Солтүстік газға мұқтаж

Үш айдың ішінде депутатқа біраз жұмысты бітіріп тастамадың деп сын таға алмайсың, бірақ алғашқы қарқын, заң шығаруға құштарлық кейінгі жұмыс сапасына да әсер етері сөзсіз. Әзірге Аграрлық комитет арқылы екі заң жобасы жалпы отырыстың бірінші оқы­лы­мы­нан өткен екен, енді күзгі сессияда екінші оқылымға да­йын­дал­мақ­шы. Бұл уақыт­та басқа комитеттер қарастыратын жұ­мыс топ­та­рындағы тал­­қылауларға қа­тыс­қан. Осы үш ай­дағы мақұлданып, қа­былданған құ­жаттар арасында депутат үшін ең ма­ңыз­дысы – «Заңсыз ием­денілген ак­тив­­­терді мемлекетке қайтару туралы» заң. Бұл құжат бойынша бұрынғы төрт заңға өзгертулер мен то­лық­тыру­лар енгізілген қосарланған заң жо­ба­­лары да қабылданғанын айтқан Еркебұлан Мәмбетов құжаттардың ба­рынша кеңінен талқыланғанын айтты. Мемлекет басшысының жақында бұл заңға қол қойғаны белгілі. «Енді заң нақты істе қолданылып, халықты алаң­датқан көп сұраққа жауап беріледі деп сенеміз. Заңсыз кім көрінгеннің қо­лында кеткен дүниелер мемлекетке қай­тарылар деген үміттеміз», дейді депутат.

Әрине, депутаттардың заң шығару жұ­мыстарынан басқа азаматтарды жеке мәсе­лелері бойынша қабылдаулар өткізуі, көшпелі отырыстармен елдің түрлі шет аймақтарға іссапарларға шығуы және т.б. жұмыстары толып жатыр. Бірақ со­лар­дың ішіндегі маңыздыларының бірі – Үкімет орында­­­рына депутаттық сауалдар жолдау. Бұл депутатқа берілген үлкен ар­тық­шылық, себебі Үкімет мү­ше­лері де­путаттардың сауалдарына белгілі уақытта міндетті түрде жауап беруге тиіс. Өкінішке қарай, «ескі Үкіметте» депутаттардың сауалдарына жүрдім-бардым қарап, жалтарма жауап бере салатындығы көп кездесетін. Бірақ Жаңа Қазақстанда мұндай салғырттыққа жол берілмеуі керек. Депутаттар буынсыз жерге пышақ ұрмайды, олар да елдің жайын, экономиканың мүмкіндігін, халықтың проблемасын білген соң сауал жолдайды.

Осыдан біраз уақыт бұрын Еркебұлан Мәмбетов Солтүстік Қазақ­стан­ға газ жет­кізу туралы мәселе кө­тер­ді. Бұл мә­се­ленің айтылғанына біраз жылдың жүзі болған. Нақтырақ айтсақ ауызға алына бастағанына жиыр­ма жыл болып қалды. Бірақ мә­се­ле сөзден аспайды, істелген нақты жұмыс жоқ. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2021 жылдың 17 маусымында еліміздің газ саласын дамыту мәселесі жөнінде өткізген кеңесте: «Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарын толық газдандыру – мемлекеттік маңызға ие мәселе. Кемінде екі тәсіл бар: «Са­ры­арқа» магистральді газ құбырын жал­ғастыру немесе Ресей газ тасымалдау жүйесіне қосылу. Екі нұсқаның да өзіндік плюсі мен минусы бар. Үкімет өңірлердің әкімдіктерімен бірлесіп, жа­қын арада таңдау жасауға тиіс», деген еді. Мемлекет басшысының осы сөзіне сүйенген депутат: «Қызылорда-Жезқазған-Қарағанды-Теміртау-Ас­та­на» бағытында 1 061 шақырымға со­зылған «Сарыарқа» магистральді газ құбырының бірінші кезеңі бір жыл­дан астам уақыт ішінде салынып, пай­да­лануға берілді. Енді осы жобаның жоғарыдағы бағыттан екі еседей қысқа – Ақмола мен Солтүстік Қазақстан облысына тартылатын ІІ-ІІІ кезеңінің құрылысын да барынша жеделдету мүмкіндігін неге қарастырмасқа деген» орынды мәселе көтеріп отыр.

«Бұл жоба іске асса Солтүстік өңір халқының өмір сүру сапасы артып, экономиканың қарқынды дамуы жеделдеп, экологиялық ахуалы да жақсарар еді. Бұл жоба тіпті оңтүстік өңірлерден қоныс аударушылар мен шет мемлекеттерден көшіп келіп жатқан қандастар үшін өңірдің тартымдылығын арттырар еді, сонымен бірге жергілікті тұрғындардың көші-қонын да азайтып, облыстағы демографиялық ахуал­ды тұрақтандыруға оң әсерін тигізер еді» делінген сауалда. Сауал соңында депутат: «Осы айтылғанның негізінде Үкіметке Солтүстік Қазақстан облы­сын газдандыру мәселесін тезде­тіп шешуді ұсынамын. Бұл – Мем­ле­кет басшысының тапсырмасы еке­нін ұмытпауымыз қажет. Сонымен қа­тар адамдардың өмір сүруі үшін қо­лайлы жағдай жасау және сапалы инфрақұрылыммен қамтамасыз ету мәсе­лесі «Amanat» партиясының 2023-2027 жылдарғы «Халықпен бірге» атты сай­лауалды бағдарламасында қарас­ты­рыл­ған», деген.

Алайда депутаттық сауал жолданған Премьер-министрдің бірінші орынбасары Роман Склярдың жауабы «Баяғы жартас – бір жартастан» аспаған. Жа­уапта «Сарыарқа» магистральдік газ құ­быры (МГҚ) мен «Бейнеу-Бозой-Шымкент» газ құбыры бірлесетінін айтып, енді «Сарыарқаға» Ақмола мен Солтүстікті қосса «еліміздің оңтүстік өңір­лерін газбен жабдықтайтын негізгі газ артериясының тұрақты жұмы­сы­ның бұзылуына әкелуі мүмкін» де­ген сенімсіз болжал айтады. Осы «анау мүмкін, мынау мүмкін» деген сияқ­ты тобанаяқтық ел экономика­сын 30 жылдан бері аяқтан шалып тұр­ған сенімсіздік екені сөзсіз. Әй­теуір депу­тат­тардың үмітін үзбес үшін Р.Скляр жауабын «Техникалық мүм­кін­дік­тер айқындалғаннан кейін оң­тайлы нұсқа әзірленетін болады» деген сүйкейсалды жауаппен аяқтапты.

Сонымен бұл жауаптан Ақмола мен Солтүстік Қазақстан облыстары хал­қының оңайлықпен газға қол жеткізе алмасы көрініп тұр. Бірақ депутат Еркебұлан Мәмбетов мәселені аяқсыз қалдырмай, әлі де түбірлейтінін айтады. Өңірді газдандыру мәселесі сал­ғырт шенеуніктердің шала жауабында қалмас деген үміттеміз.

Солтүстік Қазақстан облысы