Білімдегі былық

Олардың қатарына құрыл­ғанына жылдан асқан Абай облысының білім саласы да ілік­кені өкінішті-ақ. Облыстың 6 ауданы бойынша білім сала­сын дамытуға бағытталған бюд­жет қаржысының талан-тараж­ға түскені әшкереленіп отыр. Бұл туралы Абай облысы бойын­­ша Сыбайлас жемқорлыққа қар­сы департамент басшысының бі­рін­ші орынбасары Рүстем Тоқ­бергенов мәлімдеді. Бел­­гілі болғандай, бұл сала­да­­ғы былықтың етек алуы­на кө­бі­не мектеп дирек­тор­ла­ры мен есеп­шілері, бала­бақша мең­геру­шілері, білім бөлім­дерінің бас­шы­лары мен мамандары жол беріп отыр. Бармақ басты, көз қыс­ты әрекеттер негізінен кадрлық мәселелерді шешу, жалақыны есептеу, жал­ған аттестаттар беру, тағы да бас­қа қаражат жымқырудың құлағы қылтиятын себептерден шығады.

Рүстем Тоқбергеновтің ай­туын­­­ша, білім саласындағы жем­­­­­қорлық фактілері анық­тал­ған Абай облысының 6 ауда­­ны бо­йынша 3 директор, 6 есеп­ші, 1 экономистің ісі әш­кере­ле­­ніп отыр. Атап айт­қанда, Семей қ­а­ласында, Абай, Аягөз, Жар­­ма, Көкпекті және Үржар аудан­­­дарында орын алған. Мем­ле­кет қаржысын та­лан-таражға салу­дың жалпы сомасы 19,7 млн тең­геге жеткен.

Мәселен, Жарма аудандық сотының үкімімен мектепке дейінгі мекеме есепшісі 2,4 млн теңге мөлшерінде бюджет қаражатын құмға сіңген судай еткені үшін айыпталып отыр. Оған 2,5 жыл мерзімге бас бос­тандығынан айыру түріндегі жаза тағайындалғанымен, жас баланы тәрбиелеп отырғаны ескеріліп, жазаны өтеу мерзімі 5 жылға шегерілді. Бірақ сот үкімі әлі заңды күшіне енген жоқ. Білім саласында сыбайлас жемқорлық фактілерінің тамыр жаюына ме­кеме басшы­ларының салғырттығы да се­беп­ болып отыр. Қар­жылық қи­тыр­қылықтарды оның қол астын­дағы есепшілері жүзеге асы­ратындығы соның бір дәлелі. Тағы да сол, Жарма ауда­нын­да білім беру мекемесінің есеп­шісі басшысының элек­трон­дық қол­таңбасы арқылы үйде жұ­мыс істеп, бюджет қаражатын «жұтып қойғанына» не дерсіз?

Жалпы, білім саласындағы жемқорлықтың одан әрі де жал­ғаса бермеуі үшін қандай қа­дам­дарды қолданған дұрыс? Рүстем Тоқбергенов бұл тұрғыда бір­неше ұсынысты ортаға сал­ды. Алдымен бюджеттік өті­німдерді қалыптастыру үде­рісін автоматтандыру қажет. «Со­нымен қатар барлық білім бе­ру мекемесіне арналған бух­галтерлік есепті жүргізудің бір­ыңғай жүйесін қолданысқа ен­гізу керектігі байқалып тұр. Тағы бір өзекті мәселе – «жал­ған орындарды» болдыр­майтын жұмысшы персоналын бақылауды автомат­тан­ды­ру. Білім басқармасы­­ның жаны­нан ішкі аудит қызме­­тін құру­ды қолға алсақ, сала­да­ғы сы­бай­ластыққа тосқауыл қоя ала­ты­нымыз анық», дей­ді ­Р.Тоқ­бергенов.

Абай облысы