пайызы жеке адамдардың қолында шоғырланған екен. Ал тұрғындар өткен алты айда жалпы өндірілген ауылшаруашылық өнімдерінің артуына кәдімгідей үлес қосыпты. Яғни ауыл адамдары нарыққа шығарылған еттің 34,8 пайызын, сүттің 67 пайызын және жұмыртқаның 15 пайызын қамтамасыз еткен.
– Жеке адамдардың қолындағы малдың өнімділігін және өнім сапасын арттыру үшін тұқымын асылдандыру жұмысын, жайылымдық жермен қамтылуын және төмен бағада мал азығымен қамтудың маңызы зор. Біздің қазіргі жұмыс бағытымыз осы міндетке сай өрбуде. Бүгінде облыс көлемінде ірі қараның аналығын асылдандырудың жалпы үлесі 29,7 пайызға қамтылды. Атап айтқанда, осы бағдарлама бойынша Балқаш ауданында – 22 пайыз, Ұйғыр ауданында – 12 пайыз,Талғар ауданында – 23 пайыз, Райымбек ауданы – 17 пайыз және Қонаев қаласында 6 пайыз шамасында болып отыр, – дейді облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Дастан Құдабаев.
Агроөнеркәсіп кешеніндегі маңызды бағыттың бірі – мал бордақылау алаңдарының көбеюі. Бұл тараптағы істе де ілгерілеушілік бар. Бүгінде облыста қуаттылығы 50,1 мың басқа арналған 54 ірі қара бордақылайтын арнайы алаң жұмыс істейді. Биыл қуаттылығы 1,6 мың басқа арналған 2 ірі қара бордақылау алаңы іске қосылды. Бұл қатарда Еңбекшіқазақ ауданындағы «Исаев» шаруа қожалығының 100 басқа арналған алаңы мен «Агро Балтабай» серіктестігінің 1 500 басқа арналған бордақылау орнын айтуға болады. Одан бөлек, жыл соңына дейін қуаттылығы 1,7 мың басқа арналған 3 ірі қара мал бордақылау алаңы іске қосылады деп жоспарлануда.
Тағы бір міндет – тауарлысүт фермасының санын көбейту. Қазір облыста қуаттылығы 20,4 мың бас болатын 54 тауарлы-сүт фермасы бар. Олар бүгінде 75 пайыз сүт өндіруде. Жақында қуаттылығы 400 бас болатын тағы бір тауарлы-сүт фермасы іске қосылды. Ал жыл соңына дейін қуаттылығы 1 мың басқа арналған және бір тауарлы-сүт фермасының өндірісін кеңейту жұмысы аяқталмақ.
Әрине, мал басын көбейткен өңірде қыстың қамын да ерте бастан ойлау керек. Биыл өңірде мал азығын дайындау жұмысы ширақ жүріп жатыр. Мамыр айының соңынан басталған шөп шабу жұмысы нәтижелі. Биылғы жоспар бойынша 1,7 млн тонна азық жиналуға тиіс. Оның ішінде құрғақ шөп 1 524,4 мың тонна, сабан 191,5 мың тонна және 671,3 мың тонна шырынды азық дайындалуы керек. Қазір диқан мен шаруа бұл межені орындауға шақ қалды. Міне, көпжылдық дақылдардың бірінші орағы аяқталып, екінші орақ жұмыстары да басталды. Дерек бойынша 827,7 мың тонна шөп, 53,3 мың тонна пішендеме, 45,7 мың тонна сабан жиналып, 22,6 мың тонна жем азығы дайындалыпты.
– Өткен жартыжылдықтың қорытындысы бойынша облыста ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 3,6 пайызға өсіп, 179,2 млрд теңгені құрады. Бұл – республикада екінші көрсеткіш. Ал агроөнеркәсіп кешенін қолдауға 34,4 млрд теңге бюджет қаражаты бағытталды. Бұл қаржының ішінде 31 млрд теңге субсидия бар. Нәтижесінде, ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы өткен жылмен салыстырғанда 1,7 мың гектарға ұлғайып, 459 мың гектарға жетті. Бұл дегеніңіз жем-шөп қорын молайтуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ жайылым мәселесі де оң шешімін тауып келеді, – деді Д.Құдабаев.
Жайылым демекші, бүгінде облыс бойынша 461,7 мың гектар жайылымдық жер белгіленген. Бірақ бұл қажетті алқаптың 29,6 пайызы ғана. Ал ел-жұрттың жазғы маусымда еркін мал жаюы үшін 1 559,1 мың гектар жер керек. Есепке жүгінсек, аймақтағы жайылыммен ең аз қамтамасыз етілген Қарасай ауданы. Бұл жақта 5,9 мың гектар ғана жайылым бар немесе мал өсірушілердің 3,7 пайызы ғана қамтылған. Жалпы, Алматы сияқты алып мегаполистің маңындағы аудандарда жайылым мәселесі өте күрделі. Қазір Талғар ауданындағы жайылымдық жердің үлесі 2,7 мың гектар болса, Жамбыл ауданында 43,2 мың гектар және Іле ауданында 10 мың гектар шамасында ғана болып отыр. Сондай-ақ облыс бойынша 1,3 млн гектар пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жері анықталған болатын. Оның 1,2 млн гектары немесе 89,6 пайызы қажетті мақсатқа пайдалануға берілді. Ал 27,5 мың гектар жер мемлекеттік меншікке қайтарылыпты.
Алматы облысы
