Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Қыркүйектің басында қызыл жалын 500 гектар жерді шарпыды. Облыстық төтенше жағдайлар департаменті тілсіз жау көрші Қытай шекарасына жеткенін хабарлады. Сөйтіп, қызыл жалын көрші мемлекеттің күшімен сөндірілді. Алакөл ауданындағы Достық стансасы маңында құрғақ шөп пен бұталар өртеніп, мал шаруашылығымен айналысатын халықты тығырыққа тіреді.
Өрт сөндіру бригадасы келгенше «Кендір сақал» орман шаруашылығындағы шыққан өрттің жалпы ауданы 60 гектарға жеткен. Күннің қатты ыстығынан құрғақ шөптер тез тұтанатыны анық. Өрттің бір себебі осы болуы мүмкін.
«Өрттің қылқан жапырақты орманға таралу қаупі бар. Дала өртін сөндіру бойынша ынтымақтастық жоспарына сәйкес облыс департаментіне Алакөл орман шаруашылығының, жергілікті атқарушы органдардың күштері мен құралдары және ҰҚК Шекара қызметінің әскери қызметкерлері тартылды. Талдықорған қаласынан Төтенше жағдайлар департаментінің қосымша жеке құрамы – 45 қызметкер мен 5 техника жіберілді. Өрт ошағына дейінгі қашықтық 490 шақырымды құрайды», делінген департамент хабарламасында.
Көп ұзамай өрт толық өшірілгені хабарланды. Осы оқиғалардан кейін Жетісу облысы әкімінің жаңа қаулысы талқылауға шығарылды. Онда 22 қыркүйектен 1 қарашаға дейін жекелеген адамдардың орманға баруына тыйым салу туралы айтылған. Бұл – тұрғындардың қауіпсіздігі үшін маңызды шара. Жетісу облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасының ақпаратына сүйенсек, орман шаруашылығы қызметкерлерімен табиғи өрттің таралуына жол бермеу мақсатында қарауылдау ұйымдастырылған.
Жалпы, бүгінде алқаптағы орман қорын күзету, сақтау, өсіру, ресурстарын пайдалану және молықтыру жұмысын Алакөл, Жаркент, Бөрлітөбе, Жоңғар, Талдықорған, Үйгентас, Үштөбе сияқты 7 орман шаруашылығы мен Жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі жедел қызмет мекемесі атқарады. Онда 467 қызметкер жұмыс істейді. Материалдық-техникалық базасы нормативтік көрсеткіштердің қамтамасыз ету нормасының 80 пайызынан асады.
Орман шаруашылығы мекемелері үшін кеспе ағаш қорын игеру – басты қызметтің бірі. Биыл 2137,2 текше метр кеспе ағаш қорын игеруді жоспарлап, бүгінде 909,9 текше метрі кесіліпті. Орманды қалпына келтіру жұмысы 2,3 мың гектарға жоспарланып, көктемде 69,5 гектарға 255,4 мың дана көшет пен екпелер отырғызылса, күзгі орман өсіру жұмысы аясында 138,0 гектар жерге 573,0 мың дана ағаш және 2100,0 гектар жерге 10 500 кило қара сексеуіл тұқымы себілмек.
Орман шаруашылығы мекемелерінде аумағы 94,25 гектарды құрайтын 12 орман көшетін өсіретін алаңда қылқан жапырақты тобындағы арша, Шренка шыршасы, көгілдір шырша, Сібір шыршасы, Еуропа шыршасы, қарапайым шырша, Қырым қарағайы, жай қарағай, бозарша, жапырақты тобындағы терек, қайың, шаған, емен, тал, үйеңкі, шегіршін, жиде, жөке, талшын, бұталы тобындағы қара сексеуіл, сән ағашы, бөртегүл, аморфа, алша, айлант, долана, сірке ағашы, грек жаңғағы, Сиверс алма ағашы, алма сорттары, алмұрт, шие, қарақат, таңқурай сияқты миллион түптен артық көшет өсіріледі. Бұл орман қорының аумағын, елді мекендерді, саябақтар мен скверлерді, жасыл аймақтарды көгалдандыру үшін пайдаланылады.
Әрине, аталған бағыттағы жұмыста мін жоқ. Осы байлықты өрттен, дауылдан аман сақтап, қауіпсіздігіне көңіл бөлу – ең басты мәселе. Биыл осы мақсатта 376 рейд жүргізілген. Шара аясында 1 заңсыз сүрек кесу анықталса, заңсыздыққа жол берген 28 іске хаттама толтырылып, әкімшілік айыппұл салынған. Бұл адам қолымен жасалған заңсыздықтар. Ал тілсіз жаудың төндіретін қатері ауқымды болатыны анық. Жұрттың жағасын ұстатқан Қостанай облысындағы жағдай осыны көрсетті.
Сондықтан өңірде орманды өрттен қорғау үшін мекемелер 28 шақырым минералдық жолақты жаңадан жасапты. Өрт қауіпсіздігін, орман заңдылығын бұзушылықтың алдың алу тақырыбында 223 дана аншлаг, панно, билборд тиісті орнына ілінді. Орман қоры аумағына жақын орналасқан шаруа қожалықтары субъектілеріне үгіт-насихат жұмысы жүргізіліп, ескерту мен міндеттеме берілді. Семинар, лекция, әңгімелер өткізіліп, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы түсіндіру жұмысы жалғасуда.
«Апат айтып келмейді» дегендей, осындай тыңғылықты жұмыс істеліп жатса да, биыл 7 орман өрті тіркеліп, орманмен көмкерілген және орманды емес 741,0 гектар алқап жанып кетті. Алайда департамент жұрт жағасын ұстайтындай үрейлі жағдай орын алмағанын айтуда. Тексеріс нәтижесінде кейбір орман өртіне ала жаздай дала кезетін туристердің жауапсыздығы да себеп болғаны анықталды. Әрине, орманшылар орманды өңірге сапар шеккен әрбір адамның артынан салпақтап еріп жүре алмайтыны анық. Сондықтан әр адам табиғат байлығын қорғауды азаматтық жауапкершілігі деп сезінуі керек. Сонда ғана алапат апаттар орын алмайды.
Жетісу облысы
