Фото: Today.kz
Өткен жылы қазан айында баласына көк тиын татырмаған 1 618 азаматқа іздеу жарияланған. Жауапкершіліктен қашып жүргендердің 1 476-сы – «көкек» әке болса, 142-сі – баласынан безген ана. Борышкерлердің антирекордын астаналықтар бастады. Ізінше көшті Алматы, Ақтөбе облыстары жалғап тұр.
– Атқарушылық іс жүргізу саласы қоғамда өзекті мәселе саналады. Өндірістердің 4 пайызы алимент өндіріп алу жөніндегі құжаттарды құрайды. Өндірісте 7 545 істің берешегі 3 айдан асады. Тек ішінара 6,2 млрд теңге өтелді. Ал 8 652 құжат бойынша берешек мүлдем өтелмеді. Оның сомасы 14,4 млрд теңге. Талдау көрсеткендей, алимент төлемеуге борышкерлерде ресми жұмыс орнының болмауы, табысының жоқтығы және өндіріп алуға болатын мүлкінің жоқтығы себеп болып отыр, – деді Талғат Уәли.
Алайда жекелеген борышкерлер нақты материалдық мүмкіндіктері бола тұра, табысын жасырып, туған перзентін асыраудан әдейі жалтарады. Осы орайда Мәжіліс депутаты Магеррам Магеррамов арнайы «Мемлекеттік алимент қоры» құрылуға тиіс деп санайды.
«Осы өзекті әлеуметтік мәселені шешуге жұмсалған барлық күш-жігер нәтиже бермей отыр. «Алимент төлеттірудің отыз қадамы» бағдарламасы тиімсіз болып шықты, Республикалық сот орындаушылар палатасы қабылдаған шаралар да нәтижесіз. «Қазақстан халық партиясы» бұл мәселені алғаш рет алтыншы шақырылымда да көтерген екен. Сол кездегі сома екі-ақ миллиард болыпты. Бүгінде берешек көлемі – 20 796 615 823 теңге. Бұл цифрлар елімізде қаншама бала мұқтаждықпен күн кешіп отырғанын көрсетсе керек. Ендеше, нақты шаралар қабылдайтын кез келді. Ол үшін бірінші кезекте алимент өндіріп алу кезінде оның сомасы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен болмауға тиіс. Екіншіден, «Мемлекеттік алимент қоры» құрылсын. Ол бюджеттен тыс түсімдерден құралып, негізгі мақсаты – 3 айдан артық алимент алмаған балаларға осы қордан алимент төленсін. Ал ол ақша мемлекетке борышкерлерден өндіріп алынсын. Жаңа Үкімет бұл мәселеге түсіністікпен қарап, пәрменді шаралар қабылдайды деп үміттенемін», деді ол Премьер-министр Олжас Бектеновтің атына жолдаған депутаттық сауалында.
Жалпы, сот орындаушылары алиментті мәжбүрлеу арқылы өндіреді. Дей тұрғанмен азаматтардың тұрақты табысы мен мүлкінің болмауы мәселені одан әрі күрделендіре түседі. Бұл ретте өңірлік әділет департаменттері әкімдіктермен бірлесіп, борышкерлерді жұмысқа орналастыру үшін тұрақты негізде бос орындар жәрмеңкесін ұйымдастырады.
– Мысалы, өткен жылы елімізде 4 238 борышкер жұмысқа орналастырылды. Сондай-ақ Әділет министрлігі Республикалық ЖСО палатасымен бірлесіп, жеңілдетілген атқарушылық іс жүргізуді енгізу жөніндегі қанатқақты жобаны іске қосып, атқарушылық іс жүргізу жөніндегі роботты енгізді. Азаматтар айыппұлды уақытында өтей алмаған жағдайда, айыппұлдың 25%-ға дейінгі сомасын жеке сот орындаушыға төлеуге міндетті болатын. Енді бұл қызметті робот тегін атқарады. Осылайша, робот 5 күнтізбелік күн ішінде талапты орындау қажеттілігі туралы SMS хабарлама жібереді. Төлем уақтылы жүргізілсе, атқарушылық іс жүргізу артық шығынсыз тоқтатылады. Айыппұл бойынша ерікті төлем болмаған жағдайда, жүйе жеке сот орындаушысына мәжбүрлеп орындауға атқару парағын ұсынады. Жаңа жобаның арқасында ел азаматтарының 2 млрд теңгеге дейінгі қаражаты үнемделеді деген болжам бар. Қанатқақты аймақ ретінде Тараз қаласы таңдап алынды. Жоба сәтті жүзеге асса, оны бүкіл ел аумағына енгізу жоспарланып отыр, – деді Әділет министрлігінің ресми өкілі.
Баспасөз мәслихатында қазір қоғамда ұрымтал сәтті пайдаланып, өздерін жеке немесе мемлекеттік сот орындаушысы ретінде таныстырып, борышкерлерге сес көрсететін алаяқтардың көбейгені де айтылды. Сондықтан азаматтарға Әділет министрлігінің, республикалық немесе өңірлік жеке сот орындаушылар палатасының ресми сайттарынан, қажет болған жағдайда банкке қоңырау шалып, ақпаратты тексеріп алуға кеңес берді.
