Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Жуырда облыс әкімі Ғауез Нұрмұхамбетовтың қатысуымен өткен орақ науқанын талқылаған отырыста барлық астықтың 6,8 пайызы ғана жиналмай тұрғаны туралы ақпар берілді.
Тамыз айының басынан облыс диқандары орақ науқанына қауырт кірісіп, үздіксіз жауған жауынға дейін 900 мың гектар жердің астығын орып, 1 млн тоннадай дән алған. Содан кейін толассыз жауған жаңбыр диқанның қолын байлады. Облыс әкімінің бірінші орынбасары Марат Тасмағамбетовтің айтуына қарағанда, тамыздың екінші жартысынан бастап үзілмеген жаңбыр 50 мм-ге дейін алқаптарды сулап, қалыпты нормадан 8 пайызға асып кеткен. Ал қыркүйекте жауған жауын 54,2 мм жетіп, норма бойынша түсуге тиісті 28 мм-ден екі есеге жақын асып кеткен. Әрине, мұндай жағдайда солтүстіктің езіліп кететін қара топырақты алқаптарына комбайн кіре алмайды. Сондықтан орылған астық көп жерлерде өсіп кетіп, дәннің сапасын барынша төмендетіп жіберді.
Соған қарамай, арагідік ашық болған 4-5 күнді тиімді пайдаланған диқандар күндіз-түні жұмыс істеп, астықтың негізгі бөлігін жинап алды. Марат Тасмағанбетовтің сөзінше, дәнді дақылдар мен дәнді бұршақ дақылдары егілген алқаптардың 93,2%-ын, яғни 3 млн 174,9 мың гектарына жиналған. Жиналған барлық астықтың көлемі 3,4 млн тонна болып отыр, ал гектар берекелігі 10,8 центнерден айналған.
Алайда бұл жалпы науқанының толық аяқталуына жақын қалды дегенді білдірмесе керек. Өйткені майлы дақылдардың тек 30,5%-ы ғана жиналған, 147,7 мың тонна ғана өнім алынды. Гектар берекелігі де жылдағыдан төмен, 7,1 центнерден айналуда. Халық арасында «екінші нан» атанған картоптың да жиналмаған 23,2 мың гектары бар. Бұл – барлық алқаптың 17,4 пайызы. Көкөністер де толық жиналып болған жоқ, тек 79,5%-ы жиналды. Синоптиктердің болжауына қарағанда алдағы күндерде ауа райы біршама ашық болады. Осы күндерде қалған егіс тегіс жиналар деген үміт бар.
Мемлекет тарапынан шаруаларға қуатты қолдау көрсетілді. Облыс еңбеккерлері әр литрі 250 теңгеден 58,9 мың тонна арзандатылған дизельдік отын алды. Астық қабылдау кәсіпорындары түскен астықты бөгеліссіз қабылдап жатыр. Олар жалпы көлемі 6,9 млн тонна астық қабылдай алатындай мүмкіндікте. Лицензиясы бар астық қабылдау бекеттері бүгінгі таңда 780 мың тонна астық қабылдады. Соның 620 тоннасы – бидай, 88,1 тоннасы – арпа, қалғаны басқа дақылдар. Үшінші класты астықтың үлесі – 58 пайыз. Облыста ылғалды астықты құрғатып, үшінші класты сапаға жеткізетін тәуліктік қуаты 233 мың тонна болатын 317 астық құрғату орындары бар. Оларға да жеңілдетілген бағамен Үкімет 19,7 мың тонна дизельді отын босатты.
«Азық-түлік корпорациясы» АҚ дәннің сатып алу бағасын әлі бекіткен жоқ. 2024 жылдың есебіне 326 мың тонна тұқым қорланды. Бұл – қажетті көлемнің 68,6%-ы
Тұқымның сұрыптық және егу сапасын анықтау үшін облыстық бюджеттен 70 млн теңге бөлінді. Қазір барлық аудандарда осы жұмыстарды атқаратын зертханалар бар. Алдағы жылдың егіс науқаны да назардан тыс қалмаған. Облыс диқандары бүгінге дейін 1,4 млн гектар сүдігер жыртқан.
Отырыста облыс әкімі Ғауез Нұрмұхаметов шаруалардың әр ашық күнді тиімді пайдалануын қамтамасыз ету керектігін атап өтті. Сонымен бірге ол ауыл шаруашылығы басқармасы мен аудан әкімдеріне астықты тәулік бойы қабылдауды ұйымдастыруын тапсырды. «Ауыл шаруашылығы құрылымдарында осы заманғы жабдықталған астық сақтау орындары бар-жоғына сарап жасау керек. Астықтың қоймалар мен элеваторларда бүлінбей сақталуын қамтамасыз етуді қадағалаңыздар», деді. Сонымен қатар Ғ.Нұрмұхамбетов әкімдерге серіктестіктер мен қожалықтар жұмысшыларын еңбек жағдайын, қауіпсіздік шараларын, еңбекақыны уақтылы төлеуін бақылауды тапсырды.
Солтүстік Қазақстан облысы
