Мақаламызға осы қан майданнан аман оралып, қазақ әскерінің қатарында қалтқысыз қызмет еткен Ауған соғысының ардагері, Ұлттық ұланның запастағы полковнигі Бауыржан Досжановты арқау етпекпіз. Бауыржан Досжанов әскерге дейін туған қаласы Қызылордадағы Жөндеу-механикалық зауытына фрезерлеуші болып жұмыс істеген.1981 жылдың сәуір айында әскерден шақыру қағазы келіп, азаматтық борышын өтеуге аттанады. Қызылорда қаласынан шақырылған барлығы 36 баланың осы тұста ересек өмірге алғашқы қадамдары басталды. Оларды бірінші күннен бастап әскери өмірге машықтап, әскери форма кигізіп, тәртіп пен әскери өмірдің қатаң ереже-қағидаларымен таныстырады. Бір жарым ай көлемінде жауынгерлік өмірдің қыр-сырын меңгерген жап-жас жігіттер Әскери ант қабылдағаннан кейін нағыз сарбаз атанады. Міне, осыдан кейін оларды қан мен шайқастың ортасы Ауған соғысына аттандырады.
– 1981 жылдың маусым айында бізді ұшаққа отырғызып, Кабул қаласына алып келді. Сарбаздарды жан-жаққа бөліп, мені Чарикар қаласындағы 177 әскери бөлімінің мотоатқыштар бөлімшесіне жіберді. Соғысқа алғаш келген күні үрей тудыратын мынадай бір оқиға болған еді. Бізді түрлі әскери машинаға отырғызып, әскери бөлімге колоннамен алып келе жатқан болатын. Жол бойы алдымен Баграм қаласына келдік, ол жақта шабуылдаушы десант батальоны бар екен, сол жерге бағыт бойынша келе жатқан сарбаздарды қалдырып, бізді әрі қарай алып кетті. Жолда бізге дұшпандар оқ жаудырып, атқылай бастады. Сержанттар бізге «Жатыңдар!» деген пәрмен берді. Оқтар брезентті тесіп өтіп жатқан кездегі үрейімізді айтып жеткізе алмаспын. Сол жерде соңғы колоннадағы әскери техниканы гранатамен жарып жіберді, әскери көлік ішіндегі адамдарымен қоса жанып кетті, – деп еске алады полковник Бауыржан Досжанов қаһарлы күндер туралы.
Ауған соғысының ардагері сан мәрте ажал аузынан аман қалып, қарсы беттен қарша бораған оғынан құтылып, елге оралғанына өзі де тәубе етеді. «Соғыстан дін-аман келгені ата-ана, бауырлары мен үлкен әжемнің дұғасының күшінен болар», дейді өзі. Ауған соғысы ардагерінің кеудесі төсбелгіге толы. Ең қымбаты мен қадірлісі – «Ауған соғысының ардагері» естелік-ордені. Себебі бұл – қанды шайқастың куәгері ретінде берілген ардақты марапат.
– Қызмет барысында мен құпия нүктелерде де болдым. Дұшмандар барлығын бақылап, колонналардың қай тұстан келе жатқанын бағдарлап отырады. Олар мина қойып, гранатаметпен, минометпен атқылап отырады, біз олардан қорғану үшін соның барлығын барлап отыратынбыз. Үнемі арнайы операцияларға, рейдтерге шығамыз. Тағы бір есімде қалған оқиға – барлау бөлімшесінен бес әскери қызметшінің дұшмандардың орналасқан жерін іздеу және олар туралы мәліметтерді жинақтау үшін жауынгерлік тапсырмаға жіберді. Бес адамның құрамында мен және аға барлаушы, байланысшылар бар болатын. Мен шептің артында келе жатқанмын, ағаштың сыбдырлағанын естідім. Жалт бұрылып қарасам, қолында суық қаруы – пышағы бар дұшман маған тап берді. Мен әскерге дейін самбо күресімен айналысқан болатынмын, осы тұста соның көп көмегі тиді. Екеуміз бір-бірімізбен сол жерде айқасып, сайдан төмен қарай домалап кеттік. Дұшман жерге құлағанда менің астымда қалды. Қатты соққы болған болуы керек, мен есімнен танып қалыппын. Біздің барлаушылардың айтуы бойынша, мен пышақ ұстап тұрған қолын қатты ұстап, жібермей қойғанмын. Қарсыласымның басы жарылып, жараланған. Содан бері денсаулығыма зиян келіп, ми шайқалған деген дәрігерлер қорытынды шығарған болатын. Қазір жағдайым жақсы, – дейді жадыдағы соғыс суреттерін жаңғыртқан полковник.
Бауыржан Алайнаұлы Ауғаннан аман оралғаннан кейін Ленинград қаласындағы Әскери институтта дене шынықтыру дайындығы бойынша оқып, білім алады. Оқу орнын тәмамдағанда лейтенант әскери шенін алып шыққан. Ішкі әскер қатарында 1988 жылдың тамыз айынан бастап қызмет ете бастады. Осылайша, кейіпкеріміздің Ауған соғысынан басталған жауынгерлік жолы Ұлттық ұлан академиясы денешынықтыру дайындығы және спорт кафедрасының басшысы лауазымына дейін жалғасты. Қазір ол полковник шенінде запасқа шыққан. Астана қаласына қоныс аударғаннан кейін қарап жатпай, әскери өмірдегі тәжірибесін бейбіт еңбекке ұштастырды. Бүгінде ол М.Нәрікбаев атындағы Қазақ гуманитарлық заң университетінің Әскери кафедрасында аға оқытушы қызметін атқарып жүр, яғни запастағы лейтенанттар мен сержанттар даярлау бойынша жалпы тактика пәнінен сабақ береді.
Құралай ҚОҢЫРАТБАЕВА,
әскери журналист