Баукеңнің көңіл айтуы

«Сәбиттің өмірі мен еңбегі жазушы­ның бір басының ерекшелігін ғана баян етпейді. Ол қазақ әдебиетінің тарихын­дағы аса күрделі дәуірдің өскен жолын, ізденген мүддесіне жеткен өрісін де баян етеді», деп заңғар жазушы Мұхтар Әуезов айтқандай, Сәбең сөз жоқ өз дәуірінің тарлан қаламгері болғаны анық. Көзі тірісінде биік­тен түсіп көрген жоқ. Жарықтық өмі­рінің соңында да сол биікті аңса­ған екен.

«Кәдімгі Сәбит Мұқанов» атты есте­ліктер жинағында орыс жазу­шы­сы Алексей Брагин, науқасы мең­деп Совминнің ауруханасында жатқан Сәбеңнің алқымына ажал тіреліп, бақиға аттанар шақта жары Мәриямға айтқан соңғы сөзін кел­тіреді. «Мәриям мені қайда түсі­ріп барады мыналар? Мен төменге емес, тауға шыққым келеді», депті мар­­құм («Кәдімгі Сәбит Мұқанов». Есте­лік­тер жи­нағы (құрастырған: С.Шай­мер­денов, Қ.Ергөбеков). – Алматы: Жазушы, 1984. 295-б).

Замандасы Ғабит Мүсірепов айт­қан­дай, оның дарынының қайнар көзі – халықтың қалың ортасы мен қазақ­тың кең байтақ даласы еді. Сондықтан да шығар оның өлімі күллі бұқара­ны қай­ғыртты. Жазушының қазасы ха­қында «Социалистік Қазақстан» газе­тінде 1973 жыл, 20 сәуір, №93 са­ны ресми қаза­нама жарияланып, оған Қазақстан Компартия­сы Орта­­лық Комитетінің бірінші секретары Д.А.Қонаевтан бас­тап, барлық респуб­лика дәргейіндегі атқамінерлер көңіл айтыпты.

Газеттің келесі күнгі (21 сәуір, №94) санында ақын Ғафу Қайырбековтің жоқ­тау жыры жарияланыпты. Онда:

«Көзім күйіп барады жастан менің,

Тағдыр шіркін, тас па едің, тастан ба едің,

Қайран Сәбе, суымай жатыр әлі,

Табаныңмен кеп-кеше басқан жерің.

Әрқашан да даңқың бар соған сенбек,

Қалдырдың сен бай мұра, ерен еңбек,

Томдарыңды қолтықтап бара жатқан,

Сан ұрпақтың жүрегі соғар сен деп...»

деп жазылыпты.

Осылай алматылықтар шежіре-жазушы Сәбит Мұқановты 21 сәуір күні ақтық сапарға шығарып салады. Бірақ бұл шаруаның ішінде қаһарман атамыз Бауыржан Момышұлы бола алмапты. Себебі сырқаттанып, ауруханада жатқан. Сөйтсе де, жазушының жарына хат жазып, көңіл айтқан екен. Хатта: «Қадірлі жеңгем Мәриям, қарақтарым балалар! Абзал ағам Сәкеңнің алыс сапар салғанына қатты қайғырып жатырмын. Басына баруыма докторлар рухсат етпей отыр. Ауыр қайғыларыңызға ортақпын. Орны толмас абзал ағамның жатқан жері торқа болсын. Б.Момышұлы. 20.04.73 ж. Больница».

Бұл жәдігер қазір С.Мұқанов пен Ғ.Мүсіреповтің әдеби-мемориалдық му­зей кешенінің қорында сақтаулы тұр. Музей қызметкерлерінің айтуына қара­ғанда, бұл хат-жәдігерді жарының құжат-қағаздарымен бірге Мәриям Мұқанова тапсырыпты.