![ТҮРКСОЙ – 30 жыл: Түркі жұртының өрісті кезеңі](/media/2023/06/13/img-20230611-wa0010.jpg)
Айтыскер ақын, мәдениет саласының майталманы Талант Арғынғалидың арнауымен басталған салтанатты іс-шара, құттықтау сөздер легімен жалғасын тапты. Алғашқы құттықтау сөз ТҮРКСОЙ ұйымының Бас хатшысы, Қырғыз Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қайраткері, Қырғызстанның Халық жазушысы Сұлтан Раевқа берілді. Ол түркі әлемінің ең алғашқы ұйымы әрі алтын көпірі болған ТҮРКСОЙ ұйымының 30 жылдығында қазақ жерінде бас қосып жатқанына ризашылығын білдіре отырып, күллі түркі жұртын ортақ қуанышымен құттықтады.
Іс-шарада жылы лебіздерін білдірушілер қатарында Мұрат Әуезов те болды. «Түріктің ұлы ақыны Юнус Эмренің «бөліссек тоқ боламыз, бөлінсек жоқ боламыз» деген сөзі бар. Еуразияның байтақ даласын мекендеген түркі халықтарының басынан қаншама тарих талайы, тағдыр талқысы өтті. Біріккен де, бөлінген де заман өтті. Тоқ болған да, жоқ болуға таяған дәуірлер де өтті. Өтті, бірақ әлі кете қойған жоқ. Қауіп қашанда қабырға сыртында. «Ұлт пен ұлтты, халық пен халықты теңестіретін білім», дейді Мұхтар Әуезов. Білім бар жерде білік бар, білік бар жерде – өнер, ал өнер бар жерде бірлік бар. Бірліктің барар тауы – өсу, өркендеу. Біздің бауырлас халықтардың арасында осындай орасан зор мақсат-міндетті атқару жолында құрылған бірден-бір ұйым осы ТҮРКСОЙ. 30 жылда бұл ұйым әлемдік деңгейге көтерілді. Бұл мәртебе – осы жылдар ішіндегі ұйымды басқарған мықты қайраткер азаматтардың еңбегінің жемісі. Сұлтан Раев бауырымыз – әдебиетте ойып тұрып өзіндік орнын алған, бүкіл адамзаттық тақырыптарды көтеріп жүрген жазушы ғана емес, қаны да, жаны да, жүрегі де түркішіл рухты азамат. Халқымызда «жиырма жас – дауыл, отыз жас – отау, қырық жас – қыран» деген жақсы сөз бар. Бүгін отыз жасқа толып отырған ортақ отауымыз ТҮРКСОЙ-дың орда бұзар орта толтырған мерейтойы құтты болсын», деді Мұрат Мұхтарұлы.
Думанды мерейтой қарсаңында Талғат Абуғазин, Бақытжамал Оспанова, Ербол Бейсенов, Кәрімбек Құрманәлиев, Кәдірбек Құныпияұлы «ТҮРКСОЙ – 30 жыл» медалімен марапатталды. Сондай-ақ Ұлттық кітапхана директоры Б.Оспанова Қазақстан кітапханалары одағының атынан С.Раевқа арнайы «Құрметті кітапханашы» төсбелгісін табыстады.
Мәдениет және спорт министрлігі, ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымы және Ұлттық кітапхананың ұйымдастыруымен өткізілген жиында ТҮРКСОЙ ұйымының, Мәдениет және спорт министрлігінің өкілдері, Қырғыз Республикасының Алматы қаласындағы Бас консулы Н.Арипов, Түркия Бас консулдығының білім беру жөніндегі атташесі Кираз Мехмет, Өзбекстан Республикасының Алматы қаласындағы Бас консулы А.Каюмов, Мажарстанның Бас консулы Френц Блауманн, Қазақстан халқы Ассамблеясының, мәдени орталықтардың өкілдері құрметті қонақ болды. Іс-шара соңында көрменің лента қию рәсімі өткізіліп, көпшілікке таныстырылды. Фирдоусидің «Шахнама», «Насабнама» туындылары, Қожа Ахмет Ясауи, Бақырғани, Әлішер Науаи, Сопы Аллаяр еңбектері мен А.Құнанбайұлының алғашқы баспа кітабы, А.Байтұрсынұлының, М.Жұмабаевтың, Ж.Аймауытұлының шығармалары көрме төрінен орын алды.
Сондай-ақ түркі мемлекеттерінің ортақ қуанышын атап өтуге атсалысу мақсатымен Алматыға Өзбекстанның Мәдениет министрі Озодбек Назарбек, Түркия, Әзербайжан, Қырғызстан Мәдениет министрлерінің орынбасарлары Сердар Чам, Мурад Гусейнов және Қайрат Иманалиев келді.
Абай атындағы Ұлттық опера және балет театрында өткен салтанатты іс-шара Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың арнайы Жарлығымен ТҮРКСОЙ-дың Бас хатшысы Сұлтан Раевты ІІ дәрежелі «Достық» орденімен марапаттаудан басталды. Концертте Қазақстан және өзге де түркі мемлекеттерінің әртістері өнер көрсетті. Еларалық маңызы зор ауқымды іс-шараны түркі елдерінің ұлттық киімдерінің тақырыптық фотокөрмесі мен дефилесі толықтырды. Ал театр ауласында қазақстандық қолөнершілердің көрмесі ұйымдастырылды.
«ТҮРКСОЙ-дың 30 жылдығы – бүкіл түркі әлемі үшін маңызды оқиға. Сондықтан, ең алдымен, осы атаулы күнді мерекелеуге келген әріптестеріме алғыс айтамын. Осы уақыт ішінде біз бауырлас халықтармен мәдени және рухани байланыстарды нығайттық, ауқымды жобаларды жүзеге асырдық, тәжірибе және білім алмастық. Бұл үдерістердің басталуы Қазақстанда қаланғаны – біз үшін ерекше маңызды. Біздің ортақ күш-жігерімізбен ТҮРКСОЙ одан әрі дамитынына сенімдімін. Қазақстан – ТҮРКСОЙ-дың белсенді қатысушысы. Еліміздің бастамасы бойынша 2023 жыл ұйым деңгейінде «Темірбек Жүргенов жылы» болып жарияланды. Ұлы қайраткердің 125 жылдығына орай ТҮРКСОЙ елдерінде жүзден астам түрлі іс-шара өтеді. Атап айтқанда, концерттер, ғылыми-тәжірибелік конференциялар және кітаптардың тұсаукесерлері осы көктемде Алматыда басталды», деді Мәдениет және спорт министрі Асхат Оралов.
«Қазақ жері түркі мәдениеті үшін көптеген маңызды тұлғаның отаны болды. Жаһанданудың қазіргі дәуірінде туған мәдениетті сақтаудың маңыздылығы бұрынғыдан да өзекті. Сондықтан ТҮРКСОЙ елінің барлығы осы ортақ миссия үшін бірлесіп жұмыс істейтін болады», деді құрамына алты мемлекет кіретін халықаралық ұйымның Бас хатшысы Сұлтан Раев. Ол өзіне көрсетілген ықылас үшін Қазақстан Республикасының Президентіне алғысын білдіріп, түркі жұртының рухани бірлігін нығайтып, өрісін кеңейте түсу үшін талмай қызмет ете беретініне сендірді.
Гүлайым ЖҰМАШ,
Тұран университетінің студенті
АЛМАТЫ