Мегаполис медицинасының сапасы

Жаңа өмір сыйлаған қондырғы

Мәселен, жуырда қаладағы «Жүрек орталығында» мамандар өте керемет опе­рациялық әдісті орындады. Соның көмегімен ағзадағы ең маңызды органын алмастыруды қажет ететін науқасқа дәрігерлер LVAD қондырғысын орнатып берді. Науқас – 60 жастағы кісі. Дәрі­герлер операцияның сәтті өткенін айтып, мұндай операция асқан шеберлікті талап ететінін және оның жоғары технологиялы хирургиялық амалға жататынын жасырмады.

Операциядан шыққан науқас «Жүрек орталығында» білікті кардиологтардың бақылауына алынды. Дәрігерлердің мәлімдеуінше, жасанды қондырғы ар­қылы енді науқастың жүрек қызметі жақ­сара түседі. Жалпы мұндай ағзаға қондырылатын құрылғыны мамандар ауыр халге шалдыққан науқастарға кар­дио­хирургиялық жолмен бұған дейін де орнатқан. Ресми дерекке сүйенсек, жер­гілікті кардиологтар осы күнге дейін 10 науқастың жүрек қызметін LVAD аппараты арқылы жақсартып берген.

«Жүрек жеткіліксіздігі ауруына шал­дыққан науқастар қимыл-әрекет еткен кезде ентігіп, әлсіреп қалады. Тіпті 10-15 қадам жасағанның өзінде тынысы тарыла түседі, сондықтан көбінесе олар бір бөлменің ішінде қамалып өмір сүруге мәжбүр болады. Ал LVAD имплантациясы мұндай науқастардың жүрегінде қанды қажетті деңгейде айналдырып, қалыпты өмірге оралуына, қо­ғамдық орындарда жұмыс істеуіне, тіпті спорт­пен шұғылдануына мүмкіндік береді. Опе­рацияға алынған науқас операция­ның ертеңіне-ақ орнынан тұрып, ары-бері кішкене қадам жасап, қимыл­­дап, әрекет ете бастады», деді «Жүрек орта­лығы­ның» жүрек жеткіліксіздігі бойынша координатор-дәрігері Айнаш Балабекова.

Сонымен бірге маман әлемде өлім-жі­тім бойынша бірінші орында жүрек, қан-тамыр аурулары тұратынын мә­лім­деді. Осылай дей келе, азаматтарды саламатты өмір салтын ұстануға, алкогольдік ішімдік ішу, шылым шегу секілді жаман әдеттерден бойды аулақ ұстауға шақырды. Бұған қоса тым майлы тағамдарға әуес болмай, қимыл-қоз­ғалысқа, спорттың жеңіл түрлеріне көбірек ден қою қажеттігін ескертті.

Қызылша – қауіпті дерт

Осыдан біраз күн бұрын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бастамасымен шетелдік сарапшылар Шымкентке арнайы жұмыс сапарымен келді. Іскерлік сапар аясында білікті медицина мамандары қызылша ауруының алдын алу мен емдеу жолдары турасында халықаралық шеберлік сабағын өткізді.

ДДҰ-ның өкілдері мен халықаралық сарапшылар алғашқы жұмыс күні қала­дағы медицина ұйымдарын аралап, жұмыс барысымен танысты. Халық­тың денсаулығын жақсартуға бағыт­талған ауқымды іс-шараға тек жер­гілікті ақ желеңділер ғана емес, еліміз­дің жеті өңірінен, тіпті көршілес Өзбек­стан мен Қырғызстаннан да эпидемиологтар, медициналық университет оқыту­шылары, сондай-ақ Денсаулық сақ­тау министрлігінің өкілдері қатысты. Доктор Хосе Хаган, Роберта Пасторе, Минал Пател, Тэун Ян секілді Еуропалық одақтың халықаралық сарапшылары спикер ретінде баяндама жасап, бүгінгі заманда адамзатты толғандырған түрлі ауруды емдеудің жаңа әдіс-тәсілдері бойынша тәжірибе алмасып, ойын ортаға салды.

Біліктілікті арттыруға арналған үш күн­дік оқыту барысында тренингке қатысу­шылар төрт бағыт бойынша ілім алды. Со­ның ішінде иммундау дерек­терін жинау мен талдау дағдыларын игеріп, эпидемиялық жағдайды бақылаудың тың жолдарын меңгерді. Мұнан кейін иммундауға жататын халық арасындағы бағдарламаның тиімділігі баяндалды, қауіп-қатері талқыға салынды. Мұнан өзге өңірлердегі жұқпалы аурулардың өршу қаупі де мамандар тарапынан сараланып, инфекциялық аурудың алдын алу жолдары қарастырылды.

Сарапшылар сөзімен айтсақ, қазіргі таңда Орталық Азия аумағында қызылша ауруы тұрақсыз эпидемиялық жағ­дай тудырып отыр. Яғни соңғы статис­­­ти­ка­лық дерек бойынша қызылшамен сыр­қаттанғандар санының өскені бай­қала­ды. Мұны мамандар бірінші кезекте пандемиямен және вакцинациялаудың төмендігімен байланыстырады. Дүние­жүзілік денсаулық сақтау ұйымы өкіл­дерінің пікірінше, қызылшаға қарсы иммундауды күшейту әлем бойынша осы аурудың алдын алудың нақты кепілі саналады.

Израильде біліктілігін арттырады

ДДҰ-ның мамандары Шымкентке тәжіри­бе алмасуға әріптестерімен қызылша дертінің алдын алып, тиімді күресу тәсілдері бойынша пікір бөлісуге келсе, шаһардың медицина мекемесі маман­дарының бір бөлігі Израиль мемлекетіне біліктілікті арттыру мақсатында барды. Қалалық денсаулық сақтау басқарма­сының басшысы Нұрлыбек Асылбековтің айтуынша, бұл жергілікті дәрігерлердің білім мен тәжірибелерін кеңейту үшін қажет. Сонымен бірге алдағы уақытта мол тәжірибе жинап қайтқан мамандар үшінші мегаполис медицинасының сапасын арттыруға зор серпін берері сөзсіз.

Бүгінгі таңда шетелде оқуда жүрген дәрігерлер жедел медициналық көмек, ана мен бала саулығын жақсарту мен емдеу жұмыстары бойынша шеберліктерін шыңдап жатыр. Оқу мақсатындағы іс-сапар екі аптаға жалғасады. Жалпы, шымкенттік дәрігерлер осы жылдың тамыз, қыркүйек, қазан айларында үш топқа бөлініп, Израиль елінде медициналық білімі мен біліктілігін арттырып қайтуға жіберілетінін атап өткен жөн. Өз кезегінде бірінші топтағы мамандар аталған мемлекеттің беделді медициналық ұйымдарында кәсіби шеберліктерін шыңдаумен айналысып жүр. Израильге білімін жетілдіру үшін барған топтың құрамында реаниматолог, пульмонолог, акушер-гинеколог, кардиолог, педиатр секілді дәрігерлер бар. Жалпы, санын қосқанда 44 медицина қызметкері шетелге аттанды.

«Өздеріңіз білесіздер, Израиль – әлемдегі медицина индустриясы дамыған мемлекет. Тіпті ерте заман­нан еврей халқы адамды емдеудің құпия сырын жетік білген. Ал бүгінгі цифрлық заман дәуірінде Израиль жаңа технологияның көмегімен медицина саласында тіптен алға озып шықты. Сондықтан адам денсаулығын жақсарту мәселесінде жетістіктерге жеткен елмен әріптестік байланыс орнату отандық медицина үшін өте үлкен тәжірибе болмақ. Израильде білімін толықтырып келген мамандар жергілікті әріптестеріне бар білгенін үйретсе, мегаполистің ден­саулық сақтау саласы алдағы уақытта сапа жағынан бір сатыға жоғарылайды деген сенімдеміз. «Жүз естігеннен бір көрген артық» демекші, Израильдің медицинасы тамаша екенін білгенімізбен, нақты тәжірибеде көрмеген едік. Енді әріптестік байланыстың нәтижесінде мұндай мүмкіндікті өз тәжірибеміз арқылы байқап көруге керемет сәт туды. Жалпы тек медицинада емес, кез келген салада өзара тәжірибе алмасу кәсіби біліктілікті арттыруға, мамандардың озық технологияларды бір-бірінен үйренуіне көмегін тигізеді. Сол себепті бұл бас­тама үлкен қолдау тауып отыр», деді мегаполистің бас дәрігері Н.Асылбеков.

GPS навигациясының көмегі

Өз кезегінде Шымкентте медицина қызметін халыққа барынша қолжетімді ету мақсатындағы жұмыстар жалғасып жатыр. Мәселен, бұл қатарда медбикелерді GPS құрылғысымен қамтамасыз ететін жаңа бастаманы атап өтуге болады. Бүгінгі таңда емханадағы орта медицина қызметкерлері өздеріне тиесілі учаскелерді аралау барысында алдынан ауруы асқынған немесе денсаулығы күрт нашарлаған науқастар шығып қалса, дереу қолындағы құрылғының көмегімен қажетті дәрігерді шақыртып бере алады. Қазіргі уақытта осы GPS навигациясымен қаладағы №6 емхананың медбикелері жұмыс істеуге кірісті. Жаңа құрылғылар 36 маманның қолында жүр. Сонымен бірге осы аппарат арқылы монитордан емхананың аумағында тіркеуде тұрған азаматтардың нақты мекенжайлары мен науқастар туралы деректер көрініп тұрады. Цифрлы жүйеге негізделген аппарат дәрігерлерге халықтан келіп түсетін өтініш-шағымдарды мүмкіндігінше азайтуға, бала өлімін болдырмауға, медициналық көмекті дер кезінде және өз деңгейінде көрсетуге, тіпті, әлеуметтік мәселелердің шешілуіне оң ықпалын тигізуге көмектеседі.

«Қалалық №6 емханада мамыр айы­нан бастап үздік озық тәжірибелік орталығына көшу бойынша дайындық жұмыстары басталды. Осы мақсатқа орай аймақтық медбикелерге әмбебап прогрессивті патронаж моделін толық енгізуге GPS навигациясы іске қосылды. Қазіргі таңда емханада жұмыс істейтін 40-қа жуық медбике аталған навигациялық құралмен толық қамтамасыз етілді. Жаңа технологияның көмегімен медицина сапасын жақсартсақ деген жоспарымыз бар. Бұл бірінші кезекте ана мен бала өлімін азайтуды және науқастардың сапалы медициналық көмекке уақытылы жүгініп отыруын көздейді. Алға қойған жоспарды іске асыру мақсатында қазір аймақтық медбикелер учаскелерді аралау кезінде кішкентай бүлдіршіндердің аулада ойнап жүріп денсаулығына қауіп туғызатын жарақат алып қалмауы үшін олардың ата-аналарына түсіндіру жұмыстарын жүргізіп жатыр.

Сондай-ақ GPS навигациясының бір пайдасы динамикалық бақылауда тұратын азаматтарды жоспарлы профи­лактикалық тексеруге шақыру мәселе­сінде медбикелердің жұмысын жеңіл­де­теді. Жаңа құрылғының ұтымды жері, егер пациенттер арасында шұғыл меди­ци­налық көмек туындаған жағдайда GPS навигациясының батырмасын басу арқылы бас дәрігердің орынбасары­на, бөлім меңгерушісі мен бас медбикенің телефонына шақырту келіп түседі. Сол шақыртуға қарай дер кезінде медици­на­лық көмек көрсетіледі. Сондай-ақ GPS навигациясының тигізер пайдасы жұмыс сапасын жақсартуға ықпалы зор. Яғни, құрылғы арқылы медицина қыз­меткерлерінің учаскелерді аралау бары­сындағы әрбір жүрген бағыттары бел­гіленіп отырады. Цифрлық жүйе қол­данылмаған бұрынғы уақытта маман­дар­дың өз аумағын қаншалықты аралап, нау­қастардың үйіне барғанын анықтау қиын болатын. Жаңа қондырғы бұл істі жеңілдетіп, медициналық қызмет са­пасында ашықтық пен мөлдірлікті қам­та­масыз етті. Ендігі жерде қызмет­керлер бақылаудың бар екенін білген соң жұ­мыс сапасына да барынша мән береді деген ойдамыз», деді қалалық №6 ем­ха­на бас дәрігерінің орынбасары Дастан Жораев.

Сонымен қатар маманның айтуын­ша, емханада үздік тәжірибелік орталық жуырда жұмысын бастады. Бұл келуші науқастар тарапынан көрсетіліп жатқан медициналық қызмет сапасына қатысты шағымдарды азайтуға, денсаулық сақ­тау саласы бойынша емханаға бө­лінген қаражатты толық игеру жө­ніндегі жұ­мыстарды жүйелі атқаруға бағыт­талған. Осы орталық арқылы әрі дәрігерлер жекелеген азаматтардың денсаулығын жіті бақылауға алады. Өз кезегінде осы аталған бастамаларды қолға алуға тиісті қаражат міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының қаржысын дұрыс игерудің нәтижесінде табылып отыр. Егер емдеу мекемесі сызықты межеден асып кетпесе, үнемделген қаражатты тиісті құрал-жабдықтар сатып алуға, қызмет­керлерге үстемеақы төлеуге, жалпы медицина сапасын арттыруға байланысты кез келген бастаманы қаржыландыруға құқылы. Емхана өкілінің айтуынша бүгінгі таңда медицина ұйымы 80 пайызға керекті құралдармен жабдықталған.

Қорыта айтқанда, мегаполисте тек меди­цинаның сапалы қызметіне ғана емес, сонымен бірге фармацевтика са­ласы мен медициналық құрал-жабдық­тардың өндірісіне де айрықша көңіл бөлініп отыр. Мәселен, «Тассай» индус­триалды аймағында орналасқан «ЭКО ФАРМ» ЖШС кәсіпорны бүгінде ме­дициналық бұйымдар мен жеке қорғаныс құралдарынан қорғаныш киімдерін, обаға қарсы жиынтықтар мен маскаларды шығаруда үлкен нарыққа жол ашты. Заманауи үлгіде жабдықталған өндіріс орны аталған жобаны іске асыруға жалпы құны 3,4 млрд теңге жұмсады. Кәсіпорын жылына 600 мың дана қорғаныс киімдерін 17 түрлі үлгіде шығарады. Оның сыртында медициналық киім мен ішкиімнің 500 мың данасы, медициналық маскалар мен респираторлардың 100 млн данасы, медициналық қорғаныс көзілдірігінің 1 млн данасы бар. «ЭКО ФАРМ» өнім­деріне, әсіресе, ішкі нарықтан Астана, Алматы, Түркістан, Қарағанды қала­ларынан сұраныс көп түсіп жатыр. Сонымен бірге зауыт басшылығы қазір таңда көрші елдермен де тапсырыс қабылдау бойынша тиісті келісімшарттар жасалып жатқанын жеткізді. 1,5 гектарға жуық аумақты алып жатқан кәсіпорында осы күнде 250-ден аса адам еңбек етеді.