«Шарттың мақсаты – Қазақстан мен Түрікменстан арасындағы аумақтық суларды және балық аулау аймақтарының шектес учаскелерін бөлу. Түрікменстан жағы аталған шартты биыл 17 сәуірде ратификациялады. Құжаттың ратификациялануы және күшіне енуі оңтүстік межелерде Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын делимитациялау үдерісін толық аяқтауға мүмкіндік береді», деді Премьер-Министрдің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұхтар Тілеуберді.
Шартты ратификациялау нәтижесі – екі елдің мемлекеттік шекарасында өзара құрмет, сенім, тең құқық, достық және ынтымақтастық рухында шекаралық мәселелерді реттеу бойынша тұрақтылықты одан әрі қамтамасыз ету.
Сенат Төрағасы атап өткендей, құжат Каспий теңізіндегі Қазақстан мен Түрікменстан арасындағы мемлекеттік шекара сызығын айқындау және балық кәсіпшілігі аймақтарының аражігін ажырату мақсатында әзірленген.
«Осы заң Қазақстанның Түрікменстанмен мемлекеттік шекарасын делимитациялау процесін аяқтауға және екі мемлекет арасындағы Каспий теңізіндегі мемлекеттік шекараларды заңды түрде бекітуге мүмкіндік береді. Алдағы уақытта заң екі ел арасындағы тату көршілік қатынасты одан әрі нығайтуға және өзара тиімді ынтымақтастықты дамытуға ықпал етеді деп сенеміз», деп атап өтті Мәулен Әшімбаев.
Сенат депутаттары сондай-ақ «2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа Ресей Федерациясының азаматтары болып табылатын Еуразиялық экономикалық комиссияның және Еуразиялық экономикалық одақ сотының лауазымды адамдары мен қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыру бөлігінде өзгерістер енгізу туралы хаттаманы ратификациялау туралы» заң жобасын да қабылдады.
Заңның күшіне енуі осы адамдарға комиссияда және ЕАЭО сотында қызметін жүзеге асыру кезінде алған зейнетақы құқықтарының жүзеге асуы мен қорғалуын қамтамасыз етеді.
«Қаралып отырған құжат Ресей Федерациясының азаматтары болып саналатын Еуразиялық экономикалық комиссиясының және одақ сотының лауазымды адамдары мен қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыру мәселелерін реттейді. Шарттың 32-қосымшасындағы 53-тармағына ұсынылып отырған өзгерістерге сәйкес мемлекеттік қызмет түрлері (мемлекеттік азаматтық, әскери, өзге де түрлері) бойынша еңбек өтілі бар адамдарға зейнетақы төлемдерін алуға мүмкіндік берілетін болады», деді сенатор Нариман Төреғалиев.
Сенаторлар отырыс барысында өздерінің депутаттық сауалдарын да жария етті. Сенатор Бақытжан Байахметов еліміздің Премьер-Министріне жолдаған депутаттық сауалында жылу және электр энергетика нысандарын қайта жаңғыртуды ұсынды.
«Статистика деректеріне сәйкес Абай облысы бойынша жылу құбырының жалпы тозуы 65 пайызды құрайды. Бұл – елдегі ең жоғары көрсеткіш. Осы жағдай жылу беру кезеңінде жылу қуатының тапшылығы мен апаттық жағдайларға себеп болады және жұмыста технологиялық үзілістерге әкеліп соғады», деді сенатор.
Депутат Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Абай облысына жұмыс сапары барысында инфрақұрылым мәселелеріне, оның ішінде заманауи жылу электр орталығын салуға ерекше назар аударғанын еске салды. Сондай-ақ Үкіметке Семей қаласындағы ЖЭО-3 құрылысы бойынша жұмыс тобының құрамын нақтылауды, сондай-ақ жылумен қамту нысандарын қаржыландыру мәселелерін пысықтауды ұсынды.
«Бюджет қаражатын пайдалануды оңтайландыру мақсатында жылу энергетика жүйесін реттеу саласындағы функцияларды бір мемлекеттік органға орталықтандыру мүмкіндігін қарастыруды және ЖЭО-3 құрылысы бойынша жұмыс тобының құрамын жаңартып, оның құрамына Парламент депутаттарын қосуды ұсынамыз», деді Бақытжан Байахметов.
Нұржан Нұрсипатов еліміздің қорғаныс-өнеркәсіп кешенін дамытуға, оның ішінде объектілерді жекешелендіру нәтижесіне назар аудара отырып, қару-жарақ пен әскери техниканы сатып алуда бірыңғай мемлекеттік саясатты әзірлеу қажеттігіне ерекше тоқталды.
Депутат бұған дейін ұлттық қауіпсіздік мәселелері бойынша Үкіметке сауал жолдағанын, онда қорғаныс-өнеркәсіп кешеніне жататын кәсіпорындарды жекешелендіру жөнінде шаралар қабылдауды, сондай-ақ қорғаныс өнеркәсібіне мемлекеттің бақылауын жоғалтуға әкеп соғуы мүмкін шешімдер қабылдауға тыйым салуды белгілеуді ұсынғанын атап өтті.
«Көріп отырғанымыздай, табыс әкеліп отырған немесе жарғылық капиталы өткен жылдар ішінде тек еліміздің бюджеті есебінен толықтырылған кәсіпорындар сатуға шығарылды. Бүгінгі таңдағы рәсімдер бойынша сауда-саттық өтпеді деп танылған жағдайда оларды бағалау құнының жартысына тең бағамен сатуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты бірінші кезекте оқшаулау дәрежесі елу және одан да көп пайызды құрайтын қорғаныс кәсіпорындарын қолдау қажеттігі туындап отыр», деді Нұржан Нұрсипатов.
Сенатор осыған байланысты Үкіметке жекешелендіру жоспарларын мемлекеттік бақылауды толық немесе ішінара сақтай отырып қайта қарауды ұсынып отыр. Сондай-ақ мемлекеттік қорғаныс тапсырысы аясында қару-жарақ пен әскери техниканы сатып алу жөнінде бірыңғай мемлекеттік саясатты әзірлеу туралы бастама айтылды.
Мұрат Бақтиярұлы экологиялық апат пен Кіші Аралдың жойылуына жол бермеу үшін Арал теңізіндегі Көкарал бөгетін жедел жөндеудің маңыздылығын жеткізді. Егер шұғыл түрде шаралар қабылданбаса, Кіші Аралдан айырылып қалуымыз мүмкін.
Депутат 2005 жылы «Сырдария арнасын реттеу және Кіші Аралды құтқару» жобасы аясында Көкарал бөгеті салынғанын еске салды. Бұл «Ғасыр жобасы» республикалық бюджет пен Дүниежүзілік банк есебінен қаржыландырылды. Алайда бүгінгі таңда бөгеттің 200 метрін су шайып кеткен және бұл учаске жедел жөндеуді қажет етеді.
«Жобаның сметалық құжаттамасы дайындалып, осы жылдың тамыз айында мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы алынды. Жобаның құны 4 млрд 582 млн теңгені құрайды. Биыл қыркүйек айында республикалық бюжеттік комиссияның отырысында Су ресурстары комитетінің бюджетін қайта бағыттау есебінен жобаны іске асыруды бастауға Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігіне 500 млн теңге бөлінді. Алайда 2023-2025 жылдарға арналған республикалық бюджетте осы жобаны қаржыландыруға қаржы қарастырылмаған. Президенттің Көкарал бөгетін нығайтуға қатысты берілген тапсырмасы ескерусіз қалған», деді сенатор.
Депутаттың айтуынша, егер де қазір Көкарал бөгетін құтқарып қалмасақ, бұл жағдай экологиялық апатқа ұшыратады. Яғни бүгінде 27 миллиард текше метр су жиналған Кіші Аралдан айырылып қалуымыз мүмкін.
«Осыған байланысты, сізден жобаның ауқымдылығы мен маңыздылығын ескере отырып, 2023-2025 жылдарға арналған республикалық бюджет шеңберінде жоба бойынша құрылыс жұмыстарын аяқтауға қалған 4 млрд 80 млн теңге бөлінуін қамтамассыз етуіңізді сұраймыз», деді Мұрат Бақтиярұлы Премьер-Министрге жолдаған сауалында.
