Ондағы құжаттың мақсаты – жобаның қазіргі мәртебесі мен осы жылдың соңына дейін күтілетін нәтижелері туралы мәліметтер енгізілген. Цифрлық валюталарды іске асыру саласындағы өзге де мемлекеттердің тәжірибесіне шолу жасай келіп, аталған теңге 2025 жылдың соңына дейін 3 фазада енгізілетіндігі, жобаны жүзеге асыру жол картасына сәйкес, биылғы жылы бірінші кезеңі іске қосылатыны айтылған. Цифрлық теңге платформасының – тәжірибелі-өнеркәсіптік және зерттеу (R&D) атты екі контуры (даму бағыты) құрылыпты.
«Тәжірибелі-өнеркәсіптік пайдалануда цифрлық теңгені төлем құралы ретінде қолдану үшін барлық базалық сценарий іске асырылып, қаржы нарығына қатысушылармен және қаржы инфрақұрылымының провайдерлерімен интеграциялық байланыс орнатылған. Сондай-ақ смарт-келісімшарттарды пайдалану арқылы бағдарланатын төлем тетігі енгізіледі. Бұл контур ЦТ жүйесінің негізгі міндеті мен оның кейінгі жұмысын жүзеге асыруға арналған.
Зерттеу контуры – орталық банктердің цифрлық валюталарында трансшекаралық есеп айырысулар тестілеуден өтіп, цифрлық активтер индустриясының нарығына қатысушылармен өзара байланыс орнату қарастырылған», дейді банк өкілдері.
Жобаның бірінші фазасын іске асыру қорытындысы осы жылы ұлттық валютаның 30 жылдығына орай, Қазақстан қаржыгерлерінің конгресі аясында шығарылатын болды.
Айта кетерлігі, цифрлық теңге қолма-қол және қолма-қолсыз ақшалардың орнын ауыстыруға бағытталмаған, басқа валюталар секілді қолданыста қатар жүре береді. Аталған теңге қаржылық қызметтердің қолжетімділігін арттырып, инновациялық қаржы өнімдерін жасау үшін жаңа мүмкіндіктер ашатындығы және мемлекеттік шығыстардың тиімділігін еселеп, трансшекаралық төлемдер шығындарын азайтатын болады.
Бұл шешімді қабылдаудан бұрын Ұлттық банк қаржы нарығына қатысушылармен, сарапшылар қауымдастығымен және халықаралық серіктестермен бірлесіп артықшылықтар мен тәуекелдерге кешенді зерттеулер жүргізген.
Осыдан біраз жыл бұрын қазіргі Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібінің министрі Бағдат Мусин цифрлық форматқа көшіруді және мемлекеттік бюджеттен валюта қозғалысын қадағалауды ұсынған болатын. Бұл – жемқорлықпен күресудің ең тиімді жолы. Тек заң жүзінде жұмыс істелу қажеттілігін айтқаны бар еді.
Былтыр Ұлттық банк өкілдері республиканың Жоғары есеп палатасында цифрлық теңге жобасының тұсаукесерін өткізді. Олар цифрлық теңгенің кәдімгі қолма-қол ақшасыз банктік төлемдерден айырмашылығын, халықтың төлем және қаржы қызметтеріне деген қолжетімділігін арттыруды, еліміздің ұлттық төлем жүйесін одан әрі дамыту және жаңғырту мен жаңа сыртқы сын-қатерлерге бейімдеу керектігін түсіндірген еді. Жалпы, цифрлық валютаны енгізу бірқатар бірегей технологиялық сипаттамаларға байланысты еліміздегі ұлттық төлем жүйесінің одан әрі дамуын қамтамасыз етіп, соның ішінде интернетсіз төлем жасау мүмкіндігі де қарастырылған. Ұлттық валютаның үшінші үлгісі ретінде цифрлық теңге сол заңды төлем құралы екендігін және оның бағасы теңге бағамына тең әрі қолма-қол немесе қолма-қол емес ақшаға оңай айырбастауға болады.
2021 жылы Ұлттық банк цифрлық валюта тұжырымдамасының өміршеңдігін тексеру үшін «Цифрлық теңге» қанатқақты жобасын іске қосты. 2022 жылы қаржылық реттеуші цифрлық теңгені енгізудің пайдасы мен шығындарын зерттеді. Цифрлық теңге платформасы – нақты тұтынушылар мен сауда және қызмет көрсету кәсіпорындарымен сынақтан өткеннен соң Цифрлық теңгені енгізудің 2023-2025 жылдарға арналған жол картасы дайындалды.
