Мемлекет басшысы былтырғы Жолдауында спорт инфрақұрылымын кезең-кезеңімен салу арқылы бұқаралық және балалар спортымен айналысуға кең жағдай жасаудың маңызына тоқталды. Президент тарапынан бұл бағытқа басымдық беру туралы тапсырмалар әуелден айтылып келеді. Оның біразы 2020 жылы 30 желтоқсанда қабылданған бұқаpалық споpтты одан әpi дамытуды көздейтiн дене шынықтыpу және споpт мәселелеpi бойынша Заңда қамтылды. Атап айтқанда, дене шынықтыpу даяpлығының, балалаp-жасөспipiмдеp клубтаpының және дәpiгеpлiк-дене шынықтыpу диспансеpлеpiнiң желiсiн кеңейту, дене шынықтыpу және споpт бойынша сабақтан тыс секциялаpды жүpгiзгенi үшiн мұғалiмдеpге базалық лауазымдық жалақының 100% мөлшеpiнде қосымша ақы енгiзу, бiлiм беpудiң баpлық деңгейiндегi дене шынықтыpу сабақтаpында ұлттық споpт түpлеpi бойынша мiндеттi компонент енгiзу жөнiндегi ноpмалаp бар. Сондай-ақ халықпен жұмыс iстеу үшiн споpт нұсқаушылаpын штаттық орынмен қамтамасыз ету көзделген.
Дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Самат Жылқыбаевтың айтуынша, бүгінде Астанада 672 дене шынықтыру және спорт ұжымдары жұмыс істейді. 2022 жылы елордалық оқушылар саны 209 мыңды құраса, оның 52,8%-ы, яғни 110,5 мың бала спорт секцияларына қатысады. Сондай-ақ қаладағы 34 колледжде оқитын 28 мың студенттің 70,5 пайызы немесе 20 мыңы спортпен шұғылданады. Ал 15 жоғары оқу орнында білім алып жүрген 63,5 мың студенттің 42,5 мыңы спортқа бейім.
Астана халқын спортпен жүйелі түрде айналысуға тарту үшін жыл басынан бері 248 нұсқаушы-әдіскер енгізілді. Қаладағы дене шынықтыру, сауықтыру және спорт жұмыстарын 3 403 штаттық қызметкер ұйымдастырып жүргізеді. Биыл дене шынықтыру және спорт басқармасына қарасты мекемелерде жаттықтырушылар саны 410 жаттықтырушыны құрап отыр. Астана қаласы әкімдігінің Олимпиадалық резервті даярлау орталығында 21 жаттықтырушы, жалпы білім беретін мектептерде 785 жаттықтырушы бар.
Балалар мен жасөспірімдер арасында бұқаралық спортты дамыту үшін 2021 жылы 1 мамырдан бастап мемлекеттік спорт пен шығармашылық тапсырыстарды жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру тетігі енгізілді. Мемлекеттік спорт тапсырысы аясында 4-17 жас аралығындағы балалар контингенті бар 25 спорт түрі бойынша 577 секция жұмыс істейді. 36 мыңнан аса жолдама алған балалар спорт секцияларына тегін барады. Әр баланың спорттық және шығармашылық бағытта екі жолдамаға дейін алуға мүмкіндігі бар. Қазіргі кезде 28 аула клубында әлеуметтік аз қамтылған отбасылардан 3 мыңнан аса бала тегін оқып, жаттығады. Сондай-ақ әкімдік тарапынан бала күнінен спортпен айналысып келе жатқан жастар назардан тыс қалмай, оларға осы бағыттағы жолын ары қарай жалғастыруы үшін ЖОО-лардың білім гранттары беріліп келеді. Былтыр бір ғана спорт саласы бойынша 50 грант бөлінді. Бұл бағдарлама алдағы уақытта да жалғасын табады.
Президенттің тапсырмасына сәйкес Астанада бұқаралық спортты дамытуға бағытталған арнаулы бағдарламалар мен түрлі жоба қолға алынған. Соның бірі – «Қолжетімді спорт» жобасы. Бұл бастама қала тұрғындарын спорт түрлеріне баулуға бағытталған, сондай-ақ бірнеше спорт секциясына тегін қатысуға мүмкіндік береді. Аталған жоба алғаш рет 2021 жылдың қазан айынан бастап қаладағы спорт залдарында жүзеге асырылды. Спорттың 6 түрі (фитнес/зумба, скандинавиялық жүріс, каратэ, жүгіру, тоғызқұмалақ, үстел теннисі) бойынша жаттығулар 40-тан аса жерде өткізілді. Скандинавиялық серуендеу саябақтарда өтті. Кез келген адам спорт түрін таңдап, аптасына 3 рет жаттығу жасауға мүмкіндік алды. Жобаға жоғары санатты жаттықтырушылар, спорт шеберлері, білікті нұсқаушылар тартылды. Жаттығулар клуб аулаларында, спорт орталықтарында және спорт сарайларында, соның ішінде «QAZAQSTAN» жеңіл атлетика манежінде, Тәуелсіздік сарайында, «Алау» мұз сарайында өткізілді. Жоба елорда тұрғындары арасында және Instagram әлеуметтік желісінде танымал болды. Күн сайын Instagram-да жаттығулардан бейнематериалдар мен фотосуреттер жарияланып отырды.
Бұл жоба былтыр желтоқсан айының соңына дейін жалғасып, 20 мыңға жуық азаматты қамтыды. 2022 жылдың сәуір айынан бастап жоба Қазақстанның 7 қаласында қолға алына бастады. Бұл – Астана, Алматы, Шымкент, Семей, Петропавл, Ақтау және Талдықорған қалалары. Жалпы алғанда, барлық қаланы қоса есептегенде жобаға 120 білікті нұсқаушы мен жаттықтырушы жұмылдырылды.
Шыныққысы келетін тұрғындар үшін алысқа ұзамай, ауласында да спортпен айналысуға жан-жақты жағдай жасалып жатыр. Аулаларды жаттығу құралдарымен жабдықтап қана қоймай, оларды тұрақты пайдалануға ынталандыратын іс-шаралар да жиі ұйымдастырылып келеді. Сондай бастамалардың бірі – #AulaFit жобасы «Манхэттен-2», «Олимп Палас-2», «Азат-2» тұрғын үй кешендерінің аулаларында жүзеге асырылуда. Жоба бойынша жазда дене шынықтырудан арнайы сабақтар аптасына 5 сағат, қыста 3 сағат өткізілді. Жобаға білікті жаттықтырушылар қатысты. Былтырдан бастап футбол, шахмат, стрит воркаут, баскетбол, балалар фитнесі бойынша барлық аулада тегін жаттығулар ұйымдастыру қолға алынды.
«2020 жылы 25 мамырдан бастап Астана қаласында #AulaFit қанатқақты жобасы басталды. Тұрғындар өз аулаларында тәжірибелі жаттықтырушылардың нұсқауымен спортпен тегін айналысуға мүмкіндік алды. Аға буын, жастар мен балалар күн сайын спортпен шұғылданады, бос уақытын, демалысын қызықты және пайдалы өткізеді, психологиялық қолдау алады. Біз осы жоба арқылы тұрғындардың бір-бірімен қалай танысқанына, достасқанына куә болдық. Барлығы ашық-жарқын және спортпен шұғылдануға деген ықыласы зор. Жасы егде тартқан кісілер де жастардан қалмай білікті жаттықтырушылардың сабағына тұрақты қатысады. Болашақ Олимпиада чемпиондары осындай аулалардан шығады», деді С.Жылқыбаев.
Сонымен қатар Астанада ұлттық спорт түрлерін дамытуға ден қойылған. Мұның бір дәлелі ретінде «Асар жолы» қайырымдылық акциясын атауға болады. Бұл жоба аясында мұқтаж жандарға қолдау көрсетумен қатар жас ұрпақты ұлттық құндылықтарға баулу көзделген. Осы орайда ұйымдастырушылар қалалық ипподромдардың бірінде киіз үй тігіп, асық атып, құрылтай өткізді. Марафонға мұрындық болғандар – Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі, қала әкімдігі мен «Asar Ume» қайырымдылық қоры. Акция барысында кәсіпкерлер мен басқа да қайырымды азаматтар әлеуметтік аз қамтылған, көпбалалы отбасыларға баспана беріп, қолдау көрсетті.
Бұл бағыттағы жұмыстар да цифрландыру арқылы кеңінен көріне бастады. Айталық, бұқаралық спортты дамыту мақсатында «One sport» жобасы әзірленіп жатыр. Яғни арнайы мобильді қосымшада қаладағы барлық спорттық инфрақұрылым, спорт түрлері бойынша жаттығулар өткізілетін залдар, спорт мекемелеріндегі жаттықтырушылар, спорттық іс-шаралар жөнінде ақпараттар қамту жоспарланған. Осы орайда Астанада 1 016 спорт нысаны жұмыс істейтінін айта кеткен жөн. Оның ішінде дене шынықтыру нысандары – 804, білім беру мекемелері – 215, спорт мектептері – 9. Күніне 7 мыңнан аса адам шұғылданатын 32 ірі спорт нысаны бар.
«Қаламызда түрлі спорт нысандары халықтың игілігіне жарап жатыр. Ол орындарда жаттығуларға арналған қосымша сағаттар бөлінеді. Осылайша, спорт нысандары қала тұрғындары мен өскелең ұрпағымыз үшін қолжетімді болмақ. Осы бағыттағы жұмыстарымызды ары қарай жалғастырамыз. Халық тарапынан түсіп жатқан ұсыныстар да ескеріледі. Мысалы, спорттық құрал-жабдықтар сатып алу мәселесі де көп айтылады», дейді басқарма басшысы.
Сондай-ақ қаланың шет аймақтарындағы тұрғындардың да дене шынықтырумен ұдайы айналысуына қажетті инфрақұрылым жасақтау назардан тыс қалған емес. Бірер жыл бұрын Президент пәрменімен елорданың төрт шетінде, атап айтқанда, «Көктал-2», «Өндіріс», «Үркер» және «Железнодорожный» тұрғын алаптарында спорттық сауықтыру кешенін салу жоспарланған еді. Бүгінде солардың екеуі «Көктал-2» мен «Өндіріс» маңында пайдалануға беріліп, оқу-жаттығу жиындары жүргізіліп жатыр. Ал «Үркер» және «Железнодорожный» тұрғын алаптарындағы сауықтыру кешенінің құрылысы жоспар бойынша 2023 жылы аяқталуы керек.
Бұған қоса бұрыннан бері бұқараның белсенді жиналатын орнына айналып кеткен спорт нысандарын талапқа сәйкес жөндеп-баптау жұмыстарына мән беріледі. Бұл ретте Қ.Мұңайтпасов атындағы футбол стадионы мен «Қазақстан» спорт сарайын қайта жаңғырту жұмыстары жүргізіліп жатыр. Жаңаланатын нысандар екі жылдан кейін есігін айқара ашады.
