Еуропа одағындағы стратегиялық серіктес ел

Тарихи сапар

Келіссөз алдында Қасым-Жомарт Тоқаев пен Эмманюэль Макрон бір-біріне ресми делегация мүшелерін таныс­­тырды. Құрмет қарауылының бас­тығы мемлекеттер басшыларына рапорт беріп, екі елдің әнұрандары шыр­қалды. Содан кейін президенттер шағын құрамда келіс­сөз жүргізу үшін Шығыс залына барды.

Қасым-Жомарт Тоқаев Эмманюэль Макронға ілтипат білдіріп, жылы қарсы алды.

– Президент мырза, біз үшін бүгін үлкен оқиға. Сіздің сапарыңызды бәріміз құптаймыз. Менің шақыруымды қабыл алып, Қазақстанға ресми сапармен келгеніңіз үшін алғыс айтамын. Қазақстан мен Франция арасындағы ынтымақтастық жақсы дамып келе жатыр. Дегенмен екіжақты қарым-қаты­насқа тың серпін беру керек. Сон­дықтан сіздің сапарыңызды тарихи, өте маңызды деп айтуға болады. Бүгінгі келіссөздер нәтижелі болатынына сенімдімін. Оған ешқандай күмәнім жоқ, – деді Президент.

Мемлекет басшысы Франция Қазақ­станның Еуропа одағындағы басты және сенімді серіктесі, сондай-ақ ел экономикасының ірі инвесторының бірі екенін атап өтті.

Өз кезегінде Эмманюэль Макрон Қазақ­стан мен Франция арасындағы байла­ныстарға жоғары баға берді.

– Президент мырза, ресми сапар­мен келуге шақырғаныңыз үшін алғыс айтамын. Астанаға келіп, Сізбен жүз­десіп отырғаныма қуаныштымын. Осы сапарды ұйымдастырғаныңызға ризашылығымды білдіремін. Бұл сапар біздің екіжақты серіктестігіміз үшін маңызды жылмен тұспа-тұс келіп отыр. Бүгін біз өзекті халықаралық мәсе­лелер бойынша пікір алмасып, БҰҰ Жарғысын, соның ішінде аумақ­тық тұтастық, ұлттық тәуелсіздік қағидат­тарын сақтауға бейілді екенімізді тағы да нақтылай аламыз. Сонымен қатар екіжақты ынтымақтастық мәселе­лерін талқылаймыз. Біз экономикалық тұрғыдан серіктес елдерміз. Сондай-ақ Қазақстан мен Франция арасындағы экономикалық-стратегиялық әріптес­ті­гімізді одан әрі дамыта түсетін ма­ңыз­ды келісімдерге қол қоямыз. Сізбен жүздесіп, ортақ күн тәртібін талқылау мүмкіндігі туғаны үшін қуаныштымын, – деді Франция Президенті.

Мемлекеттер басшылары қазақ-фран­цуз стратегиялық серік­тес­тігі­нің қазіргі жай-күйі мен даму перс­­­пективаларын талқылады. Саяси диалогті нығайтуға, сауда-экономикалық, инвестициялық, энергетикалық, көлік-логистика­лық және мәдени-гуманитарлық сала­лар­дағы ынтымақтастықты кеңейтуге ерекше назар аударылды. Бұдан бөлек, Қасым-Жомарт Тоқаев пен Эмманюэль Макрон халықаралық және өңірлік күн тәртібіндегі өзекті мәселелер жөнінде пікір алмасты.

Тауар айналымы 4 миллиард долларға жетті

Екіжақты кездесуден кейін Қасым-Жомарт Тоқаев пен Эмманюэль Макрон екі мемлекеттің ресми делега­ция­ларының қатысуымен кеңейтілген құрамда келіссөз жүргізді. Мемлекет басшысы Франция Президентінің Астанаға алғашқы сапары екіжақты қарым-қатынасты дамытуға тың серпін беретінін және көпжақты ынтымақ­тас­тықты мүлде жаңа деңгейге шығаруға мүмкіндік жасайтынын атап өтті.

– Франция – Қазақстанның Еуропа­ одағындағы маңызды әрі сенімді серік­тесі. Былтыр өзара тауар айналымы 30 па­йызға өсіп, 4 миллиард долларға жетті. Биылғы сегіз айда екіжақты сауда-саттық көлемі өткен жылмен салыс­тыр­ғанда 21 пайызға артты, яғни 2,7 миллиард долларды құрады, – деді Президент.

Мемлекет басшысының айтуынша, Франция бұған дейін ел экономикасына шамамен 18,7 миллиард долларға жуық инвестиция салған. Энергетика, құрылыс, аэроғарыш, фармацевтика, тау-кен және химия өнеркәсібі, машина жасау салаларында бірлескен жобалар жүзеге асырылып жатыр.

Осы ретте Қасым-Жомарт Тоқаев Эмманюэль Макронның өзара тиімді қарым-қатынастарды дамытуға қосқан жеке үлесін ерекше атап өтіп, екі ел халық­­тарының игілігі жолындағы ынты­­мақтастықты одан әрі нығайтуға Қазақ­станның дайын екенін жеткізді.

Келіссөз барысында тараптар жасыл энергетика, логистика, транзит, ауыл шаруашылығы, денсаулық сақтау, цифр­ландыру және білім беру салаларындағы алдағы ықпалдастықтың басым бағыт­тарын айқындады. Мемлекет басшысы мәдени байланыстарды дамытуға ерекше назар аударып, француз мәдениеті мен тілін Қазақстанда ілгерілету қажет екенін айтты.

Өз кезегінде Эмманюэль Макрон екі ел арасындағы Стратегиялық әріптестік туралы келісімнің қабылданғанына 15 жыл толғанын атап өтіп, Францияның өзара мүддені көздейтін түрлі сала­дағы екіжақты байланыстарды одан әрі нығайтуға ниетті екенін жеткізді.

– Екіжақты экономикалық қарым-қатынастар, соның ішінде ауыл ша­руа­шылығы, энергетика, жаңартылатын энергетика салаларындағы байланыстар алдағы уақытта тың серпінмен дамиды деп ойлаймын. Біз бұрынғы жобаларға да, жаңа бастамаларға да инвестиция салу­ды қолдаймыз. Бүгін өте өзекті мәселе­лер­ді талқыладық. Бұдан бөлек мәдени-гуманитарлық ынтымақтастығымыз да қарқынды дамып келеді. Білім-ғылым салаларында нақты келісім бар. 2024 жылдың қыркүйек айынан бастап Қазақ-француз университеті өз жұмысын бас­тайды, – деді Франция Президенті.

Сонымен қатар екі ел басшылары өңірлік және жаһандық күн тәртібіндегі негізгі мәселелерге қатысты тұрақты қарым-қатынастың маңыздылығына назар аударып, халықаралық ұйымдар аясындағы диалогті тереңдету қажет екенін атап өтті.

Ынтымақтастықты дамыту – ортақ міндет

Екіжақты келіссөздерден кейін Мем­лекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Франция Президенті Эмманюэль Макрон бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері үшін бірлескен мәлімдеме жасады. Президент, ең алдымен, шақыруын қабыл алып, Қазақстанға ресми сапармен келгені үшін Эмманюэль Макронға алғыс айтты. Сондай-ақ Францияны Қазақстанның Еуропадағы өте маңызды әрі сенімді серіктесі ретінде атап өтті.

– Биыл екі ел арасындағы Страте­гиялық әріптестік туралы келісімге қол қойыл­ғанына 15 жыл толды. Достық пен өзара қолдауға негізделген осы ынты­мақтастықты одан әрі нығайту – ортақ міндетіміз. Біз бірге күш жұмылдырып, көздеген мақсатқа жетеміз. Мен бұған кәміл сенемін. Сондықтан бүгінгі сапардың мән-маңызы айрықша, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы Президент Эмман­юэль Макронмен мазмұнды келіссөз жүргізіп, екіжақты байланысты нығайту жөнінде нақты келісімдерге қол жеткізгеніне назар аударды.

– Франция – Қазақстанның ең ірі сау­да серіктесінің бірі. Биылғы сегіз ай ішінде сауда-саттық көлемі өткен жыл­мен салыстырғанда 21 пайызға өсті. Яғни 2,7 миллиард долларға жетті. Сон­дай-ақ Франция негізгі шетелдік инвес­торларымыздың қатарына кіреді. Кейінгі 15 жылда Франциядан Қазақстанға 18,7 миллиард долларға жуық инвестиция тартылды. Бүгінде біз энергетика, атом өнеркәсібі, тау-кен, химия, машина жасау, құрылыс заттарын өндіру, аэроғарыш және фармацевтика салаларында маңызды жобаларды жүзеге асырып келеміз. Елімізде «Alstom», «Total Energies», «Orano», «Vicat» сияқты 170-тен астам француз компаниясының табыс­ты жұмыс істеуі – соның айқын дәлелі, – деді Президент.

Мемлекет басшысының айтуынша, келіссөздер барысында сауда, экономика және инвестиция салаларындағы ықпалдастықтың ауқымын кеңейтуге баса мән беріліп, шикізат, ауыл шаруашы­лығы, көлік, логистика, жеңіл өнеркәсіп, денсаулық сақтау, инновация, қаржы және басқа да секторларда тың жобаларды қолға алу маңызды екені атап өтілген.

– Бұл әсіресе, қазіргі күрделі геосаяси және геоэкономикалық ахуал кезінде аса өзекті. Осы ретте Стратегиялық минералдар саласындағы ынтымақтастық ниеті туралы декларацияға қол қойылды. Сондай-ақ «Boehringer Ingelheim», «Total Energies», «Alstom» компанияларымен келісімдерге қол жеткіздік. Оған жаңа ғана өздеріңіз куә болдыңыздар. Бұл ке­лісімдер екі ел үшін де пайдалы болмақ. Жоспарланған шараларды тиімді іске асыру мақсатында бірлескен инвестициялық жобаларды министрліктер деңгейінде ілгерілету керек. Ол үшін арнаулы жұмыс тобын құруды ұсындым, – деді Президент.

Тарихи байланыстың тамыры терең

Сонымен қатар екіжақты келіссөз­дер барысында «жасыл» экономикаға көшу­ге және климаттың өзгеруіне қатысты мәселелерге назар аударылған. Қасым-Жомарт Тоқаев Эмманюэль Макронға екі елдің мүддесіне сай келетін бірқатар нақты ұсыныс айтқанын, еліміз Фран­цияның «One Planet Summit» бастамасы аясында бірлесе жұмыс істеуге дайын екенін нақтылағанын мәлімдеді.

Бұған қоса, президенттер мәдени-гу­манитарлық саладағы ынтымақ­тас­тықтың маңызды екенін ескеріп, білім және ғылым бағыттарындағы жобаларды жүзеге асыру жөніндегі уағдаластыққа қол жеткізген. Мемлекет басшысы француз мектептерін ашуға, француз тілін үйретуге, академиялық байланысты арттыруға бағытталған бірқатар келісімге қол қойылғанын айтты.

– Тарихымызда екі елге ортақ деректер аз емес. Халқымыздың біртуар перзенті Абай француздың атақты ақыны Жан де Лафонтеннің мысалдарын қазақ тіліне аударған. Алаш қайраткерлерінің көбі француз тілін жетік меңгеріп, француз елінің жоғары мәдениеті мен саяси тәжірибесін зерттеген. Қазақтың белгілі әншісі Әміре Париж сахнасында ән шырқап, талайды тамсандырған. Күш атасы Қажымұқан Францияның астанасында өнер көрсетіп, көрерменді таңғалдырғаны баршаға белгілі.

Біз мәдени-гуманитарлық саладағы ынты­мақтастықтың маңызын ескеріп, білім және ғылым саласындағы жобаларды қолға алуға ерекше көңіл бөлдік. Осы орайда елімізде француз мектептерін ашу­ға, француз тілін үйретуге, академия­лық бай­ланысты арттыруға бағытталған бірқатар келісімге қол қойылды. Біз мұны жоғары бағалаймыз.

Сондай-ақ біз аймақтық және жаһандық күн тәртібіндегі өзекті мәселе­лер жөнінде пікір алмастық. Әлемдегі түрлі саяси шиеленістер, экономикалық дағдарыстар елімізді алаңдатып отыр. Әрине, барлық түйткіл бейбіт және дипломатиялық жолмен шешілуге тиіс.

Жалпы, бүгінгі келіссөз өзара сенім және түсіністік жағдайында өтті. Осы­ның нәтижесінде Қазақстан мен Фран­цияның қарым-қатынасы жаңа деңгейге көтеріледі деп сенемін. Ең бастысы, қазіргі стратегиялық бағытымыз – екі ел халқының да кең қолдауына ие болғаны ерекше қуантады, – деді Қ.Тоқаев.

Екі ел басшылары аймақтық және жаһан­дық күн тәртібіндегі өзекті мәсе­лелер жөнінде пікір алмасып, әлемдегі түрлі саяси шиеленістер мен түйткілдер бейбіт және дипломатиялық жолмен шешілуге тиіс деген байламға келген.

Өз кезегінде Франция Президенті Эмманюэль Макрон  Қазақстанға сапармен келуге шақырғаны үшін Президентке алғыс айтып, екі елдің ынтымақтастығын одан әрі кеңейту қажет екенін атап өтті. Сондай-ақ Қазақстан мен Францияның ұстанымдары көптеген мәселеде сәйкес келетініне назар аударды.

– Сіздің еліңіздің рөлі мен геогра­фия­лық орналасуы, сондай-ақ оның аума­ғының үлкендігі біз үшін өте маңызды. Сондықтан бүгін экономикалық ын­ты­мақтастығымыз жан-жақты талқы­ланды. Бүгін қол қойылған құжаттар – осының айғағы. Президент мырза, Сіз Қазақстанда жұмыс істеп жатқан француз кәсіпорындарының маңызына арнайы тоқталдыңыз. Француз компаниялары сауда және энергетика салаларында ұзақмерзімді серіктестік орнатты. Компанияларымыздың басқа да салаларда бірлесе жұмыс істегенін қалаймыз. Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары белгілі. Олар – энергетика және аэроғарыш өнеркәсібі салалары, – деді Эмманюэль Макрон.

Сонымен қатар Франция Президенті Қазақстанның әлемдегі азық-түлік қауіп­сіздігін қамтамасыз ету ісінде маңызды рөл атқаратынына тоқталды.

– Компанияларымыз бұл іске оң сеп­тігін тигізе алатынына сенімдімін. Біз нарықты нығайтуға үлес қоса аламыз. Бұл ретте аусылға қарсы вакцина өндірісі жоба­сын жүзеге асыру туралы маңызды келі­сімге қол қойылды. Сондай-ақ ден­сау­лық сақтау саласында орнатылған серіктестіктің келешегі зор. Президент мырза, Сіз халықтарымыз арасындағы бай­ланыстардың маңызды екенін айт­ты­ңыз. Біз білім беру бағытындағы ын­ты­мақ­­тастыққа қатысты бірқатар келі­сім­­ге қол қойдық, – деді Франция Президенті.

Келіссөздер нәтижесінде Қазақстан мен Франция басшылары Бірлескен мәлімдеме жасады және екі елдің ресми делегация мүшелері мынадай құжаттарға қол қойды:

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасындағы Қазақстанда Француз даму агенттігі тобын құру және оның жұмыс істеуі туралы келісім;

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасындағы Қазақстан Республикасында халықаралық (француз) мектептер ашуға және Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында француз тілін оқытуға қатысты келісім;

Франция мен Қазақстан арасындағы стратегиялық пайдалы қазбалар бойынша ынтымақтастық туралы бірлескен ниет декларациясы;

«QazBioPharm «ҰХ» АҚ мен «Boehringer Ingelheim Animal Health France» компаниясы арасында Қазақстан Рес­пуб­ликасында аусылға қарсы вакцинаны жергілікті өндіру бойынша ынты­мақтастық, лицензия және жеткізу туралы келісім;

Энергияны жинақтау жүйесі бар, жиынтық қуаты 1 ГВт жел электр стан­саларын салу жобасы бойынша бір­лескен кәсіпорын туралы келісім;

«Қазақстан Республикасында темір­жол локомотивтері мен жылжымалы құрамды, сондай-ақ теміржол техни­касының қосалқы бөлшектерін өндіру және оларға сервистік қызмет көрсету» жобасын іске асыру жөніндегі инвестициялар туралы келісім.

Қазақ-француз бизнес-форумы

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Франция Президенті Эмманюэль Макрон қазақ-француз бизнес-форумының ашылуына қатысты.

Мемлекет басшысы биыл Қазақстанда экономикалық өсім көрсеткіші 4,7 пайыз деңгейіне жеткенін, әсіресе, мұнайдан тыс салаларда елеулі үдеріс бар екенін атап өтті. Президенттің айтуынша, Қазақ­стан 2029 жылға қарай ұлттық эконо­ми­каның көлемін екі есе арттыруды стра­тегиялық мақсат етіп отыр.

Қасым-Жомарт Тоқаев ел экономикасына шетелден инвестиция тарту ісіне айрықша мән берілетінін мәлімдеді. Қазақстанға шетелден келген тікелей инвестиция көлемі Орталық Азиядағы басқа елдерге салынған инвестициялардың жалпы көлемінен асып түседі.

Президент Қазақстан мен Франция арасындағы экономикалық ынтымақ­тас­тық нәтижелі дамып келе жатқанына назар аударды.

– Қазіргі күрделі геосаяси ахуалға қарамастан, былтыр екіжақты тауар айналымы 30 пайызға артып, 4 мил­лиард долларға жетті. Осы оң үрдіс биыл да сақталып отыр. Франция – біздің экономикамызға 19 миллиард долларға жуық қаржы құйған ең ірі халықаралық инвесторлардың бірі. Биыл алғашқы алты айда француз серіктестеріміздің Қазақстанға салған тікелей инвестициясы 50 пайызға артты. Бұл – таңғаларлық өсім әрі елімізге деген жоғары сенімнің белгісі, – деді Президент.

Мемлекет басшысы бүгінде елімізде екі жүзге жуық француз компаниясы жұмыс істейтінін айтты. Олардың ішінде энергетика секторында – «Total Energies», «Orano», «Air Liquide», өнеркәсіп саласында – «Airbus», «Saint-Gobain», теміржол саласында – «Alstom», аграрлық азық-түлік өндірісі секторында – «Lactalis» және «Danone» компаниялары бар.

Сонымен қатар Президент өзара ынтымақтастықтың басым бағыттарына тоқталды. Ықпалдастықты дамытуда энергетика секторының әлеуеті зор. Мемлекет басшысының айтуынша, Қазақстан – Франция нарығына шикі мұнай жеткізетін негізгі мемлекеттің бірі. Еліміз экспорт көлемін арттыруға дайын. Қасым-Жомарт Тоқаевтың пікірінше, мұнай және газ қорын геологиялық барлау, уран экспорты, жел, күн және гидроэнергетика салаларында ірі жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндік мол.

– Қазақстан уран өндірісі бойынша әлемде бірінші орында және Еуропа тұтынатын ядролық отынның төрттен бір бөлігінен астамын қамтамасыз етіп отыр. Атом энергетикасы Францияның энергетика секторында 63 пайызды құрайды. Осыған орай ынтымақтастықты одан әрі кеңейтуге орасан зор әлеуетіміз бар. Ауаға таралатын көміртегі шығарындыларын келешекте нөл деңгейіне жеткізу мақса­тын­дағы мүддеміз сәйкес келеді. Франция сияқты, Қазақстан да өз аймағында бұл сала бойынша көшбасшы саналады. Жаңартылатын энергия көздеріне келер болсақ, жел, күн және гидроэнергетика бағыттарындағы ірі жобаларды жүзеге асыру үшін халықаралық көптеген ірі компания Қазақстанға келіп жатыр. Жалпы қуаты 1ГВт болатын жел стансасы пар­кін салу мақсатында француздық «Total Energies» компаниясының 1,3 миллиард долл­ар көлемінде инвестиция құюға ниет біл­діруі – соның айқын дәлелі. «Жасыл» сутегі саласы да зор әлеуетке ие. Жоба табыс­ты жүзеге асырылса, Қазақстан экс­порт­таушылардың ондығына кіре алады. Біз өмірлік маңызы бар өндіріс, технология және сараптамалық білім алмасу бағы­тын­дағы ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға ниеттіміз, – деді Қазақстан Президенті.

Кооперацияның тағы бір бағыты – аса маңызды шикізат материалдарын өндіру және өңдеу.

– Жаһандық технологиялық революция дамыған сайын, сирек кездесе­тін метал­дарға сұраныс геометриялық үдеріс­пен өседі. Жалпы, 2040 жылға қарай ондай металдарға сұраныс төрт есе, соның ішінде литий элементіне қажет­тілік 10 есе артады деген болжам жасалып отыр. Қазақстанда жалпы құны 46 трил­лион долларға бағаланатын 5 мың­дай барланбаған кен орны бар. Осы ретте аталған саланы бірлесе игеру ісінде еліміз сенімді серіктес бола алады. Бү­гінде біз Еуропа Одағының экономи­касына қажетті 30 сирек кездесетін метал­дың 16-сын өндіреміз және Еуропа нары­ғының фосфорға деген қажеттілігінің 70 пайы­зын қамтамасыз етеміз. Еліміздің аума­ғын­да кен орындарының 9 түрі бар. Тиісті инвестиция табылса, оларды иге­ру­ге бо­лады. Осыған орай француз ком­па­ния­ларын өзара тиімді серіктестік орнатуға шақырамыз, – деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев аграрлық азық-түлік секторын ынтымақтастықтың тағы бір басым бағыты деп санайды.

Президент жаһандық азық-түлік тапшылығы жағдайында еліміз ауыл шаруашылығы өнімінің экспортын 2 есе арттыруды көздеп отырғанын жеткізді. Мемлекет басшысы мал шаруашылығы және егін шаруашылығы салаларындағы бірлескен жобаларға жан-жақты қолдау көрсетуге дайын екенін атап өтті.

Көлік-логистика саласы ықпалдастық­тың тағы бір өзекті бағыты ретінде аталды.

Президент еліміздің Транскаспий халықаралық көлік бағытын немесе «Орта дәлізді» дамытуға барынша күш салып отырғанына назар аударды.

– Бұл – Еуропа мен Азия арасындағы сенімді жеткізу тізбегін қамтамасыз ететін ең қысқа әрі анағұрлым өміршең бағдар. Тасымал көлемі өсіп келеді. Сон­д­ықтан біз жыл сайынғы жүк тасымалын 10 миллион тоннаға дейін жеткізу үшін серіктестерімізбен бірге инф­рақұр­ы­лымды жаңғырту жұмыстарына белсен­ді кірістік. Енді бұл бағыттағы іс-әре­кетімізді Трансеуропалық көлік желісі­мен және Еуропа Одағының «Жаһандық қақпа» бастамасымен ұштастыру ма­ңызды, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысының пікірінше, био­тех­нология және медицина сала­ларындағы ынтымақтастықты жолға қою үшін мүмкіндік мол. Биотехнология кластерін дамыту мақсатында Ұлттық «QazBioPharm» биофармацевтикалық холдингі құрылды. Президент көптеген жетекші компания Қазақстанда дәрі-дәрмек пен медициналық құрылғы өнді­рі­сін дамытуды жоспарлап отырға­нын атап өтіп, француз компанияларын да осы бағыттағы ықпалдастыққа шақырды.

Қасым-Жомарт Тоқаев сөзін қорытын­дылай келе, «Астана» халықаралық қаржы орталығының инвестиция тарту ісіндегі артықшылықтарына тоқталды.

– Бүгінде әлемнің 78 елінде базасы бар 2 100-ден астам компания АХҚО-да жұмыс істейді. Олар тек Қазақстанға ғана емес, бүкіл өңірге инвестициялық капитал тартуға ықпал етіп отыр. Біз АХҚО-дағы француз компанияларының саны артуын және Қазақстанда алғашқы француз банкінің ашылуын қуана құптар едік. Бұл қадам біздің инвестиция және қаржы салаларындағы ынты­мақтастығымызға тың серпін береді, – деді Президент.

Сонымен қатар жиында Франция Президенті Эмманюэль Макрон сөз сөйледі. Ол өз сөзінде Қазақстанның 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу жөніндегі мақсатын жоғары бағалады. Сондай-ақ Қазақстанның бұл бағыттағы бастамаларын қолдауға дайын екенін жеткізді. Эмманюэль Макронның айтуынша, Қазақстан – Еуропа мен Азия арасын байланыстыратын алтын көпір. Франция Президенті серіктестікті көлік бағыттары, ең алдымен «Орта дәліз» арқылы дамыту маңызды деп санайды. Эмманюэль Макрон Францияның аталған көлік магистралін өркендетуге өз үлесін қосуға дайын екенін айтты. Франция басшысы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ауыл шаруашылығы саласын­дағы ынтымақтастықтың перспективасы зор екенін атап өтті. Эмманюэль Макрон сөзін қорытындылай келе, өзара мүддені көздейтін көптеген саладағы ық­палдастықты одан әрі нығайтуға дайын екенін растағаны үшін Қасым-Жомарт Тоқаевқа алғыс айтты.

Маңызы зор келісімдер

Мемлекет басшысы қазақ-француз бизнес форумы аясында Францияның бизнес құрылымдарының басшыларымен кездесті.

«Lactalis Group» компаниясының бас директоры Эмманюэль Беньемен әңгі­мелесу барысында Мемлекет басшысы аталған кәсіпорын Қазақстан нарығына 20 жыл бұрын келген алғашқы француз компанияларының бірі екенін атап өтті. Бүгінде бұл кәсіпорынның бірнеше зауыты мен сүт фермалары елімізде табысты жұмыс істеп жатыр.

Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, азық-түлік қауіпсіздігінің жаһандық сын-қатерлеріне байланысты агроөнеркәсіп және азық-түлік өнімдерін өндіру сала­ларындағы ынтымақтастықтың мән-маңызы артып келеді. Осыған орай Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу ісіне инвестиция тартуды ынталандырады.

Эмманюэль Бенье қабылдағаны үшін Мемлекет басшысына алғыс айтып, «Lactalis Group» компаниясының ынты­мақтастықты нығайту және Қазақ­станда жаңа өндіріс орындарын ашу жоспарымен бөлісті.

Содан кейін Мемлекет басшысы «Boehringer Ingelheim France» компания­сының президенті Кристиан Вайзенді қабылдады. Кездесу барысында Қасым-Жомарт Тоқаев отандық «QazBioPharm» холдингі мен Францияның «Boehringer Ingelheim» компаниясы арасында технологияларды беру туралы қол жеткізілген келісім­нің маңыздылығын атап өтті. Бұл Қазақ­станда аусылға қарсы вакцина өндірі­сін жолға қоюға мүмкіндік береді. Мемле­кет басшысының айтуынша, ветеринария саласын дамыту азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде ерекше рөл атқарады.

Қазақстан Президенті елімізде биотехнология кластерін құру жұмыстары белсенді жүргізіліп жатқанын және осы саладағы отандық ғылыми сараптама жасау ісін дамыту үшін «QazBioPharm» ұлттық биофармацевтикалық холдингі құрылғанын айтты.

Сонымен қатар Президент «Semmaris» ком­паниясының бас директоры Стефан Лая­нимен кездесті. Стефан Лаяни Қасым-Жомарт Тоқаевқа Алматы облысында ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдейтін ірі хаб құру жөніндегі бірлескен жобаның іске асырылуына қатысты мәлімет бер­ді. Нысан 2025 жылы пайдалануға бері­леді деп жоспарланып отыр. Қазіргі уақыт­та Қазақстан инвестициясының жал­пы көлемі 150 миллион долларды құрай­ды. Компания өз тарапынан жобаны жүзе­ге асырудың бастапқы кезеңінде тех­но­логия­лар мен Францияның озық тәжі­рибесін трансферт жасайды.

Халық өмірінен сыр шерткен «Этноауыл»

Франция Президенті Эмманюэль Макронның Қазақстанға ресми сапарына орай халқымыздың бай мәдени мұрасымен таныстыратын арнайы «Этноауыл» көрмесі ұйымдастырылды.

Мемлекеттер басшылары бастаған делегацияны көрме алаңында Жас көрермендер театрының әртістері мен «Қорқыт» этно-фольклорлық ансамблі ән шашумен қарсы алды.

Франциядан келген жоғары мәртебелі меймандар жеміс-жидекпен безендірілген «Көк базарды», қолөнер бұйымдарын және қазақ суретшілерінің картиналарын, сондай-ақ отандық дизайнерлер әзірлеген ұлттық сән үлгілерінің дефилесін тамашалады.

Сонымен қатар шетелдік қонақтарға Ұлттық музей қорындағы экспонаттардан («Алтын адам», «Берел жылқысы», «Сармат көсемі», «Қыпшақ жауынгері» т.б) жасақталған «Ұлы дала алтыны» экспозициясы, Ықылас Дүкенұлы атындағы мұражайдағы ұлттық музыкалық аспаптар таныстырылды.

«Этноауыл» аумағында Қасым-Жомарт Тоқаев пен Эмманюэль Макронға балуандарымыз қазақ күресінің әдіс-тәсілдерін, жас жеткіншектер асық ойынын, ал саятшылар мен құсбегілер тазы иттері мен қыран құстарын көрсетіп, халқымыздың аңшылық дәстүрі туралы әңгімелеп берді.