Бас прокуратура Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті төрағасының орынбасары Руслан Әлкенев жасөспірімдер қылмысы тұрақты өсу үрдісіне ие екенін мәлімдеді. Жазаға тартылған жасөспірімдер мәселесі «Amanat» партиясы жанындағы Жастарды қолдау жөніндегі республикалық кеңестің отырысында кеңінен талқыланды.
– Кейінгі үш жылда қылмыстық жауапкершілікке 4 919 кәмелетке толмаған жасөспірім тартылды. Жасөспірімдер жасаған қылмыстардың негізгі түрлері – ұрлық, тонау, бұзақылық, алаяқтық, есірткі қылмысы және жыныстық қатынасқа қатысты қылмыстар. Алаяқтық пен есірткі қылмыстарын жасауда ұсталған жасөспірімдер санының айтарлықтай өсуі ерекше алаңдаушылық туғызады. Балалар қылмысының өсу себептерінің бірі – «тәуекел тобындағы» кәмелетке толмағандардың қараусыз қалуы және олардың сабақтан тыс уақытта бақылаусыз жүруі. Қылмыс жасаған кәмелетке толмағандардың жалпы санының 48%-ы немесе жартысы еш жерде оқымайды немесе жұмыссыз жүргендер. Өткен жылғы талдау көрсеткендей, бұл негізінен 9-сыныптан кейін оқуын жалғастырмаған балалар, – деді Р.Әлкенев.
Комитет өкілі кәмелет жасына толмағандардың қылмысының өсуіне білім беру ұйымдарының профилактикалық жұмысты дұрыс ұйымдастырмауы және ювеналды полиция ықпалының болмауы да себеп деп отыр. Ал отырысқа жиналғандар проблеманың негізгі өзегі жастардың бойындағы тәрбиеде деген пікірді ортаға салды.
– Отбасындағы сүйіспеншіліктен бастау алатын патриоттық сезім кемелдену жолында сан түрлі кезеңнен өтіп, жалпыхалықтық патриоттық санаға, еліне деген сүйіспеншілікке ұласады. Ол – әлеуметтік құбылыс ретінде кез келген ұлт пен мемлекеттіліктің дамуының негізі. Патриотизмді қоғамдық сананың ең маңызды құрамдас бөлігі ретінде жете бағаламау қоғам мен мемлекеттің әлсіреуіне әкеледі, – деді Мәжіліс депутаты Нартай Сәрсенғалиев.
Жиында Оқу-ағарту министрлігі Тәрбие жұмысы және қосымша білім беру департаментінің директоры Меруерт Медетбекова патриоттық сезімді қалыптастыру бойынша жасалған жұмыстарға тоқталды. Сала өкілі мектепке дейінгі, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының тәрбие мазмұнына «Біртұтас тәрбие» бағдарламасы былтыр қыркүйек айында енгізілгенін, бағдарлама ұлттық, адами құндылықтарға негізделгенін айтты.
– Құжатта білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысын толыққанды жүзеге асыру үшін білім алушылардың бойында қалыптастырылуға тиіс құндылықтар мен тәрбиенің мақсаты, міндеттері айқындалды. Баланың уақытын тиімді пайдалану, сабақтан тыс уақыттағы сыныптан тыс іс-шаралармен қамту маңызды. Қазіргі қоғам өскелең ұрпақты тәрбиелеуге, атап айтқанда, өз бетінше шешім қабылдайтын, ынтымақтастық жасауға қабілетті, бастамашыл адамдарды тәрбиелеуге жаңа талаптар қойып отыр. Мұндай қасиеттер балалар мен жасөспірімдерде адамгершілік мақсаттары бар қоғамдық қозғалыста қалыптасады, – деді ол.
Өз кезегінде Мәжіліс депутаты Жарқынбек Амантай музей аралатып, көк туды желбіретумен патриоттық сезім қалыптаспайтынын ашық сынға алды. Депутат бұл бағытта Корея мен Жапония тәжірибесін қарастыруды да ұсынды.
– Біз балаларды тәрбиелеуге келгенде оның әлеуметтік жағдайына, бөлмесінің қанша шаршы метр болуына, ата-анасының дауыс көтеріп ұрыспауына қатты мән беріп кеттік. Бірақ бұл «жанашырлық» қоғамдағы тәрбиеге, «толық адамды» қалыптастыруға әсер етпейтінін түсіну керек. Қазір қоғамда кімдер көбірек насихатталып жатыр деген сұрақ бар. Телеарналар мен интернет ресурстарында бүгінгінің батырлары, еңбек адамдары жұлдызға айналған кезде ғана патриоттықты қалыптастыратын мемлекетке бет бұрамыз. Біз әлі күнге дейін шоу-бизнес жұлдыздарын насихаттап, рейтингтің соңына түсіп кеткенімізді көрсетеміз. Бала құқығы деген ұғыммен әлемнің озық тәжірибелерін алдық деген оймен, тозық тәжірибесін алғанымызды оның салдарынан көруге болады. 700 баланы музей аралаттық деген нәтиже емес. Көк туды желбіретумен ғана идеологияны қалыптастыра алмаймыз, – деді депутат.
Ал Мәдениет және ақпарат министрлігі Жастар және отбасы істері комитетінің төрағасы Қайрат Қамбаров отаншылдық және мемлекетшілдік қасиет әр баланың бойынан табылуы қажет деп санайды.
– Балалар мен жасөспірімдерді шынайы патриоттық сезімге тәрбиелейтін патриоттық ұйымдардың жұмысын жандандыру – маңызды іс. Отанды сүю отбасынан бастау алатындықтан, тәрбие беру де сол ортадан қалыптасуы қажет. Өзің тұратын үйді, аулаңды, қалаңды таза ұстау, қоғамдық орындарды бүлдірмеу, ұқыпты болу – айналаңнан, өскен ортаңнан басталатын тәрбие екені белгілі,– деді министрлік өкілі.
Жиын соңында Нартай Сәрсенғалиев былтыр атқарылған жұмыстарға тоқталды. Оның сөзінше, мамыр айынан бастап республикалық Жастарды қолдау кеңесінің 7 отырысы өткен. Сондай-ақ 79 аймақтық кеңес отырысы ұйымдастырылған. Онда 195 сұрақ қарастырылып, жергілікті атқарушы органдарға 302 ұсыным беріліпті.
– Кеңес отырыстарының қорытындысы бойынша Орталық мемлекеттік органдарға 133 ұсыным жолданды, қазіргі таңда оның 122-сі орындалып, 11-і қаралып жатыр. Сонымен қатар еліміздің 20 аймағында өңірлік Жастарды қолдау кеңесі қызмет атқарады. Кеңес құрамы біліктілік талаптарына сай арнайы квота арқылы жасақталған. Біз барлық саланы қамтуды тырыстық. Осы арқылы әр саланың өзекті сұрақтарын ашық айтатын азаматтарды бір арнаға тоғыстыра алдық, – деді Нартай Сәрсенғалиев.
