«Әліппенің» әдістемесі

Автор бұл еңбекті жазуға ба­ла­лардың ойлау қабілетін арттырып, сөйлеу дағдысын дамытатын сапалы көрнекі құралдар­дың аздығы, сондай-ақ мектеп бағдарламасына «Әліппенің» орнына «Сауат ашу» пәнінің ен­гізілгені түрткі болғанын айтты. Жеті жылға жуық уақытын оқу-әдістемелік құралын жазу ісіне арнаған автор ұлттық педагогика мен адамгершілік этикаларын білім беру үрдісімен ұш­тастырудың кемшін тұстары бар екеніне қынжылыс білдірді. Осы орайда ірі қалалардағы кітап дүкендеріндегі балаларға арналған өнімдерге сараптама жасай жүріп, әсіресе бастауыш сыныптарға арналған көрнекі құралдардың аздығына көз жет­кіздім дейді автор.

– Елімізде оқулық шығара­тын баспалар оқу әдебиетін шы­ғарумен шектеліп, пәнге арналған көрнекі құралдарға жеткілікті кө­ңіл бөлмей келеді. Мектеп мұ­ға­лімдерімен әңгіме барысын­да көрнекі құралдардың жетіс­пеушілігінен әдістемелік құрал­дарды өздері қолмен жасауына тура келетінінен хабардар болдым. Нарықты зерттеп, зерделей келе «Әліппені» оқытуға арнал­ған әдістемелік хрестоматиялық көмекші оқу құралын жазу қа­жет­тігіне көзім жетті. Әрине, оқу құралын жазардан бұрын бала­лар әдебиеті нарығын көп зерттеуге, тиісті министрліктің бағдарламаларымен танысуға тура келді. Бастауыш сынып ме­то­дикасын зерделегеннен ке­йін көрнекі құралдың жоба­сы жасалды. Алайда айтуға оңай бол­ғанмен, балалардың сұранысын, олардың таным-түсінігін меңгеру қиын­ға соқты, – дейді Ділдәгүл Нұрмаханбет.

Бұған дейін жарық көрген «Әліппе» оқулық­та­рын, әде­биет­терді, сөздіктерді, әдістемелік кітап­тар­ды зерттеуге біршама уақытын арнаған автор бұл әдіс­темелік құралдағы тапсырмаларды балалар­дың мейлінше еркін әрі жылдам меңгеруіне бағыт­тап отыр.

Көрнекі құралда балаларға әріп­терді таныту, оқуға, жазуға үйрету, яғни сауатын ашуда ұлт­тық салт-дәстүр арқылы тәрбие беру үлгісімен өрнектелген суреттер мен мәтіндер білім беру­дің дәстүрлі әдістерімен бе­рілген. Бастауыш сыныптағы әдіс­темелердің барлық талапта­рына мән бере отырып, автор көр­некі құралдың мұғалімге пла­кат және балаларға жұмыс кітабы формасында дайындауға басымдық беріп отыр. Білім беру дағдыларының дәстүрлі әдістемесін қамтамасыз ететін әдіс­темелік құрал түрлі-түсті суреттермен безендендірілген.

Ділдәгүл Нұрмаханбеттің айтуын­ша, 5-7 жас­тағы бала­лар­дың ойлау, сөйлеу және жазу қабі­летін дамытатын әдістемелік-хрестоматиялық құ­­рал­ды пайдалану мұғалім мен оқушы арасында түсінісу мен із­дену формаларына жол ашады. Білім есігін жаңа ашқан баланың сөйлеу, ойлау, жазу дағдыларын дамытуда және жеке тұлғасын қалыптастыруда көрнекі құрал ұстаз бен оқушы арасында ма­ңызды қарым-қатынас құралы іспетті. Сабақта осындай көр­некі құралдарды қолдану баланың дүние танымын арттыруға ықпал етеді. Бұл көмекші оқу құрал­да балаларға әріптерді таныту, сөз­дерді, мәтіндерді оқыту, ойлау қабілетін дамыту, сөздік қо­рын ұлғайту және адамдармен, қоршаған ортамен дұрыс қарым-қатынас жасау­ға дағдыланды­ру сияқты тәсілдерге басымдық берілген. Оқу құралында бастауыш сыныптарда қол­данылатын айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым қағидалары сақталған.

Автор хрестоматияны жазу ісін­де мектеп мұға­­лімдерінің, оқу­шылардың ұсыныстары мен қа­жет­тіліктерін басшылыққа ал­ғанын жеткізді. Қазіргі кезде «Әліп­пенің» әдістемесіне қызығушы­лық танытушылар мектепке дейінгі дайындық кезеңінде де балалардың білім беру дағдысын арттыруда тиімділігі жоғары болады деген сенімде.