Шаруашылық • 18 Қыркүйек, 2023

Астықты құтқару амалы

217 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Жаз бойы жауынның ала-құла жауғанына қарамастан сол­түс­тік­қазақстандықтар біршама жақсы астық өсірді. Облыс әкімінің бірінші орынбасары Марат Тасмағамбетовтің айтуына қарағанда, орта есеппен кемінде гектарынан 12-13 центнерден астық жинауға үміт бар еді. Бірақ тамыздың аяғы мен қыркүйектің басында үзіліссіз жауған жаңбыр диқанның көңіл-күйін түсіріп кетті. Дестеге түскен астық та, дәні де өніп кетіп жатыр. Күн сәл ашылғанда дестені ауда­румен айналысып жатқандар көп. Алқапқа комбайн оңайлықпен кіре алмайды, жауын жерді езіп жіберген.

Астықты құтқару амалы

Тамыздың соңғы онкүндігіндегі үзі­ліссіз жауын 51,9 мм болып нор­ма­дан 108 пайызға асқан. Ал қыр­күйектің алғашқы декада­сын­да­ғы жаңбыр нормадан 54 пайызға көтерілген.

Астық жинауға барлық мүмкін­дік бар еді, ол туралы «Еге­мен­ге» толық жазған болатынбыз. («Egemen Qazaqstan», 04.09.2023 жыл). Жалғыз көңіл көтерерлік жайт, қазір астықтың сатып алу баға­сы көтеріліп, 95 АҚШ доллары деңгейіне жетіп отыр.

Облыстық мәслихаттың сессиясында депутаттар алдында сөйлеген сө­зінде облыс әкімінің бірінші орын­басары «Үш аптадан бері ауа райының қолайсыздығы бізге орақ науқанын жүргізуге кедергі болып тұр. Ашық болған соңғы күн­дер­де ғана диқандар жиын-терім­ге қауырт кірісті. Алайда астық­тың сапасы ылғалдың артуынан на­шарлауда. Осыған байланысты Ауыл шаруа­шы­лығы министрлігінің алдына нақты мәселелер қойдық. Қазіргі, ылғалдылығы 20 пайыз астықты құрғатып, ең болмаса 14-15 пайызға жеткізуіміз керек. Ол үшін жеңіл­детілген бағамен қосымша ЖЖМ-ның (жанар-жағар май) жаңа көлемі босатылуы керек. Бұларды астық қабылдау пункттері, қырмандар мен элеваторлар қолданып, астықты құрғату жұмыстарына жұмсайды», деді ол.

Жеңілдетілген баға дегеніміз – ЖЖМ-ның литрін 250 теңгеден босату деген сөз. Осыған дейін орақ науқанына осы бағамен ЖЖМ жеткілікті көлемде босатылған. Енді астықты құрғату жұмыстарына да осы бағамен ЖЖМ босатуды сұраған өтініш министрлікке аттандырылыпты. Сонымен қатар астық қабылдаудың сапалық нормасын өзгерту де ұсынылған. Бұрынғы қатаң норма сәл жұмсартылмаса, диқанның еңбегі еш болуы мүмкін. Ал «ҚазАгроҚаржы» және Азық-түлік корпорациясынан қосымша субси­диялар сұрауға өтініш беріл­ген. Сатып алу бағасы да қайта қарас­тырып, диқанның еңбегін ақтау­ды ескеру сұралған.

Аққайың ауданындағы «Астра­хан» ЖШС – облыстағы үлкен ауыл­шаруашылық кәсіпорын­да­­рының бірі. Олар жыл сайын 7 мың гектар жерге астық егеді. Шаруа­­­­шылық директоры Жанархан Маке­­новтің айтуына қарағанда олар­дың алқаптарында биыл да жақсы астық шығыпты. Алайда ауа райы қолбайлау болып, өсіріл­ген астықтың әлі 20 пайыздайы жиналмаған екен. «Алдымен 10 күн бойы үзіліссіз жаңбыр жау­ды, сәл тыныстаған соң тағы 5 күн бойы толассыз жау­­­ды. Әрбір жылт еткен сәтті күнді пайдаланып қалуға тырысудамыз. Жалпы астық шығымдылығы жаман емес, үшін­ші сыныптан төмені жоқ. Бәрін де Азық-түлік корпорациясына өткізудеміз», деді ол. Осы Аққайың ауданындағы «Смирнов элеваторы» – 100 мың тоннаға дейін астық қабылдай алатын іргелі кәсіпорын. Қазір оған 30 мың тоннадан артық астық түсіпті. Кәсіпорын директоры Владимир Непушкиннің айтуына қарағанда, күніне 1 500-2 000 тоннадай астық қабылдап жатыр екен. «Түсіп жатқан астықтың сапасы соншалық жаман деп айтпаймын. Ылғалдылығы көбірек екені рас, бірақ кептіру жұмыстарын атқарып, үшінші сыныпқа жеткізуге болады», деді ол.

Марат Тасмағамбетов депутат­тар­дың алдында сөйлеген сөзінде синоптиктердің алдағы екі аптада күннің ашық болатынын айтқанын жеткізіп, осы уақытта астықты то­лық жинап алармыз деген үміт білдірді.

 

Солтүстік Қазақстан облысы