Соларға бас сұғып, жергілікті тұрғындардың тыныс-тіршілігімен таныстық. Тарихына зер салдық. Корейлердің көрмегені жоқ екен. Соғыс пен отаршылдықты да бастан өткізген. Талай тар жол, тайғақ кешуді бастан кешкен. Бірақ мойымаған. Рухы биік ел. Бұл жағынан біздің халқымызбен табиғаты жақындығы байқалады. Бізге олардың қонақжайлығы, мейірбандығы да қатты ұқсайды.
Екінші дүниежүзілік соғыс қарсаңында Корея аграрлық экономикасы басым ең кедей елдің бірі болған еді. Ал олардың қарқынды дамуы өткен ғасырдың 60-жылдарынан басталды. Сол кездегі билік басына келген ел басшысы үкіметтің барлық күш-жігерін шетел инвестицияларын тартуға, экспорт көлемін арттыруға, экономиканы индустрияландыруға бағыттаған. Сондай-ақ білім мен ғылымды дамытуға баса мән берген. Нәтижесінде, жетпіс жылға жуық уақыт ішінде Оңтүстік Корея әлемдегі экономикасы дамыған озық мемлекетке айналды.
Қазақстан мен Корея арасындағы дипломатиялық қатынас 1992 жылы басталған. Сол жылы Корея мемлекеті Алматы қаласында өз елшілігін ашқан. Ал Қазақстан елшілігі Сеулде 1996 жылы ашылған. Қазір қос мемлекет арасындағы байланыс өте жақсы. Әсіресе жаңа технология, инфрақұрылым, өнеркәсіп, ауылшаруашылық және білім, ғылым салаларында ынтымақтастық орнаған. Біз оны осы сапар барысында да байқадық. Өйткені ел тұрғындары Қазақстан туралы жақсы білетіндерін аңғартты.
* * *
Ұйымдастырушылар бізге тиімді болу үшін сапар бағдарламасын жан-жақты қарастырған болып шықты. Уақыт тығыздығына қарамастан, олар бізге өздеріне қатысты барлық жақсы дүниені көрсетуге, озық жетістігімен таныстыруға тырысты. Үздік университеттермен қатар, бірегей өнеркәсіп орындарына апарды. Жалпы, Корея – өнеркәсібі жоғары дамыған мемлекет. Өйткені бұл елден экспортталатын әрбір тауар үлкен сұранысқа ие. Оны өзіміз де тұтынамыз. Мәселен, біздің елімізде осы жақта өндірілген тұрмыстық техникалар өтімді. Әсіресе әлемге әйгілі «Samsung» компаниясының өнімдері өте танымал. Заманауи тілмен айтқанда, бренд десек болады. Компания тұрмыстық техниканың барлық түрін шығарады. Оның басым бөлігі экспортталады. Біз осы компанияның ұялы телефон шығаратын зауытына бардық. Зауыт іші тап-таза. Қызметкерлері өте жылы қарсы алып, бізге ағылшын тілінде компания тарихымен таныстырды. Алғашқы шыққан ұялы телефоннан бастап, жаңаша жетілген соңғы модельдерін көрсетті.
Одан кейін «Hyundai Motor» студиясына ат басын тіредік. Төбесіне қарасаң, бас айналдырар ғимарат. Іші музей дерсің, айнадай жарқырап тұр. Мұнда автомобильдердің соңғы модельдері қойылған. Бұл көліктер біздің елімізге әлі келмеген секілді. Бәрі де жұтынып тұр. Өте сапалы жасалған. Жүргізуші мен жолаушының қауіпсіздігіне ерекше мән берілген. Сонымен бірге зауытта көлік қалай жасалып, боялады, соның бәрі үлгі ретінде көрсетілген. Бұл жерге ел тұрғындары, қонақтар көп келеді екен. Біз келгенде де толған адам. Әсіресе кішкентайларын ерткен ата-аналар жиі кездеседі. Жас балалар кез келген көлікке мініп, қызықтап жүр. Ешкім олардың бетінен қағып жатқан жоқ. Еркін. Бір жағынан, бұл балалар «өскенде ертең осындай көлік алып мінемін», дегендей ынталандырады.
* * *
Одан соң Ульсан қаласындағы «Hyundai Motor» зауытына бардық. Бұл – Кореяның бас өнеркәсіп шаһары. Мұнда көлік, кеме жасау және мұнай-химия нысандары орналасқан.
«Hyundai Motor» – атағы кең тараған автоөндіруші компанияның бірі. Сонымен бірге олар әскери техника мен өнеркәсіптік жабдықтарды шығарады. Компанияның іргетасы 1967 жылы қаланған. Штаб-пәтері Сеулде орналасқан. 1968 жылдан Ульсан қаласында алғашқы автомобиль зауыты жұмыс істеді. Кәсіпорынның 50 жылдан аса тарихы бар. Аумағы үлкен. Ат шаптырым десе болады. Ауласы мұнтаздай. Зауыт ішін суретке түсіруге болмайды. Тәртіп қатал.
Жалпы, бұл компания шығарған жеңіл көліктер ыңғайлы. Жүрісі жұмсақ, соқпайды. Техникалық сипаттамасы да жақсы. Төзімді. Компания маманының айтуынша, кейінгі шыққан жеңіл көліктерге «smart» жүйесі қолданыла бастаған. Сондай-ақ компания қазір электромобильді көліктерді дамытуға маңыз берген. Бір жағынан, бұл көліктерге сұраныс жоғары болса, екіншіден, экологияға тиімді. Ауаға ешқандай зиянды қалдық тарамайды.
«Hyundai Motor» компаниясына «KIA» және «Hyundai» көліктері кіреді. Былтыр 73 млн үстінде көлік сатылған. Аталған компания әлем бойынша көлік сатуда үшінші орын алады. Сондай-ақ компанияның 15 елде көлік жасайтын зауыты жұмыс істейді. Кореяның өзінде үш зауыт бар. Ал 18 мемлекетте көлік құрастыратын зауыт орналасқан.
Біз Ульсандағы зауытты аралап көрдік. Барлық жүйе автоматтандырылған. Мәселен, бір шебер көліктің алдыңғы әйнегін салса, екіншісі айнасын қояды. Үшіншісі, фарын орнатады. Бірақ бәрі де уақытпен белгіленген. Сағаттап созу жоқ. Жылдам жасау қажет. Мұнда электрлі және гибридті көліктерге басымдық берілген. Зауыт жылына 1 млн 500 мыңның үстінде көлік шығарады. Шаһарда үлкен теңіз порты бар. Сол порт арқылы жаңа көліктерді әр аймаққа алып кетеді.
* * *
Бір апталық сапар барысында Кореяға бірге барған серіктерімізбен де жақын танысып, араласып кеттік. Сондай азаматтың бірі, елордадағы «Riviera International School» халықаралық мектебінің директоры Бауыржан Ұзақбаев. Ол бұл сапардан жақсы әсер алғанын айтты.
«Өз басым, осы сапардан Корея туралы біраз мағлұмат алдым. Тұрмыс-тіршілігімен танысып, ұлттық тағамынан дәм таттық. Университеттерді аралап, кампустарын көрдік. Қысқасы, өзімізде мұнда оқушыларды әкеліп көрсетуге ынталымыз. Тағы бір атап өтетін жайт – бірнеше университетті аралағанда, бізге сонда білім алып жатқан отандық студенттер өздерінің оқу орындары туралы біраз ақпарат берді. Енді біз оны оқушыларымызға жеткіземіз. Осында оқитын отандық студенттердің алып жатқан білімдеріне риза екенін байқадым. Біз былтыр ашылдық. Биыл мектепті 24 оқушымыз бітіреді. Солардың арасында Кореяның жоғары оқу орнына түсуге ниет білдірген түлектеріміз бар», деді ол.
Жалпы, бір байқағаным – кореялықтар өз тарихына, салт-дәстүріне, тіліне, дініне өте құрметпен қарайды. Олардың даму ерекшелігі сонда ма деп ойлайсың. Ана тілі мен салт-дәстүрін, ұлттық құндылықтарын бағалаған ел алға озады. Оған мысал көп. Соның бірі өзіміз көрген – Оңтүстік Корея.
