Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Бүгінде әлемдік трендке айналған агротуризмді дамытудың алғышарттары жасалса, өңірлер үшін жаңа табыс көзі айқындалар еді. Өйткені ауыл шаруашылығына арқа сүйеген, әрі халқының қақ жартысы ауылда тіршілік етіп отырған Қазақстанда ел ішінен келетін және сырттан ағылатын туристердің назарына ұсынатын дүние жеткілікті. Және бұл экологияны қорғау мен табиғатты тануға деген көзқарас қалыптастыруға да жол ашпақ. Деректерге қарасақ, туризм саласындағы тасқын табыстың қомақты бөлігі осы агротуризм бағытында жатқан көрінеді. Жалпы, әлемде 1970 жылдардан бастап адамзат ауылдық өңірлерді тануға бетбұрыс жасай бастапты.
– Қазіргі әлемде адамдарды ауылдар, ондағы табиғат пен ауыл шаруашылығы кәсіпкерлігі қатты қызықтырады. Туристердің ынтасы мен сұранысы жоғары. Осыған байланысты ауыл кәсіпкерлерінің тиісті жағдай мен қызмет көрсетуді енгізуі маңызды. Табыс көзін табуға болады. Басқа елдердің тәжірибесіне сүйену керек. Мысалға, Батыс елдерінде агротуризм өткен ғасырдың 70 жылдарында пайда болды. Статистика бойынша Францияда әрбір үшінші турист – ауыл шаруашылығы турисі, Ұлыбританияда бұл көрсеткіш 10 пайызды құрайды. Ал Германияда ауыл шаруашылығы туризмінің үлесі 4-5 пайыз шамасында. Еліміздің барлық өңірлерінде агротуризмді дамытуға болады. Әрбір облыстың табиғаты өзгеше және ауыл шаруашылығы қызметі де ерекше. Кейінгі уақытта туристер сиыр сауу, шөп шабу, картоп егу сынды демалыстың белсенді түрлерін таңдайтыны байқалуда. Сонымен бірге оларға ауыл шаруашылығы өнімдерін шығару процесі және оған қатысу үрдісі қызық, – деді агротуризм саласының маманы, Туризм және ақпараттық қызметтер орталығының кеңесшісі Вера Ежикова.
Алматы облысында осы агротуризмге деген қызығушылық жоғары. Кейінгі екі жыл ішінде ауыл туризміне маманданған агротуристік маршруттар ашылып, жеке туристік компаниялар үлкен сұранысқа ие бола бастаған. Соның бір мысалындай, Еңбекшіқазақ ауданының Көктөбе ауылында «Apple house» туристік кешені ашылған болатын. Отбасылық бизнес ретінде басталған жоба қазір табыстың көзіне айналып отыр.
– Агротуризмге деген сұраныс артып келеді. Әсіресе пандемия кезеңіндегі шектеулерден кейін ауыл өмірін тануға, демалысын агронысандарда өткізуді қалайтындар көбейді. Бізге де қала қарбаласынан шаршаған қонақтар келіп, табиғаттың таза ауасымен тыныстауға ынталы. Туристік кешенде таза ет, сірне, құрт, қымыз, шұбат сияқты қазақтың ұлттық тағамдары мен табиғи алма, алмұрт секілді таудың өнімдерінен дәм татады. Демалысты көңілді өткізіп, мәдени шараларға қатысып, қазақтың әнін тыңдап, биін билейді, – дейді «Apple house» туристік кешені жобасының серіктесі Азамат Берікболұлы.
Агротуризмді дамытуға Іле Алатауы ұлттық табиғи паркі де үлес қосып отыр. Бұл аумақта бірнеше туристік нысан орналасқан. Солардың бірі – «Тау-Жаңашар» қонақүйі базасында құрылған балалар демалыс орталығы. Балалар лагері 250 орынға лайықталған. Маусым сайын 7-16 жас аралығындағы оқушылар келіп, демалады. Осы ұлттық парк еншісіне кіретін «Түрген саяжайы» аумағындағы тағы бір қонақүй табиғат аясындағы отбасылық демалыс ұйымдастыруды жолға қойыпты. Бұл жақты таңдаған туристер әйгілі Түрген, Шарын шатқалы мен Есік көліне демалуға жиі келеді. Әуесқойлар таза ауамен тыныстап, жақын маңдағы сарқырамаларды тамашалайды.
Агротуризм аясында экологиялық таза өнім өсіретін жылыжайлардың жұмысын да жолға қоюға болады. Мысалға, туристер ауылдарға саяхат кезінде көкөністердің өніп, өсіп, дайын жеміске айналатынын көзбен көргілері келеді екен. Мұндай тәжірибені Талғар ауданындағы «Green Eco» кешені бес жыл бұрын қолға алған көрінеді. Жылыжай Дания, Израиль, Нидерланд технологияларын пайдаланып, салынған. Кешенде 150-ге жуық адам жұмыс істейді, ал дайын өнім еліміздің 12 қаласына тікелей таралады.
Ауыл өміріне қызығушылардың аңсары ауатын тағы бір орын – осы Талғар ауданындағы «Ғұн» этноауылы. Айтпақшы, осы этноауыл әлі күнге дейін елдегі жалғыз этнотуристік жоба болып отыр. 2007 жылы ашылған этноауылда туристер негізінен қазақтың киіз үйінде қонып, тіршілік етуді қалайды. Мұнан бөлек қонақүйлер мен коттедждер де бар. Этноауыл демалыс маусымында күн сайын 600 адамды қабылдауға қауқарлы.
Мемлекет экотуризмді дамытуға ерекше көңіл бөліп отыр. Бұл жерде тұмса табиғат аясындағы демалыс орындарына ықылас ауғаны жасырын емес. Енді осы бағыттағы жұмыстардың негізі көзі ретінде ауыл тұруға тиіс. Мысалға, Алматы облысында бірнеше ұлттық парк бар. Олар өңірдегі экотуризмді дамытудың негізгі қозғаушы күші саналады. Дерекке қарасақ, 2021 жылдың қорытындысы бойынша, Алматы кластерінің аумағына кіретін үш ұлттық паркке келуші туристер саны күрт өскен. Биылғы алты айдағы көрсеткіштің де өскені байқалған. Демек агротуризмнің дамуына негіз бар, ал оны ауылдың еңсесін көтеруге қатысты өркендетуге ниет керек.
Алматы облысы
