Өнер • 16 Тамыз, 2022

Арыстанмен арбасу

228 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Француз суретшісі Эжен Делакруа 1854 жылы «Мароккодағы арыстанды аулау» картинасын Шығыс Африкаға жасаған сая­хаты туралы естеліктер негізінде жазған. Кескіндеме шеберге тән қалыпта құйылған. Арыстанмен арбасқан аңшылардың шайқасқа дайындық сахнасынан автордың қолтаңбасын тануға болады. Бұл Франция өнерінде әлі де үстемдік ететін классицизмді ұстанушылар арасында бар дағды. Құдды XIX ғасырды ұмыттырмау үшін осылай істеу қажет секілді.

Арыстанмен арбасу

Қылқалам шеберінің шығар­ма­ларының көпшілігі әдеби не­месе тарихи тақырыптарды қоз­ғайды. Аңыздар мен ертегілер сурет­шіні ерекше таң қалдыр­ды. Композицияға қатысушылар­дың бәрі соңғы минутқа дейін дүрбе­лең ішінде жүреді. Оқтаулы мыл­тықтар, өткір пышақтар жан­­ал­ғыш құрал ғана емес, қор­ға­ныш және ажалға араша. Шы­ғар­­маның эмоционалды қар­қын­дылығы автордың барлық туын­дысына тән құбылыс. Мұны өнер­­танушылар да айтады.

Картинаға көз салсаңыз, екі аңшы тау өзенінің жанында ағашқа сүйенген жартасты қалқан еткен. Олардың ашық қызыл және ақ түсті киімі ағаш көлеңкесінен аңға көрінбейді. Кейіпкерлердің қол-аяқтары аң патшасының әрекетін қайталап тұрғандай. Алдағы болар оқиғаны іштей түйсінген аңшылар үлкен пышақты кейінге қалдырған. Бұл деталь түбі олардың арыстаннан айласын асырып, олжаға кенелетінін аңғартады.

Бақсаңыз, жарқыраған көгіл­дір аспан мен тау ағыны ағаш пен жартастардың терең көлеңкесін кесіп өтіп, жарықтың тепе-тең­дігін бұзады. Бұл – бейбіт тау пей­зажы жалпы сюжеттің динамизмін күшейтеді. Әбден шы­ныққан қос аңшы күні бойы арыс­танды аңдығанын байқай­мыз. Екеуі де ұрысқа сақадай сай. Ал аң болса, түбі тұзаққа түсерін бағамдайтын секілді.

Эжен Делакруа картинамен жұмыс істей отырып, 1855 жылы Парижде өткен дүниежүзілік көрмеде ұсынылған «Арыстан аулау» тақырыбын қайта таңдап алады. Сонымен романтизмнің негізін салушы экзотикалық елдерге саяхаттап, академиялық ескі әлем мәдениетінің жаңа жарқын стилі мен ерекше сю­жет­терін өмірге әкелді.